7/31/2009

giunsa pagbuak ang domingo

7am.
way tatsa ang adlaw
nagpamidpid migimaw
sa sidlakang hinilakan
sa mga ginikanang biniyaan,
nagbangotan ang hinikawan
- mugna sa kagabhiong wa mopauli.

8am.
oras sa mga nanagpilaw.
oras sa mga tinun-ang hinanok,
masangpiton ang inahang mipukaw
kinsang kaugmaran sa lim-aw mitulisok,
kinsang kaugmaon biniyaang di malitok
sa mga tigpapatigayon nga sa tunhayng
pagpanaw walay igong kabangkaagan.

12nn.
nanawag si Kaminghoyon,
di matandog ang garbo sa udtong tutok,
diin miulbo ang kasina ug kasilag
ni Haring Adlaw. Naglagiti.
Tingpaniudto sa adunay makutkot ug matisok.
Apan sa nawong sa kawad-on
ang adunahan mopasigarbo lang sa hinikawan.
kay tiyan nga mikotoy kahimtang ning uyamot
daw sama lang sa kakuliang di mapugngan.

6pm.
suwab sa taliabot nga duka.
kilomkilom sa kanunayng kasaba
kay ang katigulangan pay pasultihon
- panahon kini sa pagpangamuyo
ug sa mga dili ingon nato.
inig bagting sa kampanang tayaon
ang balay-ampoanan dugokon
sa mga tumutuong nagkaguliyang,
sa relihiyong daw masulsolan.
ang pag-asdang sa asgad
nga dagat nasagubang
sa yanong tagabaybay
timailhan sa taliabot
nga hulaw --
hunat sa tumang kalaay.
giubanan sa laylay
mahimaraoton
mugna sa insektong
nasina sa kagabhion.
nag-inosarang agakon
ang kalikopang
asgad
ubos sa bulan,
hay-ad

daplin sa baybayon.

akong gitug-an kaninyo ang tanan

akong gitug-an kaninyo ang tanan

nga ang imong magulang maong yungit
bisag dako na
tungod kana kay sa dihang nagburos pa
ang imong mama
og dili gustong magpakasal sa imong
amahan nga wala pa makahuman sa
iyang pag-eskwela

iyang kining gisulayan og pagpakuha
apan sa dihang nasayod na kami niini
amo kining gibabagan sa usa ka pasalig
nga kami ang
moabaga sa pag-gasto sa iyang pagpanganak
nga kining tanan amo gayong ililong
sa among amahan
nga basin makapatay kaniya

akong gitug-an nga ako dili anak sa
inyong lolo
nga ang inyong lola nahigugma sa usa ka higayon
sa laing lalaki
og iya akong ginganlan
sa iyang tinood nga gihigugma


akong gitug-an nga ang inyong amahan
gidaog-daog sa inyong inahan kaniadto
nga siya ang labandero sa iyang mga bulingon
nga siya ang tigpangompra sa merkado
nga siya ang tigluto sa ilang pamahaw
nga piniritong tulakhang
og fried NFA rice

akong gitug-an nga ang inyong iyaan
maong maldita kay sa dihang nakuhaan kini
sa iyang ikaduha nga anak
naabonohan kini siya sa dugo sa usa
ka piniriso nga nakapatay og
tulo ka tawo isip
panimalos sa pag-ilog sa ilang sinunod nga yuta

akong gitug-an nga ang inyong lolo kaniadto
talimaye og ang inyong lola kaniadto nahimong usa
ka kabit sa congressman

akong gitug-an nga ang inyong inahan wala magustuhi
sa pamilya sa inyong amahan
nga ang inahan ni dodoy maoy nangilog
kay ang inyong uyoan minyo nang daan
og duna na gani kini silay anak nga lalaki

gitug-anan ko ikaw sa usa ka talan-awon
diin ang inyong inahan nga dako na og tiyan
sa dihang nagburos kanimo
bisan og basa kaayo
nanuktok sa pultahan sa akong opisina
nagpakalooy nga unta
ang inyong amahan magpakita na kaniya
kay basin og ugma damlag
makit-an na lang nga siya patay na og
naglutawlutaw didto sa suba


daghan akog gitug-an kaninyo samtang nangaon kita
sa Shakey's
samtang gikulinitan nato ang crispy kaayo
nga paa og pako sa manok
samtang gitilawan mo ang greek salad
og miingon ka
nga karon ka pa makakaon niini og
lami man diay kini

dunay itom og misagbat si dodoy nga
kini mao ang
olives og kanang green mao ang lettuce
og kanang puti mao ang
feta cheese

dagko kaayo ang mga kamatis
nga ilang gigamit
og nanam man diay ang olive oil
kon masagol na kini sa black pepper
og bell peppers

midugang ka og gravy sa fried chicken
og misulti nga asgad ra kaayo ang
fried potatoes

gitug-an ko na ang tanan
aron kamo mahigmata og karon
magsugod na kita sa atong
pagpanginabuhi nga
matarong
igmat
manggiloy-on
kahibalong mosabot
kahibalong mahigugma sa tinuoray gayod.

alang sa akong mga pag-umangkon nga batan-on pa kaayong nakauyab sa unibersidad

karon nga nailaila ko na
ang inyong mga tinagoang
mga uyab

akong tahion ang akong
mga ngabil
diha sa usa ka pasalig nga dili ko gayod kamo
isumbong sa inyong
amahan
nga kamo usab diay kahibalo na
nga mahigugma
nga kamo usab diay
naghandom nga kamo makatilaw
sa katam-is nga bation
nga kita usab higugmaon

paghandom

sa paglakawlakaw nako sa
boulevard
nakita ko ang pagbuswak
sa maanyag nga
kabuntagon

ang mga panganod
morag pultahan nga miabre
aron pagpasulod sa
nagbaga nga adlaw

ang dagat morag
asul nga lamesa
diin ang adlaw mipatong

nakita ko ang mga gagmayng
baroto nga mipaso
ang mga barko nga midunggo sa
pantalan
ang mga sakyanan nga nagpaabot
sa mikanaog
ang mga kamot nga mikawaykaway
sa mga migikan

