56 ka balak ang midagsa. Ug kon imong basahon, labi na sa kabuntagon,
matilawan ang kalingaw ug kahayahay.
Daw dula sa duha ka 'dimension' kun sukod sa balak ug sa magbabalak
makita diha
sa 'Garay sa Tawong Di Kamao Mobalak' ni Alan K.Caña. Human magaray ang
balak, may nagpahimangno, dili daw siya kabalo mobalak, sama ra pod sa
pag-ingon
nga ang balak dili balak. Ug matod pa nila, bitaw, ang balak, dili
pulong balaknon. Kay di ba ang balak... "lumoy ang bidlisiw sa adlaw nga
midapat sa akong panit morag halok sa gamayng bata"? Ang balak, dili
pulong. Ang balak kuno sama sa halok sa hamtong, dili na kinahanglan ang
pulong.
Tungod kay naglinog ang kalibotan sa kasingkasing ni Abay Alan, daw
nahugno nga gambalay sa gugma kun ang gihandom sa nahigugma. Makaguol.
Kon dili man ni linog, kalamidad ra gihapon sama sa 'Huwaw' nga maoy
iyang ulohan. Kining iyang hinikay nga kasinatian, kasagaran natilawan.
Bisan handurawan lamang, apan dugo ang gipinta niini. Init ang agay sa
dugo gikan sa nahugno nga kasingkasing, sa pagka pildi diha sa nataran sa
gugma. Dili tiaw ang gugma, makapasmo kon ang hinukad, dili alang kanimo.
Morag naa sa luyo sa sa pultahan sa simbahan kun sa kisame ang halangdon
nga tiki apan sa tinuod lang bisan naa sa langit-langit sa atop, gakamang
intawon. Kining balak, 'Mga Manimbahay' ni Ric S. Bastasa, morag tinuod
morag dili. Ug kon, sublion og basa, makaingon ka nga sambingay usab
kini. Alas 6 sa hapon nahagbong ang tiki samtang si Manang, garosaryo nga
ga-inusara. Dili ba diay daghan ang sambingay sa kamatuoran? Di ba may
kaatbang yuta? Di ba may kaatbang ang kisame? Basta sama sa tiki nga
gapahipi, mahagbong ra gihapon, kana, kon dili ma-ipit sa sira sa
haw-ang nga simbahan.
Kon unsa man, ang mga balak sa Baybayon gahulagway sa kalibotan sa
kamatuoran, handurawan, kasinatian, pagtuo, ug uban pang lamas sa
kinabuhi ubos sa lamdag sa kaamgohan kun kahimatngonan sa magbabalak.
Lubi
Kining mosunod mao ang gihisgotan nga mga balak:
garay sa tawong di kamao mobalak
bugnaw ang huyoyhoy sa hangin
nga misapigad sa akong aping
buntag sayo sa akong pagmata
mga dahong laya sa mansinitas
hinay-hinayng nangatagak
sa umog nga tugkaran
mga gihay sa sagbot nga balili
gikapyotan sa kamig nga yamog
nananghalok sa yuta
lumoy ang bidlisiw sa adlaw
nga midapat sa akong panit
morag halok sa gamayng bata
kanindot untang himoan ug balak
sa gibati ko karong buntaga
agda kanako sa akong kasingkasing
apan
unsaon man
di man ko magbabalak
kalawaton ko na lang
ang kalalim nga gihalad
karon sa kabuntagon.
--Alan K. Caña
Huwaw
Taud-taod nang walay sagbot
sa daplin sa dalan.
Nagmala na lang ang tunaan..
Nag-uga na ang kahumayan.
Ug wa nay bisan usa ka mais
nga nagbarog sa daruhan....
Nipis na lang kaayo
ang agos sa tubig sa dakong sapa…
Sihag na ang kanhi
huot nga kalibonan.
Nahanaw na ang mga saging
nga nagpunsisok sa tiilan sa bungtod
Uga! Uga! Uga!
Uga ang tibuok kong kalibotan!
Wala nay tubig.
Walay kahoy,
sagbot ug tanom.
Wala nay bulak.
Wala nay bisan gamay na lang nga mugna
nga moturok pa ning akong kasingkasing!
Wala nay bulok ang kinabuhi,
sukad akong nasuta ug nahibaw-an
nga siya ug dili ako
ang matuod mong gihigugma.
--Alan K. Caña
mga manimbahay
giihap nako
mga dise-otso kabuok
ang nanimba karong
buntaga
ang simbahan
morag haw-ang
kaayo
ang hangin naglapos
lapos sa
mga dagkong bintana
og ang mga langgam
naglupadlupad
niining dakong
hawanan sa mga
santos
ang miawit sa
responsoryo
nga konsehala usab
ning lungsod
namong mingaw
haskang yabaga
mora bag ang iyang
tingog
gilukat pa sa
lalom kaayong
atabay
og ang sakristan
nga nagkilingkiling
sa bagting
bulingiton og
dagway
ang tigbagting sa
kamapanaryo
opaw, niwang
og morag dunay singko
sa ilok
ang manang nga
tig-lead sa rosaryo
sa kaadlawon
nag-inosara lang
kay nag-iyahay na
og panglupad
ang iyang upat
ka anak nga
dalaga
ang kantora dunay
siging giguyod-guyod
nga anak nga lalaki
nga giuban na
nga para gasto lang
mokurog ni siya
kon imong
tutukan
ang among bag-ong
kura paroko
gustong mag-abogado
og karong gabii
ako ang iyang
maestro
daghang iti ang altar
sa simbahan
og wala magtarong
ang mga sinaligan nga
gitahasan og
pagpanglimpyo
sa matag adlaw
bag-o lang
mibalik og simba
ang akong amigo
nga kontra sa
among ex-kura-paroko
nga gibalhin na og
laing simbahan
og ang babayeng
nauyab sa among
kanhiay nga kura paroko
nag-uli na man diay
kuno sa iyang
banang nagpagsug-o
--Ric S. Bastasa
Gikan sa Baybayon, http://balakbisaya.blogspot.com
--
Posted By Lubi to Baybayon Balak Bisaya
<http://balakbisaya.blogspot.com/2009/06/baybayon-ikaduhang-semana-sa-hulyo-2009.html>
at 6/15/2009 11:25:00 AM
