kabahin sa usa ka huwes nga byuda

nahigugma lagi kuno siya
sa usa ka batan-on nga taxi driver

siya 52 na
ang lalaki 20 pa

gilabay baya niya ang tanang
mga babil sa gugma

naburos siya
unya ang taxi driver usa ka gabii niana

gihold-ap, gipusil, patay
natulala si judge

nanganak
og sa iyang tubag sa interview ni Boy Abunda

wala siya'y gibasolan
sa natingob niyang kalipay

talagsa ra kuno motungha ang gugma
og kay mitungha man

dili kini niya palabyon
dili kini niya pasagdan

NAKAKITA na dagway og lingaw
ang mga panganod
sa kagabhion

iya na segurong
gikalingawan og trapo ang
mga singot sa bulan og sa mga bitoon

Kay wala na siya mitunga sa adlaw
wala na ang kainit
sa kaudtuhon
wala na ang lamdag
wala na ang mga bidlisiw sa
adlaw sa sayong kabuntagon
diha sa mga kuyamoy sa
mga cogon

Wala na ang panaghimamat
ang pagpunay og hagwa sa mga
handurawan

Karon malinawon na ang mga sapa
Malipayon na ang mga isda

ang pulong nga naghatag og
dakong labat
sa atong pagkahigala mao

ang pus-on.

wa ko magbasol nga ikaw
mibiya kanako

sakit ang akong pus-on
ang doktor
nag-ingon nga wala ako'y sakit

kinsa siya? og kinsa ikaw?
ah, pareho ra kamong mga mabaw
og kalimutaw

giwala ko kamo sa lasang sa pulong
og hangtod karon

wala pa makaplagi sa mga sagbot
ang ilang patag

ipadayag lang ang
gibati

mansahan ta
panalagsa ang ngalan
sa atong
mga katigulangan

dili na sila maulaw
kanato
og kita kinsa pa ba
ang atong
kaulawan?

sila nga mga wala na
usay ulaw?

patas lang
angay angay lang kita sa
mantsa sa
mga tagok sa nangka

dugay na ang panahon
nga nagbitay ang
atong mga damgo sa punga
sa atong mga
hunahuna

pagkahadlokan sa atong
mga tudlo
nagkurog ang mga ngabil
naghapdos ang
tiyan
nagsalimuang ang pus-on

og ikaw pagkabogo mo
nga kada pulong ko
gituhuon mo?

ah, wa ka pa gayod diay
makaila sa
bulan og sa mga bitoon

baha

PAGKAHUMAN sa dakong ulan
mibaha
misaka ang mga tubig sa
matag hagdan
sa matag kusina
sa matag lawak diin ang
tawo natulog og
nagdamgo

pagkadaghan na sa isda
nga nadalahig sa tubig
apan wala ang
mamasolay
wala ang mosikop

ang mga bata nagduladula
nagtampisaw

ang mga lingkoranan og
nga kaldero
nag-ipon didto sa atop

wala'y nasayod nga karong
gabii
modoaw ang kamatayon

kadaghan sa mga
simbahan

ang uban ginama
na gani sa
bulawan

ang uban gikulit sa
bungtod

ang uban gitagoan
sa ilalom sa
kalibotan

ang uban dunay
mga tore nga mohalok
na sa langit

ang uban naa na
gani sa ilalom sa
dagat

pagkadako sa mga
gasto

apan ang tinood nga
simbahan
magbabilin nga

mao lang gihapon
ang mga katawhan

galisod og pangita
sa Ginoo kay
galabad ang mga ulo

amot diri
amot didto

sakripisyo diri
sakripisyo didto

diha sa libre nga
mga serbisyo

apan ang sa pari
nga bunyag
bendisyon sa
patay
misa sa mga kalag
kasal

bayad segurado

hamlet sa 2010

2b Trilla
or 2b Nes?

pagkataas sab
ning deck sa Titanic oi!

asa si Rose?
magkita kaha silang Jack?

wa katukob

nagdangag ang
Bakunawa

wa katukob
sa Bwan

Ang Karetera

                                                               mipahulay
                                                              sa pag-inat
                                                              ang subayanan
                                                              una siya mamahimong
                                                              tulbok  nga mohalok sa
                                                              suwab sa  kapunawpunawan
                                                          

Sul-ong

                                            pagkagarboso ba
                                            sa  adlaw
                                            nga nagpahipi
                                            luyo sa panganod
                                            nga mihikaw
                                            pagpa-ambit sa
                                            iyang kahayag

                                            pagkamasinundanon
                                            ba sa panganod
                                            nga mitugot
                                            nga gihimong kapa
                                            sa naglagiting
                                            niyang kainit
                               
                                            mipahi-ayon
                                            ang kawanangan
                                            daw alpombrang
                                            misurop sa nagbanaw
                                            niyang kaligutgot
                                     
                                           
                                      