nakita ko ang magtiayon nga
naghawiran sa ilang mga kamo
samtang nanglakaw

nakita ko ang manag-uyab nga
nagdikitdikit sa ilang mga dughan
diha sa daplin sa dalan
pahulay sa mga kasagbotan

nakita ko ang iring nga midagan
balik sa balay sa iyang amo
og ang iro nga nangihi sa
kilid sa kahoy sa acacia

nakita ko ang mga babaye nga
nagsayaw
sunod sa ilang tigtudlo
sa aerobics

nakita ko ang mga tigulang nga
hinay kaayong milakaw
dala sa ilang mga sungkod

gipangita ko ikaw sa lawod sa
mga nawong sa katawhan nga akong
gilangoyan
dugay

gibalikan ko ang mga lawak sud sa
akong kasingkasing

gipangita ko ikaw sa mga panid sa
libro sa akong kagahapon
apan wala ka na

gabati ko na ang tumang kalipay
mora akog langgam nga imong gitagaan na
sa akong kagawasan
gikan sa hawla sa akong pagbangutan

wala akoy sala kanimo
dili ako ang sad-an
og karon nga wala ka na kanako isip usa ka mantsa
sa akong panumduman
hanggaban ko na ang hangin sa usa ka bag-ong
adlaw
sa usa ka bag-ong pahumot sa usa ka gugma

pagkaanindot unta sa iyang balak

pagkaanindot na unta sa iyang
balak

sa una nakong pagbasa
nanubo ang mga pako sa akong
buko-buko og nakalupad
ang akong ispiritu

apan sa iyang pag-abot
dala sa iyang sundang
nga hait kaayo

iya dayong gisugdan og
tagod-tagod ang imong mga pulong
og miagas ang daghang dugo
og milagsik ang gagmayng unod
og nabuak ang ulo
miboto og ang mga bukog
nangadugmok

wala siya makauyon
og iyang gisangpit ang tanang ngalan
nga mga banggiitan nga
magbabalak og mga pilosopo

nalooy ko sa balak
nga nahimong patay sa dalan sa akong
mga pagtoo

pagkaanindot na unta sa balak
apan sa imong pag-abot imo kining gipatay
kay wala ka makauyon sa bulok og tingog
sa iyang mga garay

gilubong ang maong balak
og karon ania ako nagdala og daghang mga bulak

kaadlawon ako nga mogikan

kaadlawon ako kon
mogikan
kanang walay mosulti
kanako og
pag-ayo-ayo
maayong pagsakay

dili na nako gustong
makita ang mga luha ni nanay
nga nagtuklod kanako
sa pagbiya sa
among panimalay

kaadlawon ako
nga mogikan
kanang walay mobabay
kanang walay
maghatag og bug-at
nga bato
sud sa akong kasingkasing

ngitngit ako nga mopahawa
og ngitngit usab ang akong
padulngan
akong handumon sa akong
paglakaw ang
pag-abot unya sa tumang
kahayag
sa akong kabuntagon

7/30/2009


It would be good to give much thought, before
you try to find words for something so lost,
for those long childhood afternoons you knew
that vanished so completely - and why?

- rainer maria rilke


i. halaphalap sa kilumkilom


pauli na kay nisalop na ang adlaw,
nananawag kanimo ang mangloyng kagabhion.
ang mga lunhawng kahoy nanghupaw
sa kahabog sa takna
nga nihabol sa kalibutang latagaw
kay ang gisakopan sa nagbagang langit
nagpasidaan ug nanabi
sa kundat ug hagwa,
sa mga aninong nagpasopaso sa dagitab.
ug ambongan diay ang sayaw nga
gigiyahan sa awop nga lamparilyang minaomao.
bulahan ang akong katalirongan
nga wa pa maalaot sa kapintas
sa labolabo sa kinabuhi.
ug bisan sa atong pagkabata,
giduyogan ang huyang tang pagbati
sa pinitik sa uhawng yuta
mugna sa mga nagdahunog nga tunob
nga giapas sa bugnawng hangin
ubos sa naglarayng Germelina
akong gisugid kanimo ang mata
sa akong pagmanggad.

kay ang kangitngit nisangpit:
ali, duol kamo.
andam na ba kita sa pagpanulo?

ii. mga bituon nga nitabon sa akong kalangitan

suginlan ko ikaw,
wala na nako pangitaa pa
ang mga tubag sa akong
pag-inosara.

pangutan-on ko ikaw,
aduna bay tubag ang hiusa
sa nag-urong kong
kalibotan?

suginlan ko ikaw,
dugay na nakong gibiyaan
ang mga langit sa akong
pagkabata.

pangutan-on ko ikaw,
aduna bay saksi ang langit
sa nagpiyong kong
kalibotan?

iii. ug siya ang kaluwasan

kay masinahon ako
masinahon ang akong gugma
masinahon ang akong mata
masinahon ang mata sa akong paghigugma
sama kadalo sa gabii nga naghikaw
sa kahayag.

tunglo ug kapintas,
ang asawang nagbilar
sa banang wa na nipauli
apan dakong gasa ang higayon sa
gihidlawng kapikas.

kay madanihon ka
madanihon ang imong gugma
madanihon ang imong sentensya
madanihon ang sentensya sa imong paghigugma
sama sa pagdani sa taob nga dagat
sa nag-inosara

ang kangitngit nanawag:
ali, ari kamo.
ako ang kahingpitan sa tanang butang.

iv. kay dili na

kay dili na nako masiplatan ang ni kiblat
igo na lang nga mokihat sa ganghaan sa kilat
igo na lang magpaanod sa sulog sa panganod
ang kagabhion daw laylay nga nagpakatulog
sa kalibutang dili mahinanok.
ang mga pagmanggad ug kahidlaw nga sa
sayong kabuntagon giugbok,
nangab-ot sa kaugmarang di matandog.
ug ang pagpanawag sa kabuntagon daw kamatayon.
kay namatay kita
sa makadaghan higayon aron lamang
banhawon sa gugma ug pag-inosara nga
mohalok niining aping sa kahilom, kalinaw
nga makatugaw. kay sa umaabot nga takna
alirongan kita
sa mga bandera ug busina sa syudad
nga wa na gani makakita o makadungog
sa awit sa usa ka masulub-ong siloy
nakahinumdom pa ba ka sa tihol sa
nabalong siloy?
siguro, wala na.
siguro, ang kasagaran mong madungog
tihol na lang sa mga makinang bungol
sa pinitik sa akong kasaba
(o syagit sa akong dughan).
ngulngol man ang atong pagbakho
tam-is ang gugmang walay kaakohan.

kay dili na nako mahandom
ang pahiyom
sa imong piyong.

