dagom

lahi man god ang iyang dinalhan
iyang gitago ang paghigugma sama sa usa ka kuto diha sa ulo nga
ug makit-an
dayog pidyat niini tunga tunga sa
duha ka kuko.

"ngano man diay ug nabaledictoryan kana siya?
unsa man dayon?
ayaw og dayga kanang bataa sa atubangan sa daghang tawo
modako ang ulo niana"

ang mga dahon sa kagahapon nga anaa nagpasad sa
dakong lapalapa nga lapokon ug walay
tsinelas

sahay nagpasalamat siya sa mga panghitabo
labi na kadtong samdan siya unya wa siya kahibalo kon kanus-a
moundang ang pagdugo
luspad na siya atubangan sa daghang samin
nga nag-alirong kaniya

"wa ko matandog, wa ko malupig, nahimo akong isog
nahimo akong higala sa isog kaayo nga pagpakahilom
walay bisag usa ka bukog nga mawala kanako
walay uwat nga walay kalayo nga pag-alim"

karon, asa na ba kadtong higante?
abi ko ug wala siya'y kamatayon

karon hinumduman ko siya
isip dagom.

 

 

 

pakyu

gikubalan ang iyang mga tudlo
sa paghapnig sa mga dahon sa iyang mga libro
ang iyang mga mata nangita na og kasilungan
babayeng gikapoy sa iyang panaw
wala'y payong

nakasulat siya ug mga sugilanon
daghan
namulak ang iyang mga buhok
nangalaya pagkahuman
sa pagbuswak sa mga takna

adtong gabhiona miiyak siya
kay akong giingnan, "ikaw dili kamaong mosulat"
pila na ba kaha katuig ang iyang giusikan?
baynte syite na kuno

"unsa ba ang imong gipasabot kanako?'

ah, kon matikay-ang kas pangpang nahulog ka
unya sa wa ka pa midapat sa yuta
tibuok kalibotan ang imong kakulba

unya sa dihan nahug ka, namatay, nabanhaw
dayon mibangon, giuli ang mga bukog nga nabali
gitago ang mga dugo
ug bun-og, mao kana, mao kana ang sugod

sa usa ka tinuoray nga mosulat
wa ka katoo, ug imong ingon balos sa atong
pagtigi, mao ang kusog nga "pakyu!!"

wa ko magbasol. Ayawg too.
"pakyuto!"

atubangan sa mga nagkwentas anang ilang mga palanca

ay! wa ko
mahadlok

dinhing lamesaha
pareho ra gihapon
ang among
ginakaon

pareho ra gihapon ang
tubig nga
among ginainom

ay! di ako malisang
mao ra gihapon ang
kaasgad sagol sa
katab-ang ang ania
sud sa dila
gilala

sakay sa PAL pauli sa Dipolog

dinhi sa kahabog
makita mo ang mga isla

ang mga panganod usahay
babag sa imong panglantaw

sila ang mopasundayag
ug dayon mapapas ang mga isla

apan dili kini magdugay
ang dagat nagpabiling lapad

nga mora bag
andam na usab sa imong pagdayeg

dinhi ning kahabog
sakit ra kaayo ang kahayag

gisirad-an mo ang bintana
ug gipili mo ang pagkatulog

PASAYLO

PASAYLO

kon pagpakasala tawhanon,

ang pagpasaylo balaanon,

panultihong tugob sa katulukibon,

giugkat sa basahong mopahinumdom,

sa mga binuhatang kalibotanon,

kahuyang, kasaypanan, kakulangan,

may padulngan, mahimong kahulipan,

hangpon sa kinasingkasing nga kaamguhan,

ang pagpangayog pasaylo ug ang pagpasaylo,

kini pag-ila sa langitnong sugo sa ginoo.