                                          

nakita mo ang
katahom sa usa ka
pula kaayo nga rosa

gikutlo mo kini
gusto nimong hipuson
ang katahom diha
sa imong palad

gikuha mo ang dahon
ang tunok og imo kining
gilabay aron lamang
maangkon mo ang
tinood nga katahom
sa usa ka pula kaayo
nga bulak nga rosa

gitagsatagsa mo pagputol
ang mga gihay
hangtod nga wala nay
nabilin

karon
anaa pa ba
ang katahom?

wala kaha nimo mahunahunai
nga mas matahom kini
usa ka pula nga rosa
sa ibabaw sa iyang punoan?

pagsulat kabahin sa katahom

sinaw ang dahon
sa nangka

akong gikutlo
akong gisubay ang

mga ugat
sa dahon sa nangka
nga sinaw

dahon lang kini sa
nangka nga sinaw

walay kalainan sa
laing mga dahon

apan ako kining gikutlo
og akong gisubay ang

mga ugat sa dahon sa
nangka nga gasinaw

nga akong gihanyag
sa kasanag sa kahayag

sa adlaw sa sayong
kabuntagon samtang

nagtindog ko atubanga
sa linaw kaayong dagat

gikumot ko ang dahon
sa nangka og ako kining

gilabay sa silong sa among
balay diin nagpasad ang

mga bato nga gikan sa
lubog kaayo nga suba

mao kini ang akong gisulat
kabahin sa katohom

mao kini ang akong gibuhat
kabahin sa katahom

nagsakit ang akong dughan
apan dili ko na kini maambat

Alang kang Romy P. nga taga-Dabiak

naghunahuna siya
nga maghimo og balak
wa sab ko kabalo kon
unsa ang kabahin

namasin ko
kon kini kabahin ba sa usa ka baki
nga bakak nga mikokak sa
usa ka tinood nga hardin

kon bahin ba kini sa hulmigas nga pula
nga nanginabuhi og iya
sa ilalom sa mga bulak

kon kabahin ba kini sa iring nga
midagan
sa dihang mikusog ang ulan
sa kagabhion

kn kabahin ba kini sa usa ka bata
nga nahadlok
sa dihang miulang nga mga iro
kay miabot na ang mga wakwak
nga taas kaayo og dila
nga mokilaw og atay
nga mosuyop sa dugo
nga mukitkit sa liog

namasin ko nga si romy mosulat na og balak
sa bisan unsa lang kaha
kon kabahin ba kini sa ok-ok o tabili
o uwat sa iyang bagtak
o liki sa iyang wait
o hubag ba hinoon sa iyang sampot nga
walay buthanan
nga nagngotngot

o dili ba kaha kabahin kini sa adlaw
nga sayong manitsit sa iyang bintana
sa mga taghoy sa iyang kahayag

gusto nakong matakdan si romy
sa akong sakit
kining sakit sa pagpamalak

gusto unta nakong mosulat siya
bahala na
bisag unsa
basta lang god matugaw lang gyod
ang linaw nga sapa sa kalibotan sa mga balaknon
bahala na og latagaw
bahala na og hugaw


apan kon kanus-a
wala ko masayod

pero akong duda
kabahin na usab kini sa iyang gugma
nga wala matuman
nga wala maambat
sa iyang ulag nga wala kakaplag
og laing ulagan
nga siya patulan

ah, kining mga gugmang morag
lata nga nangalumping
kining gugmang morag hiyos
nga ligid sa sakyanang
kining gugmang morag tunok
sa lansang sa atong mga
nipis kaayong lapa-lapa
sagpa sa atong giampoan nga
pagkatawo
mao gayod kana ang kasagaran

apan kon mosulat si romy og bahin
sa Kalihokan
makaya ba kini niya?
kadtong gipatay nga amigo sa mga
gangis sa Bukidnon
kadtong Miss MSU nga gipusil
og wala malubong sa pipila ka adlaw
didto dapit sa kabukiran sa Agusan?
kadtong summary killing sa Toril?
kadtong gi-release sa Provincial Jail
nga girakrakan doul ra gyod
sa Capitolyo?
kadtong mga tiil nga gitagkosan og
wire
gipusil sa agtang
gihuboan og sapot
naglas-ay ang lagay
nga gihumulan sa iyang kaugalingong
dugo nga nauga sa kaugtohon?
kaya kaha ni romy kini?

ah, basin og magsulat lamang siya
kabahin sa iyang trabaho isip
usa ka magtutudlo sa Pilosopiya
sa unibersidad nga class
nga walay pakabana kon dili
ang kabahin lamang sa expansion
og pag-increase sa enrollment
sa mga estudyante

basin kon kabahin lang kini sa
iyang pagkapuol sa iyang kinabuhi
tungod kay wala na siya kabalo
kon unsa siya
asa siya paingon
og unsa ang angay nga buhaton
aron makaplagan niya ang
tinood nga kahulugan
sa iyang eksistensya?