7/28/2009

alang sa usa ka libakera

unsaon mo man kaha
pagpunit ang mga doldol gikan
sa alugnan nga imong
gitagodtagod sa
hait og taas kaayong
kutsilyo sa imong dila?

7/27/2009

ayaw kabalaka inday

ang panahon usab
mahinog
sama sa usa ka nangka
ang iyang kahumot
mangalimyon
sama sa pag-abot na
sa mga alang lang gayod kanimo

ang mga linya sa imong ugat
maghimo og mga mapa
sa imong palad

ang mga pangutana
magsalimuang og sila na mismo
ang maghatag og
mga tubag sa imong mga kalibog

sama sa usa ka kasayon kaniadto
sa pagpangligid sa mga lugas sa humay
paingon sa imong mga kamalig

kon ikaw wala masayod sa imong
kapaingnan
ang mga agianan ang moduol kanimo
og kon ikaw wala makatultol
sa imong kapuy-an
ang mga hagdan
ang mag-ang-ang sa
imong kasak-an

ang mga pultahan mangabre
og ang katre maglatag sa habol
og mga ugnan alang kanimo

tungod kay kon imo kini
imo gayod kini
ang swerte na mismo ang
manuktok sa imong
pultahan og bisan gani
og imong balibaran
mosaka kini sa imong balay
molingkod
magkuha sa tinidor og kutsara
og mao na gayod
ang mohungit sa imong
pagkaon og ilimnon
ang awit sa kamingaw
maoy duyog sa
mga bato nga nagpakahilom lamang

sa sapirot nga nakatulog
sa ilalom sa dahon
sa balimbing

walay kalainan ang tanan
sa iyang pako nga nabali
tungod sa
kadanghag sa hangin

haiku

langit misambog
sa aninong milubad
pag kilom-kilom


...
magsugod ka sa wala.
bisan hangin sud sa dunggan
wad-on mo una.

mamati, mamati, mamati
sa mga nanglabay

dahon nga nahulog sa baga
nga sagbot
anay nga nagkutkut sa
punoan sa nangka
hulmigas nga naglinya
sa sanga sa
kandingkanding
pagtikyop sa mga dahon
sa tambal sa ap-ap

pamatia dayon ang
agulo sa akong kasingkasing
nga kanimo hagbay
rang nahigugma
kanimo

pamatia
ayaw pamatya
nadungog ko ang tingog sa
ulan sa dihang nahulog kini sa
aping sa sapa

nadungog ko ang awit sa
sapa
dihang milangoy ang
mga isda

nadungog ko ang kapay
sa isda
sa dihang nauwat kini
sa paon

og nadungog ko ang
kaidlom sa paon
sa dihang nabingwit na
ang isda
sa taga sa tumoy sa
akong pasol
ang kamingaw
sama sa usa ka asawa nga gibiyaan sa iyang bana

ang kasuko
sama sa mga anak nga wala nay amahan

ang kalipay
sama sa panagkita nilang tanan usa ka higayon niana

abi sa asawa og
wala na gayod siya panggaa sa bana

abi sa mga anak
nga patay na ang ilang amahan

abi nila
og wala nay luna ang ilang mga hunahuna
diha sa darohan sa pagtoo
diha sa balilihan sa pagsalig

didto sa sapa sa mga damgo
didto sa mga kisaw sa mga rami

nahulog ang mga ulan sa mga pangandoy
nga misurop sa uga nga yuta sa ilang mga pangindahay

natuman ang tanan
og mibuswak ang lunhaw nga gihay sa paglaom

karon nga nawala na ang kahilom sa kagabhion
mobanos na ang kasadya sa kabuntagon

awit sa tamsi nga mibatog sa usa ka sanga sa bayabas
nga nabug-atan sa usa ka pungpong og hinog na kaayo nga mga bunga

bag-ong nahimugso nga alibangbang nga sa unang higayon mokapakapa sa bugnaw nga hangin sa kabuntagon

pagkaanindot ba sa saad sa kinabuhi!
pagkalami ba nga mabuhi niining kalibotana!

pagkamubo gayod sa panahon
sama sa katas-on sa usa ka pangagho...
sa matag adlaw
ang imong tingog sama sa
akong iring nga
mag-atang sa kilid sa
pultahan
dapit sa kusina

nagmiyaw dili kay nagmingaw
kondili nangayo og pamahaw
sayo sa kaadlawon
sa dihang nagsultianay tang duha
isip magtiayon
akong nadungog ang
sunoy sa atong tugkaran
nga sa makatulong higayon gayod
mituktugaok

7/25/2009

sahay mas lami ang balak
nga walay
sense...

something new, dili ba?

kapoy sab ang siging
dunay sense kay mas lami baya ang

balak nga wala ka kasabot
unya wala ka katulog kay nagduda ka
nganong wala ka na kasabot

unya diay ang balakerong sipat
nga nagsulat
wala gyod diay buot ipasabot

kay siya
kalibangon lang sa dalan sa iyang panaw
og dayog pungko

og pagawas sa iyang tubol
unya ikaw

nga very serious kaayo
nagtoo
nga ang iyang tubol

(say it, unsa to?)

bulawan?

kanang imong gitawag og
nuggets of wisdom...

sipyat ka ana
ang mga walay puangod nga mga
honorables

walay batasan
walay sense.