PUASA

PUASA

Buhat nga magdala ug pagutom

Paglimpyo sa pagkamasalaypon

Puasa pulong  kini nga tulukibon

Daghan ang likayan nga kalan-on

Hasta buluhaton  sa kagabhion

Kining tanan pilit nimong dawaton,

Huwata lang nga makalabay

Ang puasa, tinuod  makalangay

kauhaw ug kagutom makalaay

Human sa pag-antos,  nga hubo sa parayganay

Hulipan kini ug  pahiyom nga makalanay

 Kab-oton mo ang dili masukod nga kalipay

#4

sa akong paglantaw nimo
miingon ko walay gamot kining tawhana
kon moabot ang hangin
mapuklid kini

dili ko angay nga ikaw kasinahan
lahi ka sa imong
kahuyang

ug ikaw nga naglantaw usab kanako
nagpiyong man hinoon sa imong mga mata
nga mura bag nag-ingon nga walay dahon
walay sanga
walay bunga kining tawhana
walay udlot
wala diha kaniya ang mga timailhan sa
kaugmaon

ug miingon ka usab nga dili angayan nga
kining tawhana kasinahan

patas lang
mao kana ang tinagoan nato sa atong pagpakabuhi

malipayon, malipayon lang gayod gihapon
unya kamaong mosupak
dili dali mouyon
kon biay-biayon

#3

wala nako dalha
dili na ko makaingon nga ako kadtong
gikalimtan
gituyo ko kadto
kay kamao kong mosulti sa akong kasingkasing
nga kadto human na
ug dili ko na gayod angay pang balikan
nahuman na
natilawan ko na ang pila ka adlaw nga
kalami
igo na kadto
karon mobalik na ako sa akong gigikanan
hapsay diri
ako lang
ug sama sa giingon mo
malipayon
lang gayod gihapon

#2

seguro sakto na kadto
dinayganay, binilaray, ginagmayng
pakig-ambit
kadtong wa kita katulog
bisan ug habol na kaayo ang sulab
sa kagabhion

dili na nako kini tas-on pa kay
mahibaw-on mo ra gihapon ang kamabaw
sa atong mga sapa
unya dayon ikalipay na nato ang
panagbulag sa
atong agianan

gugmang patay

misaad ka nga
hikalimtan ang wala mahitabo niadtong
gabhiona

ug sama sa naandan
ang saad usa ka sanga nga nabali
unya imong gikuha ug dayon nimog
bunal sa imong
kaugalingong
kapakyasan

misaad ka nga unta ang kagabhion
dili na taposon
ug gihatag kini kanimo
kuyog sa imong anino gikab-ot mo
ang kahayag
aron unta mamatay ang mga bitoon
ug ang bulan
maulawan

ug sama sa naandan
pakyas ka sa imong mga pangandoy
sud sa imong dughan
anaa ang gibalibalikan mo nga lawak
halad ug bulak
sa gugmang patay

pagyagyag ug pagkapakapa

sa hangin giawit mo
sa dagat gisulat mo
sa yuta gilubong mo
ang
kasakit.

walay dunggan ang langit
dili papel ang dagat
ang yuta
gusto unta nga kini
imong
himoong kataposang
panimalay

apan ang imong kapalaran
dili katugot niini

tungod kay kini siya anaay
pako
ug kamatayon lamang ang
tugbang
sa pagbalibad niya diha sa
paglupad

ang batang babaye nga ganahang magtago sa iyang kaugalingon

adunay batang babaye
nga gustong magtago kanunay
walay makapugong kaniya
sama sa pagtabon sa iyang mga mata
gamit ang iyang duha ka
kamot
ug dayon niyag pangutana sa
tanang milabay
kon siya nakit-an ba nila

pagpinasayloay

pasayloa nga gibiyaan ko na ikaw
pasayloa nga wala akoy gibilin nga katarungan ngano
pasaylo nga ikaw dili na masayod kon asa ako karon

magpinasayloay kita

gipasaylo ko na usab ang akong kaugalingon
sa paghatag ko kanimo sa hagbay mo nang gipangandoy nga kagawasan
gipasaylo ko na usab ikaw sa pagtago mo sa imong kasub-anan
gipasaylo ko ang imong pagkaamang
gipasylo ko usab ang
imong kahilom