mahimong kabahin lamang kini
sa penomenologiya gamiton ang
mga bug-at nga apelyedo nilang
Heidegger, Sartre, Camus
Aristole, Plato og uban pang mga
bug-at nga mwebles og mga dekorasyon
diha sa bookshelves sa
Office of the Dean

daghan angayng sulaton
dili na kinahanglan magpaabot pa
sa milagro ni Sta. Maria og ni
Senor San Vicente

kabalo na niana si Sta. Teresita
og ang Sagrado Corazon de Jesus

usahay makalingaw ang pagkabata
ni Sto. Nino
nga gihimoang joke sa atong mga
kaigsoanan didto sa Marawi
pero dili ko na kana isaysay dinhi
kay morag milayo na ako sa akong
angayang hisgotan kabahin ni
Romy

kon makasulat man siya ugaling og balak
kon ipabasa ba niya kanako
wala na usab ako maghandom niini

wala masayod si elvie nga siya mismo
usa na ka balak
ang iyang gamitoy nga nga mata
nga morag underscore lang sa yahoo.com
ang iyang suwang nga morag slice sa manga
ang iyang kamub-on nga morag kumagko

wala siya masayod nga siya usa ka
kasub-anan
nga siya usa ka kataw-anan sa katawhan
nga siya dili talagsaon
nga siya nahimong usa na lamang ka
tipik sa mga basurahan sama sa mga putos
og styrofoam sa Jolly Bee
nga siya gilabay, gidahig
gisunog, gikalimtan
nanimahong agiw

diha sa kalibotan nga wala mangilabot
kon unsa ang matood nga kahumot
ang matood nga kabaho
ang matood nga kalawgaw

wala masayod si romy nga siya
nahisama na usab sa akong mga balak
nga agi sa kadaghan
gipakisama na lamang nga mga bonbon
nga gipuy-an sa mga tungaw
og sa mga baboybaboy

nahisama na lamang siya sa usa ka balak
nga giagup-op
morag kiss me chocolates nga napidyat
sud sa bag kay nalimtan og kaon

pagkalooy
dili si romy
pagkalooy ba usab
ning tagsulat
nga nagkalat
nagpataka na
lamang og
sulat-sulat
kulelat.

sa dihang mikusog ang ulan
wa ko midayon og lakaw
kining kandingon mong higala
nanambo sa bintana
naghinuktok
milantaw sa usa ka pungpong
nga bayabas
nga hinog nga kaayo
nga gibasa pag-ayo sa ulan

ang tamsi nga akong giingon nga
nindot kaayong moawit
mitago sa ilalom sa baga nga
dahon sa kaimito
nanghawid sa sanga
nagtikuko
gitugnaw dagway
pag-ayo

ambot unsay akong sala
gitutukan ko niya

ambot og naunsa nga
sa tumang kahilom sa among kasingkasing
sa taliwala sa kasamok sa mga tingog
sa ulan og
hangin

mora mag nagkasinabot na noon
ming duha
sa pagpalabay lang una
sa panahon
pinaagi sa walay paglihok
sa walay bisan usang
buhaton

gawas lamang sa
paglantaw sa mga nangagi
og gustong
moagi sa among atubangan

sa balay nga karaan
nga inyong gibiyaan
sa langob nga daghang
sawa
nga inyong gikalisangan
sa suba nga mihubas
nga daghang patay nga
mga isda
sa mga panganod nga
midag-om
sa hangin nga miharos
sa mga punoan sa saging
nga nangapuklid
sa bukid nga
naupawan
sa mga kadalanan
nga lapok
sa mga kabatoan nga
danlog sa lumot nga mitapot
sa mga nipa nga atop
nga nangalata
sa mga kawayan nga bongbong
og salog nga
giagay-ay

sa lugar nga wala na'y
mga tawo
sa kamingaw ning
gamayng kalibotan
sa mga gipamilin sa
abog
sa mga agipo nga
nangahulog og
mipahulay na
ning sapa nga walay
kisaw
ning kahoy nga wala nay
mga dahon
ning payag nga guba ang
tanang hagdan

ako lang ang gahian og ulo
nga nagpabilin

pagpaputi sa tanlag

sa namansahan nga tanlag
sulayan kini og laba

nagpakusokuso sa kusog
kaayo nga ulan

gidakdakan sa bug-at kaayo
nga mga tugon nianang pagbiya

gikumot aron mogawas ang
tubig nga wala nay pulos


gipalo-palo
giwaswasan, gipug-an,


giladlad sa dakong bato nga
tig-a

gibulad sa init sa adlaw nga
dakog mata

gibitay sa alambreng
tay-an
gikumpitan aron dili
makabalhin

og tuod man
nauga ang konsyensya

karon puti na siya nga
lantawon
og humot na siyang
simhuton

nindot na usab nga
sul-uton
gamiton
makadayeg ang
kasagaran ang akong
konsyensya

nahikatulog sa ugnan nga
putli
nabag-o ang pamati
morag gibati niya
nga siya natuli