(sama nila, of churs)
kon mahupas na gani ang imong gugma
unsa pa ang akong mahimo?
mopalit na pod kaha ako og lumay
sa moslem nakong kaila
sa tawi-tawi?

hmm, dili na seguro.
kay kining ako, hmmm,
morag hapit na pod mahupas

mas lami seguro kon magpraktis
na ko og
sayaw anang hiphop
aron kon makita ko nimo puhon
sa diskohan
or sa barot nga baylehan

magsuka unya ka sa
(hmmm) kalood...

7/24/2009

puyok

sayod ko nga sayod ka
nga gipuyok ko lang ikaw
apan sayod ka nga sayod ko
nga kining akong pagpamuyok kanimo
bisan og mabaw ra kaayo
imo lang gihapong gituohan

misalom ka sa akong sapa
bisan og mabaw ra kini kaayo

bisan og ang imong kiting lang
ang maabtan sa
tubig nga galanab
sa akong mga tudlo

wala na ang hunahuna
nahikatulog og nagdamgo
og lami kaayo
sama sa usa ka icedrop

sama sa pagtila nimo
sa usa ka apa
nga puno kaayo og
ice cream

suspense, morag sine
kining atong drama
niadtong gabhiona

puro duda, apan walay
lihok hangtod nga

gihagkan ko ang imong ngabil
og mibalos ka usab paghalok kanako
sa akong liog paingon sa akong
dughan

mao kadto ang pagsugod
nga dili gustong mahuman

wala na nato kwentaha
kon kinsa ang namuyok
og kinsa ang gipuyok

kinsa ang nauyok
og kinsa ang natiurok

basta lang.

basta gani lami.

wala na ako'y labot og wala ka na usay
labot kon unsa ang naunsa og ngano
og kinsa ko og kinsa ka og ...


ambot.
kon ang imong makita
nalabihan na kaayo kaanyag
nga dili ka na makatoo
kon kini tinood ba gayod

ambot og
makatingog ka pa ba

ingon ana ang
labihang kalipay

sama sa akong gibati
diha kanimo
kon makita ko ikaw

si merlyn og ang iyang bag-ong love

patas na kuno silang duha
kay ang iyaha
minyo og ang iyaha usab
nga bag-ong
love, minyo usab,

unya og manawag na gani
siya sa cell phone
gikan sa chicago
igo lang siyang tigtawag
sa iyang anak og ingon

" anak, ang imong daddy"

karaang kansyon ni emil

gimingaw siya pag-ayo
didto sa amerika samtang
nagbalhin-balhin og
puy-anan
nangita og mga malumo
og kasingkasing

gamingaw kaayo siya
first time nga
mitulo kuno ang iyang mga luha
samtang nangahulog ang
snow

dako nga lugar
nindot
hawan ang lawak
lami ang mga pagkaon
bugnaw

mao nga nakabuhat siya
sa ingon.
ang tanduay mas lami
kon dunay coke
daghang ice cubes
dayon imo kong ipisan
sa akong baso

unya ang imong dughan
masabod sa akong
ngabil

dill masabot

nakita ko ang imong barog
samtang naglakaw ka
palayo kanako
paingon sa lungsod

midako ang imong pus-on
morag nangkang pinutos nga
hapit na mahinog
namurot ang imong nawong
morag dunay kidney trouble
daghang ulbo ang imong
bilbil
morag chocolate hills
og ang imong kamot
nanghupong
morag lanzoness nga gapungpong
ang imong sampot mora nag
nuno sa punso
ang ang imong kiay
mora nag national highway
ang imong mga paa
mora nag troso
sa poste sa koryente

nahimuot ko
mipahiyom

(ako na lang usang gitago ang
akong dakong katawa
kay basin og maalaan kong
praning ning dapita)

ambot
pagkadili gyod masabot

nganong hangtod karon

ako, kanimo,
nahigugma pa man gihapon

giayag

giayag ka
aron tinoon kon pila ang
pino diha kanimo
gilaiin ang imong mga
tipasi
og mga bato
nga makabuak sa imong
mga ngipon

giuyog ka
dili aron mahulog ang tanan
nimong mga bunga
kondili
aron magaan ang imong
mga sanga

napandol ka
kay nakalimot ka na
paghandom
niadtong ikaw naglakaw
nga nagluhod
paingon Kaniya

7/23/2009

samtang naghimo kog mga balak

ang mga ok-ok nagsugod na og
pangulag
naglupad lupad sa kusina
kuyog sa ilang mga uyab
og durong
tusik sa mga mumho
sa banggera
bitad sa unod sa ginamos
nga wala maanod
sa tubig

ang mga suga gipamalong na
ang baylehan
sa barangay naundang na
ang mga hubog sa
videokehan
nakatulog na

og karon sa tumang kalinaw
namati ako
sa hunghong sa hangin alang kanako
gikan sa dagat
gikan sa halayo kaayo nga lugar nga
wala pa gani
maabot sa akong panumduman

og karon akong gisugdan
og sulat
ang mga pulong nga alang kanimo
nga bisan ako
wala gayoy nasabtan bisag usa niini

mga anino
sa mga kalag nga mibalik kay wala
makasulod sa ilang padulngan

mga yama yama
sa usa ka dili makatulog

mga tunob sa hulmigas
mga paghuy-ab sa mga kurtina
nga haskang aboga

doul sa lamesa ang
hubit sa usa ka konsyensa
nahulog sa tiil sa mga salog
og miuntol lamang sama sa usa ka bola

sa basketball didto sa korte nga
walay mga
magdudula gawas lamang sa akong
mga tudlo og sa akong mga
kuko.

11:55 p.m (alang sa akong amigo sa Maryland, USA)

naa pa gihapon ka
nagyampongad nga namati
sa akong
mga jokes

lalom na ang gabii diri
apan diha sa
inyoha
mabaw pa gihapon

ang imong kalipay.