ang gubat sa matag adlaw

matag adlaw adunay
gubat sud ning dughan
daghan ang nangamatay
kanako
nagsubo ang kasingkasing
nag-iyak
nagbangutan apan
walay makakita niini
bisan ikaw
wala kay madungog
bisag hunghong
sa kaligutgot
gitago kini sa kahayag
sa adlaw
nga misubang sa akong
nawong

man spraying pesticide on the ricefields

misaka ko sa habog nga balay
nanambo ko sa bintana
nakita nako ang lapad nga kaumahan
sa unahan ang galaray nga kabungtoran
baga pa ang gabon
hanap pa ang kabuntagon
adunay duha ka tulabong nga nagkuyog
lupad palayo kanako

sa tunga sa basakan
atua ang tawong gatabon sa iyang lawas ug nawong
nagpasirit ug hilo sa kadahonan

usa ka dakong panon sa maya
mitugpa sa punoan sa mangga
morag dunay gipaabot

KATAPUSANG LARGA NI DON JUAN

gaaginod ang barkong
mitaliwan sa pantalan adtong
gabhiona
naghatod sa gatosan ka mga kamot
nga mibabay sa ilang hinigugma
didtos pantalan
human sa daghang syagit sa dihang
napalong ang mga suga
miabot ang dakong kabhang
sa kahilom

ang dakong kalainan sa pagpaingon ug sa pagpauli

ang pagpaingon maoy
lisod,
kapoy,
agwantahon,
unya haskang duganga nimong miabot

gikapoy ang morag nabali nga tuhod
gitungtong sa lingkoranan
miatubang kas layo nga patag tupad sa lapad nga dagat
namaypay kas kaigang
sa ibabaw sa dakong bukid
ikaw nahingangha

ang pagpauli maoy sayon
sa gibalikan nga dalan sirit ang tanan
gaan ang mga tiil
labyog ang mga kamot
danlog ang mga lapalapa
unya matingala ka nganong doul na lang kaayo ang paingnan
balik sa gikamingawan nga
puluy-anan

tungod kana sa gihigugma mo nga kagahapon rang nagpaabot kanimo

dako gayod ug kalainan ang pagsaka ug ang pagkanaog
lahi kaayo ang pagbiya ug ang pagbalik.....

pamantay

ang iro nga gianad mo
sa hikot sa iyang liog wa dungga
nga mahigugma
niini

ang nahigugma sa iyang
prisohan
kadto lamang mga
patay

abundancia

gilibotan sa daghan kaayog
saha ang saging sab-a
unya

taas kaayo ang iyang
bulig
nga nagbitay sa
taas kaayo
niyang
punoan

alang sa NCAA

unsa ba gayod ang
pamulongon sa kahayag?
ania ba kini
sa akong
courtroom?
namati lang ba kamo
tungod sa
kahadlok sa kalanog
sa martilyo nga
akong gidukdok
sa lamesa?
tungod sa inyong
kahadlok?

gipangutana ako karon
kon unsaon nako
paggamit ang
pamulungon sa kahayag
aron
akong
buhaton ang balay sa
akong nasod?

makalilisang nga pangutana
galisod kog
tubag.

sa dihang nawala ang pagkabalaknon

ayaw palihog biyai
ang baybayon
baliki, baliki ang
sakayan
sakyan nato kini
ug didto sa lawod
magtimbangtimbang
kita kon unsaon nga
ang mga butang ning
kalibotan dili malunod
ug dili malubong diha
sa kahangtoran

wala sa atubangan
wala sa sulod
didto sa likod sa simbahan
nahimugso
ang gugma nahimong
tawo
ang pagtoo.

hibaw-i nga walay
bisag unsang kalalom nga kangitngit
ang dili mabugwal
sa kahayag

walay mga kamot sa kangitngit ang
makawid kanimo
sa ingon ana ka dugay

walay buling nga bisan pa ug mahipatik
sa imong banit
bisag unsa pa kadugay anaa ra gihapon
ang saktong panahon
sa iyang pagkapapas.