gilantaw ang pagkabungkag sa
mga abog diha sa kahayag nga
nagbara sa pultahan

makalingaw
morag sayaw sa kalanggaman
diha sa langit

nindot ang panagbungkag
nahisama sa pagbuswak og pagpanaw
sa mga parasyot sa usa
ka buwak
nga gihagkan sa hangin
og gituyoktuyok
aron masabwag sa kaumahan


namati ang kasagbotan
kabahin sa usa ka panaw
daghan diay kining mga dunggan
nanghipos sa iyang mga
tiil og mga kamot

wala ang tigsugid
mitago sa ilalom sa mga dahon sa ilang-ilang
anaa ang kahilom
og ila kining gihinganlan nga usa ka
gugma

sa pagduaw sa kasub-anan
lingawon nato ang atong hunahuna

ang tingog sa tuko
nga nakatukob og dakong alibangbang
nga itom sa kisame

ang lamok nga babaye nga
nabusog sa usa ka pignit nga dugo nga
gikan sa atong aping

ang ihap sa tinulo sa tubig
gikan sa sandayong
paingon sa dakong bato nga
bairan
sa ubos sa balay sa kilid sa
banyo

malingi nato ang pagtalidhay
sa dahon sa saging
human kini gilabyan sa bugnaw
nga hangin
paghuman sa kusog nga ulan

pagkahuman niining gamay nga
pamuyok sa kinaiyahan
atong balikan pag-atubang ang
kasub-anan

wala damha nga mipakita ang
gamay nga pahiyom sa imong ngabil

adunay agianan
nga mawala sa unahan
mao kana
ang latas sa kataposang
adlaw

lakwon ta kini
apan nasayod ka na ba niini?

wala akoy gibasolan
nahibaw-an nako unsaon ang pagpakabuhi
gidawat nako ang mga kasaypanan
og wala ako mahadlok kon masayop pa ako
sa mga ugma

ako ang tawong mipanaw nga gaan
walay gidala
ako ang wala magdala og tubig sa akong
kauhaw
ang wala magputos og balon sa akong
kagutom
ako ang andam sa pagtabok sa pikas tampi
ako ang adunay gitagad nga sakayan
ako ang nananom
ang misaka sa kahoy og milantaw sa
ngiwngiw
ang miatubang sa karon
nga wala magdala og sundang
og atsa
wala akoy giguba og wala akoy giayo
igo lang akong milabay dinhi

wala akoy balikan
wala akoy gikawilihan

nasayod na ako niana
og busa wala ako magpakabana

milantaw ako paingon sa unahan
nasayod na ako niana
dugay ra kaayo ang panahon
hinay ra kaayo ang mga adlaw

bisan pa og bugnaw kaayo ang mga kagabhion
minunot ako sa kainit sa mga bitoon

ang kagabhion

wala nato imbentoha ang kagabhion
sa mga matang naglutok nakita nato ang iyang nawong
siya ang nagwala sa katulugon
ang kasamok sa iyang mga sugilanon
nga gihambin sa mga kamot
sa kagahapon

moikyas ka sa kagabhion? sa iyang
kangitngit?

gipiyong mo ang imong mga mata
og karon
napriso ka na usab niya

pagkawalay kalooy
sa kangitngit!
nabulabog na usab ang imong
kalinaw

gisaaran ka og mga damgo
nga sa buntag
dili na man gani nimo
mahinumduman

ang hagit sa pag-abot sa gugma

kon moabot na gani ang
gugma
kon hapuhapon ka na niya
sa iyang mga tudlo
kon ang bulibol sa imong
ayuyok
motindog
malimtan na gayod nimo
ang gahom sa
katulugon
atubangon mo siya
hapuhapon usab
hagkan
gakson

talagsa lang kini siya
moabot og
modulog kanimo
busa ayaw
siya pakyasa

ang mga tugon

ginadili ang paggamit sa
kutsara
ang mga alugnan gipahipos
sa aparador
ang katre dili pahigdaan
ang pultahan kinahanglan
nga sirado
ang bintana kinahanglan
nga dili
magpasulod sa abog

pagkamaot sa mga tugon
pagkalaog

sila nga nakadungog
naghandom na lang hinoon
nga unta
siya kuhaon na
sa Gamhanang Tagdumala

sa pagsakay sa akong kaugalingon nga tabanog

ayaw kabalaka
Tiyo Miguel
kamao gihapon kong
molupad kuyog
sa akong tabanog
kay ang akong kasingkasing
adunay mga
pako
og bisan pa sa kabug-aton sa
pagbiya
sa tanan
nakong gihambin
makamao pa gihapon akong
molutaw sa
hangin

ang akong hunahuna
nahisama sa sakayan nga
naglutaw lutaw sa dagat

sud sa mata sa bagyo
nag-inosara
nawa ang bugsay
naguba ang
katig

layo na ang giabtan
wa na kabalo kon unsa kining mga lugara
ang kahilom
labaw pa sa lubnganan sa mga
bukog nga
giabogan na