11:11

ang iyang panagang
mao ang
exodus 11:11

akong gitan-aw
sa bibliya

ambot, nalibog ko
og hangtod karon

wala ko kasabot
nganong
ang irong buang
wala man
gyod mopaak
kaniya
nanghambog siya sa iyang
bag-ong binuhi nga iro

baye, nga kuno kining
iroa, dili sama sa laing mga
iro, kay lagi
dili baya kini magpahapwag
sa kang bisan kinsa

pilian, og ako nga nakapamati
mitingkag ang akong dalunggan
og wala ko kapugong

nga nagsukli sa iyang
mga pulong nga kining iyang
iro, dili usab pareho
kaniya.

og hapit baya siya
madagma
sa kalsada.
kinsa bang kinabuhi
ang wala'y ulan?
kinsang kahayag ang
walay mga anino
sa kagahapon?
kinsa ka nga
nag-ingon nga
nagmalipayon?
kinsa bang suba ang
walay baha?
kinsa bang kinhason
ang walay pag-abot?
kinsa bang kurungan
ang walay iti?
kinsa bang agtang ang
walay kunot?
kinsa bang karsonsilyo
ang walay lama?
wala akoy ipanghambog
diha sa kalipay sa
wala nako
pagpakasala.
usa lang ka lugas
nga bugas
ang akong gipangayo kanimo

busa giuli ko
ang tulo ka bakid
kay mas daghan pa ang
labaw
nga nagkinahanglan niana

usa lang ang akong
gipangayo kanimo
nga imo akong pasundon
sa imong mga
tunob

bisan og madungog
ko lang ang imong dig-ab
sakto na kana
kanako
gusto ni roberto nga motan-aw
sa pagbukhad sa usa ka puti kaayo
nga gumamela

apan nagkulang na siya sa oras
og hadlok na siya nga makasab-an
pag-usab sa iyang
amo nga

mangkay nga dugay na nga
naghandom

nga unta dunay buyog nga
mohalok sa iyang
gumamela


ang nindot kaayo nga
koi
nga ang bulok
puti apan dunay
puntik puntik nga itom
nga morag
mga isla sa
lawod sa dagat

mitago sa ilalom sa
dagkong dahon sa
water lily og dayon
kalit nga mitunga

misikop og pipila
ka tulo sa
hangin

lingkod sa kakapoy

nanambo ang pitopito
nga bag-o lang nahimong baki
diha sa usa ka dahon
sa water lily

naibog sa usa ka baye nga lamok
nga nagpunay og awit
sa ibabaw sa sanga sa
punoan sa kalachuchi nga bag-o
lang usab nga
nagpabuswak sa iyang puti
og humot kaayo nga bulak

naglantaw ako
lingkod sa usa ka sementado nga
lingkoranan

gipaningot
gikapoy.

alang sa usa ka libat nga boksidor

adunay libat nga boksidor
nga nagpraktis og suntok sa iyang pinutos nga kinumo
sa sayo sa kabuntagon
sa iyang kontra nga kusog kaayong bulhot sa hangin

sayod ko nga ang naa sa sulod sa iyang hunahuha
mao na usab si manny pacquiao

ako unta siyang sultihan nga mas daghan siyag
makat-onan sa iyang kinabuhi kon sa mommy dionisia na lang
ang iyang himoong lamdanan sa iyang kinabuhi

(ambot og ngano
nga manghilabot man gyod ko)

pangadoy sa usa ka tukog sa silhig

nahabulag ang usa ka tukog sa usa ka silhig
og kini nangandoy
nga unta matuman na ang kataas sa iyang anino
diha sa dako kaayong pader nga sementado.

ang nahabilin

lima ka liso sa santol ang nahabilin
sa kamot sa usa ka bangko
didto sa ikaduhang undana
sa eskwelahan

sa pagkasinaw sa liso nga gihayagan
sa adlaw sa sayong kabuntagon
maaninaw nga kini gitam-osan gayod
pag-ayo sa duha ka nilalang nga
nagtupad kagabii

wala ang bulan kagabii
og ngitngit ang maong suok sa ilang kalibotan

ang akong gikalibgan nganong wala na lang nila gilabay
ang mga liso

ang akong handurawan
dako og kasina
pagkatam-is gayod kaha sa ilang natagamtaman
diha sa pagtam-os
sa kabaga kaha sa unod nga naglibot sa mga liso sa santol
nga karong haskang sinawa

morag upaw sa usa ka tigulang nga nahupong na sa kalipay
niadtong batan-on pa siya.

7/22/2009

Baybayon: Ikaduhang Semana sa Hulyo 2009

Baybayon: Ikaduhang Semana sa Hulyo 2009

35 ka mga balak ang midagsa sa Baybayon.

Daw pakig-sulti sa kaugalingong kalag kining balak 'Nihit nga Subayanan' ni Candice Salazar. Daw dunay panaad, dunay paglaom, dunay tumong. Ug pak-an ang gahom niini kay daw gansa nga molupad, mobiya sa iyang naandan nga kagahapon.

Ang ihilas nga gansa maoy gihulagway sa 'Ang Sugok', kay Candice gihapon nga balak. Ang magbabasa nay mohulagway diha sa iyang handurawan kon unsa gyod ni nga talan-awon. Motidlom ra sad ang handurawan ngadto sa 'bato nga wa nabahiri og kahayag.'

Ang 'Paglakat sa Sayo sa Kabuntagon' ni Ric S. Bastasa nagdalit og kasinatian
nga nahumod sa ulan, diha nahulagway sa tulo ka linya,

'mikalit og ulan
wala na ako nangita og akong
kapasilongan'

Simple nga kasinatian, daw buot mangutana, 'ngano man?', ay di na lang. Kay ubay-ubay pod tingali kanato, nga dili na magpasilong kon moulan. Apan, ngano man magpasingolan? Kon unsay iyang hinungdan, siya ray nasayod. Ug kon unsay hinungdan usab nga ikaw magpasingolan, ikaw ra sad ang nasayod. Suod nga kasinatian kini nga gisalohan sa kadaghanan (nga dili mahadlok sa ulan).