DUHA KA LARAWAN SA KABUNTAGON

1
misimba ang
iro nga itomon
pormal nga
milingkod
sa atubangan
apan ang iyang
nawong
sa gawas
nag-atubang

2

mitungtong ang
puting iring
sa atop nga sin
naghandom pa
gihapon
sa isdang palotpot
nga naglangoy
sa langit
tupad sa nahupas
na nga
bulan

ANG TIGUWANG NGA MAKALOLOOY

naa koy nakit-ang
tiguwang nga nagbitbit sa iyang tsinelas
padulong sa bungtod
hinay kaayo ang lakaw
talithi kadto
balikog na kaayo ang iyang
likod
basa ang iyang sinena
gapayong og dahon sa saging
hugaw na kaayong
lantawon

mipaspas kog lakaw
aron lantawon kon kinsa kini
siya

gubot kaayo ang iyang buhok
nangapangag na ang iyang ngipon
hugaw na kaayo siyang lantawon ug
baho pa gayod kaayo

gitutokan nako siya
pag-ayo

nakahinumdom na ko

siya kadtong komprador sa humay kaniadto
diin gidaganan niya ang akong lolo
ug wala gayod
bayari.

KANIADTO OG KARON SA KINABUHI NI PIDRO

sa una
walay kabalaka

karon mihangyo ang
tudlo nga
relibohan una
sa dila
nga nagtanga

alang kang JLB karong valentine's day sa dihang miingon siya nga wala siya'y ka date unya di siya magworry kay anyway daghan mang pagkaon sa ilang balay

food trip less the sex trip
equals fruit preserve

pwede sab pickles

pahugyaw

ang babayeng
uga ug buhok
namintana
nagpaabot

nagkaon ug
otap

bomb

a woman with
dry hair
by the window
is waiting

she is eating
a cracker

lami ikasulti
kining daghag
tinagoan

mahimo
tang balakero
sa daghan
kaayong
mga tanghaga.

it is nice to
talk to a person
with so many
secrets

i am transformed
into a poet
with his numerous
parables

basa kaayo ang
yuta karong adlawa
ang ulan walay pahulay
gabasa ang mga
hinalay

morag
miduyog sa
labyog
sa
kaulag.

bisag walay
puya kining balaya
dili kini
mogabok

malipayon ang
tuko sa kusina
kay walay away

ang mga iro nga
lima ka buok
gawasnon

ang atop kon
kanunayon lang nimog
pintal dili matay-an

dili makadulot ang
mga anay
kon kita kanunayng
magminahalay

bisag unsa ka
daan ang sapatos kon
kanunayng mong
brasan

magpabilin kining sinaw,
lig-on, ug walay abog
nga molahutay.

kon kanunayon mo
ang pag-atubang kaniya
maot lang ang
imong makita

dakong apapangig
morag kalaha
lingin nga nawong
morag bulan nga
tibook

sibogi gamay
sulayi sab ug lantaw
diha sa kilid
pwera buyag taas
sab biya ang iyang
ilong
unya morag tambis
ang iyang
ngabil

panalagsa higala
usba ang imong panglantaw
sibogsibogi gamay
kon mahimo gani ikaw ang
motakilid o kaha ba
mosaka sa hagdan
o mohapa ba hinoon
sa yuta
aron lang
makita mo ang kaanyag
sa uban

tulo ka manag-amigo
sa bata pa sila nanglingkod
atubang sa pagsalop sa
adlaw

dili kadto nila malimtan
pagkaanindot sa bulok nianang
pagsalop
wala nila batia ang kamingaw
nianang pagsalop

milabay ang panahon
nangatigulang ang tulo ka manag-amigo
ug nagkita silag balik
niadtong lugara

lantaw na usab sa pagsalop sa adlaw
apan lahi na ang ilang gibati

lahi na gayod. walay usa kanila ang
nakagaray ug pulong bahin niini

ingon ana diay kaha
sa usa ka pagsalop mangawala na usab
ang mga pulong
alang sa labaw pa nga katahom?

kon makauli ka puhon
sa buwan sa Mayo sa atong balangay
nga gamay

suroya gyod, libota ang tanan
gikan sa purok parpagayo hangtod na
ang morning star

akong tagnaon unya ang imong kantahon
kon mag videoke ta puhon,

" i remember the boy but i don't
remember the feeling anymore"

ana na, Lorn, karon nga naa ka
na sa London,
mausob na sab ang panglantaw

kita na ang mga bitoon,
apil na ang mga ulat sa
kagabhion.