apan nawala na ang kalisang
mitugdong ang kalinaw
sama sa usa ka uwak
diha sa puti nga layag

pagkapino sa hangin
mga mitayhop sa balahibo
sa akong mga kamot

malinawon ang dagat
gustong moawit

tulo ka hunahuna

i

gipamugos sa adlaw
ang iyang kainit sa mga dahon
sa bungtod

napagtong hinoon ang
tanan
nasunog ang mga
lunsay og
lunhaw

ii

ang bulan mipahiyom
lamang
gipabati ang kabugnaw
sa kagabhion

nindot ang paminaw
sa mga dahon
nahinanok ang
tamsi sa iyang salag

iii

namaot ang adlaw sa
samin sa sapa
apan nagpabilin ang
kainit niini

sama sa kaudtuhon
dihang mitalithi

HARDIN

Ang mga dahon
mihunghong sa sanga
ang sanga mihatod
sa gihunghong didto
sa mga udlot og
miabot ang unod
sa hunghong
sa bayuos

og mibukhad ang
puti nga bulak

sa ubos ang mga gamot
walay tingog nga
mikulitog sa yuta

init ang kalawmon
og ang yuta ginanoy sa
mga kuyamoy
sa kahoy

sa ibabaw ang panganod
gitaban sa hangin
ang adlaw mikihat
sa buwak nga
mikiat

mamahala
ang kapalaran

sugsog sa sulog
likay sa bato

bisag way
nahibaw-an

moabot ang
tanan

mahikyad ang mapa
sa kinabuhi

matulog lang
ang hunahuna

subay sa dalan
gipangita ang tiilan sa bangaw


walay kakulba
kay nahisulat na kuno ang dangatan

ang mga bitoon
wala baya'y timon

ang bulan wala
say layag

apan kabalo
sila asa paingon

paspas ang pagtagbo
sa kagabhion

gapahipi sa daplin

ang maulaw
nahigugma na

miingon ka
sa dihang
nagpahipi ko

sa daplin
dalang kawat

tan-aw sa imong
anino

dili nako
ilimod

ang matood
bahin nimo

og ang pamasin
bahin sab
nako

tan-aw nimo
hubog ko

sayop ka
wa ko sugod

nahubog sa
gugma

ayaw kasuko
kay akong
balihon ang
imong plastada

sayod ko
hadlok sab kang
mahigugma nako

lahi man god
ang labad sa
gugmang
kwaknit

ul-ol baya seguro
nang magbitay

tas baba sa langob
sa tibook gabii

milabay ta sa mga batong
bungtod nga
opaw, sa sakayan nga
walay layag

wala nato damha ang
kusog nga ulan
pagkadagko sa lusok
nga nangahulog
sa aping sa dagat

apan mas dagko ang
sa imo

wa na ko mahikurat kabahin
anang mga mais
nga luha sa langit nga
gitisok sa
lapad nga dughan sa dagat

ang akong nahihumduman
mao lamang nga
init kaayo ang tambutso sa
baroto og duro nakong
hawid sa katig

dayon
handomon mo ang mga tipaka

simhuton mo pagbalik
ang salag

balikan mo ang sanga
og ang mga damgo

kabahin sa panganod
kabahin sa dagat

apan dili ka magdugay
nianang pagbalik

layo pa ang panaw
og ang imong mga pako

lig-on pa gihapon
ang imong mga mata

hait pa
ang imong kasingkasing

samdan
apan kamao pa gihapong

moawit
bisan sa tungatunga sa

ulan bisan pa
kon ang hangin dili na

kabalong
moduyog sa imong kasubo.

ang imong gihagoan
nahisama sa mga itlog sa langgam

lumluman mo sa pipila ka adlaw
hangtong nga kining tanan mapusa

hangtod nga kining
tanan manglupad palayo kanimo

magpabilin kang mag-inosara
sama gihapon sa sinugdanan

puti ang mga itlog
sud sa salag
sa asul nga langgam

pula ang iyang kanta
hangin ra ang iyang amiga

gahapon natay-og
ang sanga sa kusog nga hangin

nangahulog ang itlog
gipistahan sa pula nga mga lamigas

ang asul nga langgam
milupad palayo

sa iyang ubos ang lapad nga dagat
sa iyang taas ang habog nga langit

paghinumdom

kon mangutana gani siya kon
kaila tang duha
ingna nga niadtong 1985
nanguyab ko nimo
nga patay na patay ko sa imong
kaanyag
nga kada adlaw ko padala og chocolates
og mga roses sa imo
unya padugangi og labtik nga
gibasted ko nimo
kay baho kaayo kog gininhawa
nga morag dunay iring nga patay
sa kwarto
unya ang akong medyas buslot
unya ang akong karsones
walay laba
unya ang akong brief nylon
unya ang akong dalunggan baga
kaayog atuli
apan ayaw palabii kay basin unyag
magduda siya
nga nakadulog ko nimo
bisan pa sa tanang ngil-ad
nga paghinumdom bahin kanako
sa kanhiay nga
batan-on pa kita

