ang mga naa sa larawan

i

kanang nakaputi og blouse
aduna kana siya'y kanser sa colon
nadiskubre niya niadtong 2007
dili na unta siya ganahang
magpachemo
tan-aw niya gagastogasto lang
kulang pa ang iyang retirement
isip physics og math teacher
apan lagi tungod kay mihangyo
man ang iyang mga igsoon
gisulayan niya ang tanang
medyos aron malugwayan ang
iyang kinabuhi
taas pa ang lima o unom ka
tuig aron buhaton pa niya ang
wala niya mabuhat

ii

kanang itomon nga lalaki
nga olive green ang polo shirt
estudyante ko pa kana
kaniadto, sumosukol sa korapsyon
nahimong maestro na usab karon
seguro aron makuha ang kalamboan
sa ilang kinabuhi
ang iyang asawa atua na usab
sa Ireland nagtrabaho isip
usa ka caregiver
siya ang nahibilin nga nagpaayo
sa ilang balay nga aduna na'y
veranda og suma sa akong nalabyan
glass na ang windows
og mahalon na ang tiles sa ilang
salog
maayo usab kini siyang motagik
og balak nga binisaya
gitagaan gani nako sa email address
sa Baybayon
apan hangtod karon
wala man gihapon
maayo sab ni siyang mokanta
sa bedyoki.

iii

kadtong babaye sa unahan
nga nagpula og blouse
nga naterno sa cover sa
lamesa
hilomon kana siya gikan
pa kaniadto
maestra usab kana siya
nakalimot lang ko kon unsang
subject iyang gihandolan
wala ko'y masulti bahin niya
kay lagi hilomon man
kusog lang mamati
wala jud siya'y ikatampo
dili ko ingon nga makalagot
kay mao na man jud ang
natural niya
alang-alang naman og akong
but-an nga mahimo siyang
tabian sama
nimo(?)
tabian ka?

iv

kanang nakaviolet ako nang agaw
chestnut brown ang buhok
pahawid sa edad
maestra sa ni siya dugay na
gani gusto na segurong mag-retire
ang iyang bana maoy dunay
kanser gihapon sa colon
ambot daghan mang nagkakanser
sa colon
(dili kaha kini agi anang kusog
kaayo ta nga manapat?)
buyagi!
kini siya dili jud ni tabian
dili ganahang manghilabot sa uban
apan ko unhan
na, gubot jud tibook Irag og Iran


v

kanang nagtindog nga nakayellow
mao ni ang birthday celebrant sa iyang
ika saysenta anyos nga pakigbisog sa kinabuhi
nagkagoiter
naoperahan
daghang tambal ang siging giinom niya
ang iyang bana
sa ilang sabot nga moadta sa america
nasabod sa usa ka matrona
(hay basin og makabasa si Fern ani
masuko jud to
Perang ra ba toy tawag nila sa dihang
diri pa to siya sa Pinas)
karon dili na kuno, jud kuno (accent sa kuno)
niya madawat si Roger
kay dako gayod kaayo ang iyang kahiubos
nga papermahon siyag divorce papers
miuli baya pod si roger sa iyang adlawan
apan lagi
gipakatulog na kuno niya kini
sa pikas kwarto
apan duda ko mag-uli ra ni silang
duha tungog og alang na lang sa ilang
anak nga naminyo nga wala
ra ba po'y anak

v

kanang pution nga babaye
na ang iyang ulo ray migimaw
co-teacher sab nako na kaniadto
ang iyang bana
nagtrabaho sa usa ka kooperatiba
sa kuryente
wala man koy masulti ani niya
kay morag wala man kaayoy
balod ang kinabuhi ani
niya
wa pod kaha mangabit ang bana
ani niya?
wa pod kaha ni siyay anak nga
adik-adik?
wa jud koy nahibaw-an
busa move ta sa sunod nga
persona ning maong hulagway

vi

kanang sunod ako na na
kalkag ang buhok
kay wala ka panudlay
itomon kay nagsunbathing atong
miaging adlaw
nalisang ko sa akong kadako
karon
wa na man goy pugongpugong
sa kaon
dili na mobalibad og imbitasyon
sa adlawan bunyag og kasal
apil na gani ang tapos
sa patay

vii
kanang kataposang babaye
nga nagshort og puti
ako nang asawa
tan-awa mihawid sa akong
kamot hadlok mawad-an
og bana
kuripot sa pahiyom
hilomon sab morag
kadtong maestra nga nakapula
og blouse
dili kaayo motingog ni
bisan og malugpitan ang kamot
sa pultahan
kusog sad ni siyang manapat
sa pista, bunyag, kasal og tapos
mao nga pwera buyag midako
jud ang hawak

og dinhi na ko kutob
dili ni balak higala
sulat sulat lang ni
exercise sa utok kay
hadlok baya ko nga
unyag mauga
kay ingon baya to sila
nga bisan unsang parte
sa lawas nga dili nimo
gamiton
sumala sa balaod sa
ebolusyon
mawagtang

bahala na og ingnon
kong pisot
di lang nang wala nay
utok

naa diay koy nalimtan
ang nagkuha sa larawan
nga migamit sa iyang cellphone
mao ang akong amiga
nga maestra nga bulag na pod og bana
nagpaabot kon kanus-a magrant ang iyang annulment
kay gusto na intawong
magminyo sa iyang kachat
nga kano.

sorry alma
hapit noon ka nalimtan da