si lorna na ped ap na sa iyang banang
lihok

nanimpalad sa israel
kakitag byudo nga nagmahal kaniya

start siya new life
kaanak ug usa ug sa dayon nahikalimtan na

ang pinas diin si Ditoy nahibilin
naghubog hubog nga morag nagbasol

ana gyod na, ulahi man pirmi ang
pagbasol

manawag sahay sa iyaha sa phone
sa israel ug masuko pa gihapon kon

madungog niya ang tingog sa byudo
nga mag dear dear kang lorna

naunsa ba si Ditoy? pangutana ni Lorna
wa pa ba gyod siya ka Move on?

bisan unsa diay ka dako sa gugma
mawagtang ra

morag kandila nga sa iyang kaugalingong
kahayag, maupos, dayon mawala.

abi mog
hubag nga mibuto
dayon
nakahungaw

dili baya

kuan lang
kanang magtanga ka
nga maglingkod
atubangan sa
dakong dagat
lapad kaayo
unya ang imong panglantaw
nahimong
eternidad.

wa kay tumong
wa kay gihunahuna

morag sako nga
gikuhaan na ug sulod

busa gaan na kaayo ang
pamati

kabag-ohan

kon ugaling aduna may
kabag-ohan,
sama sa plastada
sa usa ka butang ug usa
ka pagbati
na dili gayod kini
kaliton
hinay hinay lang
anam anam
aron dili kaayo
maatikan
aron dili pod
kita masakitan

busa ang plastada
sa kutsara ug tinidor
sa tasa
sa baso ug sa plato
mao lang usa
walay mawala
walay mahulog
aron walay makuratan
o mahubagan

suroy suroy ning sayong kabuntagon

talithi,
medyo lapokon ang dalan
suroy suroy
ako ra usa

subay sa dalan nga
batoon
kilid sa mga kasagbotan

wa kaayoy kahayag ang
adlaw
nga nababagan sa baga
nga
mga panganod

naa pa ang gabon sa
abaga sa mga bungtod
mitalithi na usab
human miundang sa
makadyot

sa unahan mao ang lapad
nga basakan
ang tumoy mao ang mga
kabukiran
makita mo ang panon
sa mga tulabong
nanglupad palayo kanako

adunay nag-inosara nga
tulabong
sa silong sa usa ka isla
nga kalubihan
nagpabilin
tanghaga sa usa ka
kamingaw

mipadayon kos akong
panaw
gitawag ko kinig suroysuroy
palabay sa panahon
pawala sa sakit sa gahuot
nga dughan

misimang kos alimuot
nga dalan
kadtong hagip-ot
kadtong wa nako maagii
kaniadto

nakita ko ang usa ka inahan
nga nagdala ug silhig
ug dayog bunal sa itom nga
anak nga lalaki
nga nagdula sa iyang kariling

gitutukan siya sa bata
ug dayon gapabaha sa iyang
mga luha

sa kilid anaa ang dakog tiyan
nga lalaki nga naghaploy sa
iyang manok ug nagpabulhot
sa iyang sigarilyo
sa hangin

wala kini mangilabot
kay ang bata wala gyod dagway
buot

wa ko mihunong
dili kaayo talagsaon ang maong
talan-awon
giandan ko na kana
sukad pa kaniadto
kanamo ug sa among mga
silingan

wala na akoy nailhan dinhing
dapita
sigi baya kong dalhon dinhi
kaniadto ni mama
niadtong buhi pa siya ug ako
gamay pa

mipadayon ko
duol na ako sa bungtod
ug morag layo na kaayo ang
akong naabtan

pangitaon ko na usab kon
asa ako mogawas
kon asa ba ang gawsanan
balik sa akong kaugalingon

mihunong kog kadyot
"kumusta ka na? luag na
ba ang imong gibati"
gipangutana ko ang akong
kasingkasing.