ayaw lang pod og hadloka nga
naghikog ko sa punoan sa sibuyas
sa dihang
mibalibad ka nako

aron dili siya motoo ingna
nga bakakon ka

pahapit

paglakaw sa anino
mibalik
abig naa pay nabilin

wala na
wala bayay kuyog ang anino
kon dili ang lawas lamang
unya

hagbay ra man kining
nadugta

basin nakatulog ang anino
sa iyang
mga damgo.

gisulayan sa pagkaon sa baba
sa hangin
ang tibugol nga bungtod
gipang-it niya
ang pipila ka mga bato
sa dalan
apan wala siya mabusog
naghaw-ang og samot ang iyang
walay sulod nga tiyan
gisulayan niya paghigop ang
tubig sa daplin sa sapa
pagtila ang mga yamog sa
mga dahon sa
kaadlawon
apan wala gayod mahupay ang
iyang kauhaw

busa milabay na lamang siya
og mipadayon sa iyang paglupad
sa iyang panaw
sa layo kaayong mga dapit

gipangita niya ang saktong busganang
ang tinood nga pagkawala sa
iyang pagkagutom og
pagkauhaw

nga bisan gani ang dakong taob sa
dagat
og ang pagtabon sa dakong pahak
sa bungtod
bisan gani ang buhawi nga kalit
nga nahulog og naghatag sa
lunop
wala gayod masayod

unsaon ko kaha pagsabot ang imong
mga tanghaga
ang lapis nga miluba sa dughan
sa tualya
ang mga itlog nga wala mapusa
sa ibabaw sa kahoy nga walay dahon
ang imong ulo nga orasan
ang usa mo ka mata nga nagpiyong
og sa laing bahin
ang usa nga mitutok kanako
unsa ba ang kabahin sa duha ka balahibo
nga imong gihimong uwak sa langit?
ang dakong tabili sa kawanangan
ang dakong kuto sa imong larawan?

husto si monyeen,
ang wala nimo gipakita mao ang pula nga pultahan
sa imong balay
magbabalak ka
apan adunay kalainan.

sugo

adtoan mo ang dapit
diin namuswak ang mga asul
nga rosas
diin ang kilid sa mga gihay
niini
anaa ang dagayday sa
dugo

kon makita mo na kini
sultihi ko
mahibaw-an mo didto ang
akong kagikan
maila-ila mo ang daghan
kaayo nakong mga higala
kon makatulog ka na didto
bisag usa ka gabii lamang
ipaduol mo kanako
ang imong dalunggan
kay ihunghong ko usab
kon kinsa gayod
ikaw

wa ko damhan paghuman nakog
basa sa imong
nindot nga balak kabahin sa
pagtugpa sa tabanog
nga ang akong makita sa
dihang gipunit mo kini
mao ang imong namyahok nga
aping ang imong
mga bukog sa dughan og abaga
nga nanggawas sa panit
ang imong ilong nga napiko
ang imong tuhod nga
gilumutan
ang imong mga mata nga nagdilaab
sama sa dakong sunog
didto sa kagwangan

wa nako batia ang kahadlok
hinunua giduol ko ikaw
kalayo sa kalayo
bukog sa bukog
unod nga mikunot sama
sa layos nga kamunggay didto
sa banggera

pagkangitngit sa atong kagabhion
wala'y bisag usa nga bitoon
apan ang nagdilaab tang kahinawaing
maoy nahimong suga
sa atong pagkawala

ang pait nga mga gamot
sa imong palad
ang mga linya sa mga ugat
sa imong aping
bisan og nagtaugsa kini
og dili na makita ang
sinugdan
magkita lang gihapon ang
tanang mga nangagi
didto sa tubod sa
kasingkasing.

sa ilalom sa luspad nga pula
nga mga dahon og bulak
sa mga kahoy
mipanaw ang sakayan
nga gisakyan sa
mananagat og sa
mga uwak
sa ibabaw sa mga habog
kaayong bungtod
nanglupad ang mga tulabong
ang gabon
miputos sa mga kahoy
didto sa ubos
busa dili na sila makita

wala ang mga tawong
palaaway dinhing dapita
madungog ang awit
sa hangin
og sa suba

dili ikatingala nga si LaoTzu
og si Basho
nakahimo og daghang balak
nga milungtad
bisan pa sa pagtabon sa
baga nga habol
sa milabay nga panahon

nahisama

nahisama kita sa
mga kandila
nga sa kahayag og
kainit
gikaon ang kaugalingon
hutdon
hangtod na kini sa
pagkapalong

adunay mahibilin nga
lanay

sa atong pagkawala
o pagpahawa
balikan pa kaha
kini nato
sa lain na usab nga
pabilo og
pagdagkot?