Lubi


nihit nga subayanan

bisbisan ko sa luha
ang mikubol nga liso
sa himaya.
hugasan ko og kasakit
ang mga lama'ng mitapot
sa akong pagkahimugso.
pintalan ko
og mabulokong dugo
ang matag gutling
sa akong palad
ug pangitaon ko
ang tinood nga mapa
sa akong pagpanaw.
kung ugaling
hingpit na ang
hinagiban,
pahilumon ko ang naandan
ug himamaton ko ang
kahibulongan...

--Candice Salazar

Ang Sugok

Sa paglutaw-lutaw
sa ihalas nga gangsa
natukaw ang
gagmay'ng balod
ug gilunod
ang iyang anino
ngadto
sa kinailawman
nga dulom sa
tubig
kauban sa
mga batong
wa nabahiri
ug kahayag

--Candice Salazar


paglakat sa sayo sa kabuntagon

mga tulabong
nanglupad palayo kanako
sa dihang ako
miabot
duol na sa mga kabaw
nga naglunang sa
kabugnaw sa
tunaan
tupad sa bag-ong
gidaro
nga basakan

mikalit og ulan
wala na ako nangita og akong
kapasilongan

--Ric S. Bastasa

Baybayon: Unang Semana sa Hulyo 2009

Baybayon: Unang Semana sa Hulyo 2009


24 ka mga balak ang midagsa sa Baybayon, ug pipila niini ang mga Haiku ni Candice Salazar nga gikahinaman sa iyang magbabasa. Adunay elemento sa 'surprise' kun 'revelation' kining iyang mga Haiku. Motungha lang sa atubangan sama sa pinintal nga hulagway nga gapahiyom. Moabot lang ug moduaw sa kahimatngonan ug magbilin og alimyon sa iyang presensiya kining mga Haiku niya, sama ning kabahin sa 'damgo nga naanod' ug sa 'bulan sa sapa'. Ikaw na lay basa, kay naa sa pagbasa ang lingaw niininga motungha diha sa kahimatngonan sa magbabasa.


May nasinati pod ko nga rebelasyon niining balak nga 'Mga Talidhay'ni Cindy Velasquez. May pagsabot nga mitungha sa akong kahimatngonan diha sa pagbasa niining pasumbingay

"kining mga talidhay nibukhad
nga sama sa sa usa ka papel.

Apan kini gipilo-pilo dayon
tungod sa atong gilay-on."


(Kapila pa nako, mabalik-balik og basa, usa mitungha ang pagsabot sa gipasumbingayan, kay abi man god nako og gahimo ra tog eroplano nga papel :-)



Lubi







HAIKU

sa kaadlawon
napukaw ko sa unos ~
damgo naanod

--Candice Salazar



Haiku

bato'ng nahagsa
mipusgay sa kahayag~
bulan sa sapa

--Candice Salazar



Mga Talidhay

Bisan tuod gisungog ko
sa mga gutling tungod
sa paghandum sa atong
kulokabildo didto sa Elena Tower.

Kaanindot gihapon balikan niadtong
panahon nga kita gabanos-banos
og pagsubli sa atong mga nasinati,
ug kini gipaambit nato sa isig usa.

Kalit lang, nangatawa ta nianang
kinataw-an sa usa ka bata,
ug nahibulong ta nganong adunay
mga agik-ik nga sama niini.

Ang nakaapan lang, wala gihapon ko
naanad nga sa akong pagpiyong,
kining mga talidhay nibukhad
nga sama sa sa usa ka papel.

Apan kini gipilo-pilo dayon
tungod sa atong gilay-on.


--Cindy Velasquez

sinugkay nga panimuot

Ang nipis
nga gabon
mihatag kanako
og kagawasan aron
masud-ong ko
nga way pagpanuko
ang dili matukib
nga kahayag
sa adlaw
nga sa hinanali lang
daw udyong
nga mitusok
sa akong
panimuot...

nalimtan ko
ang akong ngalan


--

7/21/2009

Baboy



























Ang babaye sa Wild Pussy nga akong gika-table
Human makahurot og siyam ka shot nga tequila
Kalit mikumpisal nga usa kuno siya ka baboy.
Mibuhakhak ko pag-ayo, mora gyud og gigitik

Ang akong ngalangala, ug dihang gitumar nako
Ang gitakigan nga Heineken sa akong atubangan,
Hapit ko sud-ipi gumikan midugang siyag ingon:
“Gani, usa ko ka anay nga may lima ka baktin.”

Ako siyang giingnan nga: “Lagi, tambok ka,
Pero dili gyud ka baboy sa akong panan-aw.”
Mipahiyom siya, mitutok sa libat kong mata.
“Unsa, buot kag pruweba sa akong kababoy?”

Miduol ug mibarog siya sa akong tungod, mipukas
Sa iyang bisti, ug giuyog ang iyang walo ka tutoy.
Nangyam-id ko: “Bisag mag-costume kag dinosaur
Nga traynta ka buok atngal, di gyud ko matarantar.”

Gibitad niya ang akong kamot, gipasok, gipakuot
Sa iyang lubot. “Nakahikap ka sa akong ikog?”
Mingisi ko samtang gahapuhap ang iyang ikog.
“Ganahan lagi kog babayeng magbutang-butang

Og ikog – utgan ko. Unsa ni: latex o synthetic?”
Nakabantay kong mora siyag gisipok – gasurok
Ang tinan-awan nako. Ang duha niya ka bangkil
Migimaw og samot; ang buliskad niyang simod

Daw kasungagon nako. “Nganong man gyung
Di ko nimo tuohan?!” Miiwigik siya, kaluhaon.
Ug gisuwayan nako siyag gakos – mapinanggaon
Nga gakos nga dulot pag-ayo sa iyang tambok.

Kapila ko gihagkan ang balhibuon niyang agtang.
“Pasayloa, pasayloa,” am-am ko, “Din-a mausab.”
Ug ang gainom nga mga butakal sa pikas lamesa
Nangahugyaw sa ka bidli sa nasaksihang drama.