milabay lang

milabay lang

miabot ang gabon

hinay ug wala 

nagpuyog dugay

kanunayng kuyog

sa hangin ug dayon 

mawala ug kini

atong malimtan

morag wala ganiha 

sa atong tugkaran

Kinumkom Nga Kalag

Bisan gani sa kahapunon
nawala na kitang duha
wala nay nakakita kanato
nga nagkuptanay ug kamot
samtang ang bughaw
nga kagabhion
natagak sa kalibutan

Nakita ko sa tambuanan
ang nag pista nga sawumsom
sa layong bukid

Sa kinumkom kong kalag
nahinumduman ko ikaw
sa akong kasakit

Asa ka man kaniadto?
Kinsa ang tu-a didto?
Nga nag-ingon, ngano nga ang
kinatibuk-an sa gugma
moabot man sa hinanali
dihang  bati-on ko ang kagu-ol
kon ikaw layo kanako?

Nahulog ang libro nga
kanunay'ng tak-op sa kahapunon
ug ang akong sapot
naglukot nga mura og iro
sa akong tiilan

Sa makanunay , misibog
ka sa kagabhion paingon sa
sawumsom ug gipanas mo
ang mga estatuwa.

--Pablo Neruda

mikompisal ang uwagan
sa paring
hilomon

"padre di ko katulog
kay
wa ko ka(eyot)"

nakuyawan ang pari
ug miingon

"imong sakit
insomyot!!"

hangin

pahulay una diha
sa pagsayaw sa kinabuhi
gikapoy na
ang imong mga tiil
ang imong mga bukton
milaylay na

lingkod sa hagdanan
lantaw sa unahan
hangtod nga ikaw wala
nay makita
kon dili ang kinatumyan
sa kawanangan

moabot ang hangin nga
mahapohap sa imong
dughan
mopadungog sa imong
dunggan
sa usa ka nindot kaayo
nga alawiton

ug diha diha bisan pa
sa kalapoy
moawit ka gayod
sa tumang
kalipay

dili moundang sa
pag-awit ang kalag
bisan ug ikaw
diha sa imong lawas
naghagok
sa katulugon

bisan dili ka mamati
nagpabilin kini
sa iyang kaanindot

gahom ug kagawasan

kon ugaling buhaton mo ang daotan
unsa ba ang mahimo sa maayong binuhatan?

gisangyaw mo man god kaha ang
kagawasan ug imo kining gisablay sa imong
lapad nga abaga
ug giinom mo kini sa kadalanan

kami maglantaw lamang
ug walay buhaton

imo ang panahon, hutda kini,
imo ang gahom, waldasa kini

pag-abot na unya sa panahon nga
biyaan ka niini
ania lang kami sa kilid sa balay
nagpaabot kanimo

ikaw ang magsulti kanamo kon unsay
gibuhat sa kagawasan diha sa nalaksot mo nga
lawas
ikaw mismo ang manugilon kanamo kon giunsa ka
paglampaso sa gahom diha sa salog sa
tumang pagmahay

balikwaot

kon ang balak
walay mobasa
mamatay ba kini?

kon ang hinog nga
bunga
walay mopupo
ug kini mahulog
buhi pa ba
kini?

kon ako lang ang
nahigugma ug
wala ka
mabuhi pa kaha
ako sa
sunod nga
adlaw?

kon mohawa na
gani ang hangin sa
kalibotan
kay hinginlan sa
kinaiyahan

ayaw ko pangutan-a
kon unsay
dangatan
sa atong mga ilong
nga dagkong
ganghaan

kadtong

kadtong hulmigas nga
akong giirok

kadtong kuto sa imong
buhok

kadtong tungaw nga
naghatag ug katol

kadtong kagaw sa
akong kalag

silang tanan
buhi pa gihapon

ang hulmigas mipiyok
human sa akong pag-irok

ang kuto naghambin sa
iyang mga lusa

ang tungaw kanunayng
nagpahungaw

ug ang kagaw sa akong
kalag

mibalak, milaag.

ang mga bansiwag

gikalimtan ko ikaw
ug ako usab gikalimtan mo na

apan sa dihang gisulat ko kini
nganong gibasa mo ?