ang akong pagpangambot

wa nako kaayo
maila ang kaayo sa akong amahan
og sa akong
pangagpas wala usab ako niya
maila kaayo
sa pipila ka panahon nga kami
naglikaylikay sa among
tagsatagsa ka
mga tutok

sa wala pa mamatay si mama
naghisgot siya nga ang mga tudlo kuno
ni papa morag mga bato sa panas nga
daghang tubod sa tubig


nga ang iyang kauhaw kuno
nahupay

apan ambot dili ko kasulti bahin
niana
siya lang ang nasayod

wala gani ko kabati bisan tulo na lang
sa ulan gikan sa iyang langit
kon kini aduna man

pag-ila-ila

dili nato maila pag-ayo
ang tawo nga
mas nalipay sa iyang nakita
sa gawas sa bintana
kaysa nawong
sa iyang uyab nga bag-o
lang niyang
gikayat.

ang paghikalimot sumala sa balak ni yehuda amechai

ang paghikalimot kuno sa usa ka tawo nahisama
sa paghikalimot nimo pagpalong sa suga
didto sa likod sa balay
mao nga sa tibuok adlaw nagsiga intawon kini

ang makapahinumdom nimo mao ang
suga nga gasiga

ANG KASINGKASING SA HANGIN

bugnaw seguro
ang kasingkasing sa hangin
sama sa tawong
nalubong sa yelo

dili na gani seguro
kinahanglang bughaon pa
sa atsa
sa kabag-ohang kalit

moliki rag iyaha
sama sa bildong gitusnob
sa gabukal nga
tubig

Ting-init

(hubad sa balak ni Carlo Betocchi)


og mitubo ang
asyusong ting-init,
bisan kanatong
may dan-ag sa lunhaw
nga sala

sud-unga ang dinapit
nga ugang hangin
nga mibulabog
og  nakigbangi sa mga
sanga sa magnolia

ug mitukar sa iyang
huning malinawon
sa dulong sa kadahunan,
unya mipahilayo,

mibiya sa mga dahong
nagpabilin,
ang kahoy lunhaw
pa gihapon
apan gibuak ang
kasing-kasing sa hangin

nahurot ang sulod
sa tasa
mibanos ang lain
nga pagkapuno
sa hangin

wala ang pagkawala
dili kana ang tinood
ang pagkawala
anaa nagtikawtikaw
sa dughan
nianang gibating
kahaw-ang

kataw-anan nga ako
nanghambog
nga usa ako ka bato
nga dili makadungog
og makabati
nga dili madutlan
sa kagis
og bunal

ah, tan-awa
sa ulan ako nabasa
og sa kainit sa adlaw
ako nauga

ah, tan-awa
gisipa ako sa bata
og natugpa ako
sa lapokan

nawala
nalubong

kinsa ba ang magdahom
nga ako karon
gikalimtan na
sa akong kabililhon
sa kalibotan
sa mga tirador?

gibati ko ang
kahaw-ang sa tasa
apan wala usab
ako mangayo
og kape

kon makita ko pagbalik kining
hulagway sa bulak nga imong
gihagkan kaniadto
bation ko ang kamingaw
apan dili dugay
maghunahuna ko ug tarong
og lalom
bation ko ug balik ang
kalipay sa dihang kini
akong gikutlo
og akong gibiyaan didto
sa dalan nga atong
giagian

lisod diay kon
ako lang ang mahigugma
lisod diay kon ang
maong bulak sulayan
ko pag-angkon
nga og kon sa paningkamot
maangkon ko man
apan dili gayod para ako

busa og bisan og wala pa kini
malaya sa akong
kamot
ako na kining gihatagan og
kagawasan
ako kining gilabay
sa imong atubangan

ang mga relihiyosa nga akong nailhan dinhi sa amoa

ah, kon makita mo sila
sa pagsimba
pagkaamo sa ilang mga dagway
pagkakipot sa ilang mga baba
nga nagpunay og pangadye
pagkalig-on sa ilang mga tuhod
nga maayong moantos
anang pagluhodluhod

ah, pagkakugihan nga
moampo kini sila
sayo sa buntag
atua na sa simbahan
nagrosaryo og
tambong sa misa
pamati sa wali sa pari
og siging paghid
anang benditadong tubig
sa ilang mga panit
og walay undang nianang
pagpanguros

apan kwidaw ka
kay pag-abot sa balay
kusog kining mameste
sa mga katabang
kuripot kini sa mga
kaayohan
dili kamaong manghatag
sa mga makililimos
og kusog kining magyawyaw
sa halos tanang
butang sa matag-adlaw

maglibog ka
kon unsa ba ang sulod
sa ilang mga nobenahan?
sa ilang mga pangadye?
sa ilang mga pangiyopo?