-- Adonis Durado



7/19/2009

makaguol hunahunaon nga
sila wala na
apan usahay kon ako gyong hunahunaon
og dugay
kanang ako na lang usa ang magtikawtikaw
sa kangiob sud sa akong dughan
kanang ako usab nga
tilawan pag-ayo ang mga adlip
sa kasub-anan diha
sa pag-inosara
sa punto ngano nga wala nila hunahunaa
nga ako na lang usab usa
og sa punto pa gayod nga gani sila wala man
usab mawili kanako
og maghunahuna nga dili baya pod lalim
nga ako ilang gibiyaan og wala gani
aghata nga mokuyog kanila
makaingon kog
maayo ra pod nga wala na sila dinhi
kay karon, bisan og dugay man,
nakat-onan ko na ang paglipay sa
akong kaugalingon diha sa
pagpuyo nga malinawon
og karon nakig-inom ako sa akong
baba
nakigtagay sa akong mga kamot
og nakigsulti sa akong
mga ngabil
og ako nakaingon nga mahimo
ra man usab diay nga ako
lang nga silang tanan nga
wala maghandom kanako
wala na diay usab
nako kinahanglana
sa akong
pakigbisog sa akong mga kabalaka.

bisan og ang tubig sa dagat taga kiting lang

bisan og ang tubig sa dagat
tagakiting lang
kining akong pag-umangkon nga
gimiting
naghandom lang gihapon nga unta
ang akong salbabida
mahulman na lang unta niya

ang trumpeta

dili sayon ang pagbulhot sa hangin
gikan sa ginhawaan sa kasingkasing
mabilin ang mga laway
usahay apan makalipay lantawon
nga ikaw nga anaa sa akong
atubangan
nakapamiyong sa imong mga mata
sa dili matukib nga
kalipay sa usa ka musika nga
walay makita nga
mga nota
ang mga nuka sa nangabilin dinhing
dapita sa mga
lawod sa luha
nangakaging na og ang mga kugang
nangatangtang na

apan ang among gikagul-an mao ang
mga milalin na
og wala na gayod mobalik

naunsa na kaha sila?
nakaplagan na kaha nila ang mga nangawala?
nakabalos na kaha sila sa mga nakapasakit kanila?
nakapapamati na kaha sila sa kagot sa mga ngipon sa
ilang mga konsyensa?

makasubo nga hunahunaon ang pagbiya apan
mas makasubo hunahunaon nga maghandom pa nga sila mobalik
pa usob dinhing dapita
kining walog sa mga bulog nga wala na
makatulog
mas makabuang ang pagbabilin apan mao kana
ang akong nahukman
ania ako apan walay gipaabot

7/16/2009

sa pagkamatay ni lolo enggoy

sa pagkamatay ni lolo enggoy
wala ko kaayo miduol sa dapit
diin gisulod na ang iyang lungon
diha sa pantyon

imbis morespetar na lang unta ko
og hilak
kay (in fairness) nagbilin man pod
ang akong apohan og
mga basakan og kalubihan

mora na man noon kog gikitik
sa pagpamati sa bakho og
iyak sa akong igsoon nga si marcelino
nga sus ginoo ko
mora mag baka nga giihaw

si nong doning (ikatulong hugna)

ang dili nako makalimtan
kon kami maghugpong
sa karaang balay ni lola pasing
didto sa kadaatan

kon motokar na gani si nong doning
sa iyang violin
ambot ba wa ko kasabot
dili nako mapugngan
nga motulo man ang
akong mga luha

si nong doning nga buta (ikaduhang hugna)

letratista sab siya


gihikap niya ang akong nawong
og dayon og ihap sa iyang mga tikang
palayo kanako
og dayon og ingon,

one, two, three

smile

kalooy sa Dios
dili man sa ingon nga nagkulang ko og pahiyom
apan ang akong nawong
natunga sa
flagpole

lupig ka ni nong doning

lupig ka ni nong doning
nga bisag buta
kamaong mohimo og
katre og silya
og dako nga lamesa

og duha ka buok
ang iyang asawa

si manang takya

si manang takya
gikuto kay si manong mando
sige mag gamit
og mga kapong sa kabotongan

wala ko kasabot
nganong gikuto man
ang walay labot

wala pa koy buot.
pulo ka tuig diser migawas ang akong manghod
kay si papa reservist man sa talaabot nga giyera
sa malaysia og pilipinas

dili na ako ang bugtong laki
og kamanghoran
wala nako kana gikapungot
kay si papa
wala man say gana kanako
(nabantayan na nako kana
samtang gamay pa ako)

dakong dumot ang nahitabo kay
sa dihang akong gitudloan ang akong
manghod sa pagbasa og pag-ihap
daghan mag labhag ang iyang
mga tiil og mga kamot

si Rudy

nag-away ang akong magulang
nga AB Pol. Sci.
og si Ruth, ang maestrang tambok
nga asawa ni Rudy
nga maoy tiglawog og kapong
sa akong apohan

sa walay pagdapigdapig kon kinsa
ang saktog katarungan
kami nga iyang mga apo
maoy nakabalhin og laing balay
niadtong gabhiona

wa gihapon nako kana kalimti

red cross

makahiubos baya hunahunaon
nga si Lolo Enggoy
nagtugon nga kon makauli ko
sa among balay sa bukid
ingnon kuno nako si Nanay
nga pabayaran
ang iyang giamot sa Red Cross
sa akong ngalan

1976

morag naulaw akong mama sa dihang
miiyak si dahlia
kay dili kuno siya makalibang sa among
kasilyas nga
ang tubol moderetso sa
buho

....

karon namawi ko
lima ka kasilyas nga water cell
akong gihimo alang kaniya

....

dili na hinoon siya kalibang
kay patay na

unang hapwag

unang hapwag
sa katreng uway nga kabilin
sa akong apohan nga
gilook sa iyang ikaduhang
asawa nga pagkabatan-on

makaulaw kay
sa ako mang "ig-agaw"...

si tonio

si tonio nakit-an nako
nga misaka sa punoan sa
among kaimito

nangawat

apan wala na lang ko
misumbong sa akong nanay
kay gihadlok sab ko niya
nga itug-an ko
nga nakit-an ko niya

nga nagbatil
silong sa maong punoan

hamber

tungod sa among panaghigala ni
hamber
nga akong silingan
gidapit ko niya og
paniudto sa ilang balay

siya og ang iyang nanay
lang ang nagpuyo

humot ang mais nga nilung-ag
og tagsa mi og
palotpot nga inon-unan

wala nay dugang

gawas na lamang
sa usa ka baso nga bugnaw kaayo
nga tubig nga gikan pa sa ilang
banga nga karaan

kape

kape nga dragon
singko nga bakya

diha ra mi kutob
kaniadto kay si nanay

maestra ra man unya si
tatay palahubog.

sa babayeng nagbirigbirig

'yaw ka
kay kining akoa
dili baya kay para ihi ra ni.
bilib sab ko nimo Bay
usa na ka gatos ang akoa

wala may nahitabo
ang imo usa lang

apan mikurog jud ang
kalibotan

p.s.
'sensya na 'to
kay kining ako ulan

ang imo
kilat man
ang maulahi kuno
maoy makahugas sa mga plato

tinood ka Tay?

sa bag-o pa

sa bag-o pa
dili na kinahanglan nga hagiton pa ko

kay atua
bisan way pa naga-plastar
naga-fire na

apan karon
(way komedya)
kitang duha manghagit pa
kon kinsa ang mouna

kon kinsa ang ibabaw
og kon kinsa ang magpailalom

og kon dili magkasinabot
matug nga way bagotbot

sa kadugayan

sa kadugayang ipon
diha sa katre ang maghalok mao
na lamang ang
mga kinot sa atong mga sampot
silang nahiuna
basin nalooy kanako kay ilang gipakita kanako ang dako
kaayong hawan na nga agianan
aron unta nga sa akong paglakaw
dili na ako maglisod
og wala na akoy hunahunaon kon dili
ang paglakaw na lamang
kana bang dili na magubot
ang akong hunahuna
kana bang

dili na magusbat ang akong
pinahapay
o mapandol ang akong mga tiil

tuod limpyo og hawan na kaayo ang
dalan alang kanako
apan pasayloa ko kay dili kana mao ang akong
gipangandoy sa akong panaw

unsa kaha kataas kining kilay sa akong garbo
nga mas gusto man nako nga magsugod na pod ako sa mga sinugdanan?
ang pagpuyo sa kalibotan
ang pagpakabuhi ang
pagpakatawo
sama kana sa
pagsigig hawan sa
kakugnan

morag gahimo ka
og dalan aron ka
makaagi makalapos
sa unahan

dampas, siging dampas
dili na gani
makapahulay kay sa
paglingi nimo sa likod
puros lang gihapon
kakugnan

sige kang gahawan
apan sagbot man lang gihapon

sulat alang sa iyang bana

gimahal ko nga Intoy,

kumusta ka na? dugay ka na mang milayas sa ato, wa na gyod ko kabawo kon asa ka nagpuyo. Kon wa ko ingni ni Junjun nga anaa ka na diay sa davao, wa ko kasayod. Si junjun ang naghatag sa imong adres, busa nagsulat dayon ko nimo, kay gimingaw na ko kaayo nimo.Namaylo ko og kwarta ni Emang aron lang mapadala nako ning akong sulat para nimo.
sayod ko nga dako kaayo kag kahiubos nako tungod kay sa dihang gigukod ka ni tatay og sundang
wala man gyod ko nagpakita nga milaban ko nimo. Kadtong giyab-an ka ni nanay og usa ka arinola nga ihi, gisulayan lang ka niya kon asa kutob ang imong pailob. bisan gani si tatay, iya ka lang usab
nga gisulayan kon asa jud kutob ang imong gugma kanako.
maayo unta og magbalik tang duha, kay dako baya kaayo ang akong gugma nimo.

kanimo magmahal sa hangtod,

gina


P.s.

nakadaog man kuno ka og lotto. tinood?

re: musta

from: valiente_72@yahoo.com.ph
to: diegosalvador@gmail.com
date: may 11, 2007 3:32 pm
subject: musta

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _


bai jigs: matsalam sa “waray-english phrase book” nga imong gipadala. bisag 3 ra ko ka adlaw diha sa tacloban, pwerte gyud nakong lingawa. ang bahalina sa barugo nga gilaklak nato kay hangtod karon gisigehan lang gihapon nakog dug-ab. haha! morag usa man siguro to ka swimming pool ang atong nahurot, no? oi, kahinumdom ka atong tisay nga lawm kaayog kandiis ug budlot kaayog ngabil nga lami gani tusdikon og alpirel? kato bang gianggaan ni elvis og “bakukang nga naka-t-back” -- kay ako bitaw hinuong nakasakay sa fast craft pag-uli na nako. ang animal kay padulong pud og oroqueta! ang akong ka-groggy kalit nawala dihang nakit-an nako siyang gakaon og noodles sa canteen sa terminal. nagpabuang-buang pud kog kaon og noodles ug milingkod tupad niya. arti ug istrikta siyag nawng, pero ok ra man diay kung imo nang istoryahon. ug gitabangan nako siyag bitbit sa iyang bagahe. ang iya diayng ngalan kay angie. tawn, nagkamuritsing gyud kog sabot niya kay waray-waray man -- di motubay sa akong binisay-an. ug bagsikon sad gyung bayhana tungod kusog manigarilyo, itom ang manicure sa kuko, kahibaw motukar og sista, ug di bitaw motuo og ginuo. ang ako diayng gikabiliban -- fan sab siya sa “ramones” ug “the clash”. kamatikod kong ang iyang ringtone kay “blitzkrieg bop”. sa gamay nakong pasiaw, mobungisngis pag-ayo -- morag retarded nga ga-orgasm. ug karon gaminghoy ko kay: “ginmingaw ako han iya.”

hey ho,
baludoy