wa na akoy salig aning mga
halangdong
tigpakaaron-ingnon

sa dagat
miuna ang amahan
nagsunod ang bata
puros sila
mga anino
sa kaadlawon

nawala ang amahan
ang bata ang
mibalik
og nagpunay og yawyaw
nga ang namatay dili
kadto mao
ang iyang tinood nga
amahan

adunay nalumos sa dagat
basin ang kagahapon
kinsa ba ang nakaseguro niana?
basin ang bata
o dili ba basin ang amahan nga
nagbitbit sa kabug-aton niini

abi niya
wala masayog ang inosente nga anak
abi niya
siya lamang ang nagkupot sa kamatooran

sipyat siya
ang bata mas nakasabot
mas lalom ang pagdungog
nga pati gani
ang tunob sa mga hulmigas
iya mang
maaninag didto sa
tumang kangitngit


ayaw pagpanikangmot nga masabtan
nimo kini
alang lang kini sa bata
nga nagsugid niini
mahimong mosugot ka sa akong hangyo
kalimti ang amahan
kalimti ang kagahapon

tagboa ang anino didto
sa kabuntagon

nasulayan mo na ba higala
ang pagtan-aw sa kalibotan
gamit ang usa ka mata
lamang?

nasulayan mo na ba ang paghigda
sa alas nyube sa buntag
bisag dili ka katulgon
tungod kay nabati nimo
ang imong pagkawalay pulos?

kadtong gipatong mo ang imong
tuo nga kamot sa alugnan
nga mora kag papel
ka gaan?

kadtong gitabonan mo ang pikas
mata tungod kay hapdos
ra kaayo ang usa ka
talan-awon?

kadtong gitak-om mo ang imong
baba kay samok na kaayo ang mga pulong?
kadtong naghuot ang sip-on og luha
diha sa imong ilong?

pagkahilom sa lawak
ang mga haligi gibati og kahadlok
mikurog ang mga bongbong
og ang salog dili gustong moangkon
sa imong gibuhat sa pisi
walay makaako og tan-aw
sa umaabot

nasulayan mo na ang sunod nga nahitabo
apan naluwas ka niini

kinahanglan ko pa ba kini nga isulti dinhi?

nindot baya usab ang hinimo
sa mga kamot sa tawo
anaa ang fountain og ang lights
ang mga kahoy nga pinutlan
ang mga lingkoranan nga
sementado og lingin
anaa ang mga bulak nga
gigroping aron makahulma
og usa ka tema sa
kalipay og kaanyag

apan mas maanindot ang
naa sa taas
ang kahoy nga walay pul-ong
ang bulan nga dili nato
mapalong
ang kahayag nga bulawan
nga dili gayod maawat
sa bisan unsa pa ka henyo
sa tawo

anaa ang kawanangan
og ang hangin sa kagabhion
nga haskang
pagkabugnaw
anaa ang mga anino sa
panganod
nga giaretesan sa daghang
mga bitoon

sa dihang iyang gikasab-an ang
gamay nga bata
human kini niya bunalbunali
sa silhig
wala kini moiyak
ni mohibi
wala kini saba nga misulod
sa iyang lawak
nanirado sa pultahan
og mga bintana
wala kini midungaw sa gawas
milingkod siya sa
salog
nanampiling
naglutok ang mata
sa dingding
mikuha kini sa iyang papel
og lapis
og didto nagsugod
ang iyang pagsulat

daghan siyag mga pangutana
sukad kaniadto
kon ig-unsa ba niya ang
iyang palibot
ang iyang mga kauban
sa panimalay
kon ikalisang pa ba ang
mga silhig
kon angayan pa bang
pamation ang letse
og yawa

sugod sa wiriswiris
hangtod karon
sa tahas nga walay
kahumanan

bisan pa ug nagkatuiris na
ang palibot
bisan og magkapestepeste
na og magkayawayawa
padayon higala sa imong
pagkamalinawon
pamatia ang sud sa imong
kasingkasing
ang kahilom sa sapa
ang pagkawalay kisaw sa isda
nga nag-ampo sud
sa ilalom sa tubig
og sama sa dahon nga
nahulog kaganihang buntag
wala kini magpaanod
kuyog sa hangin
naglutaw kini
sa tumang kagaan
sa iyang
pagkalaya

nasayop ako sa pagpili
sa ania kanako
dili ako mangayo og pasaylo
dili ako mobiya
atubangon ko kining tanan
hangtod sa pagkamatay
sa iro
nga gasiging paghot sa ilalom
sa kahoy

wala na ang kapilian
gilubong na kini sa kalimot
wala na ang tiglaban
gitagoan na kini sa
kangitngit

mitago ako sa mga lawak
sa kahilom
giugom ko ang mutya
sa gahom
makita mo ako nga usa
lamang ka ulod
nga nagkamang sa lapok
tagoon ko ang akong mga mata
og sampongan ko ang akong ilong
ilubong ko ang akong
kaugalingon sa
humok nga bahin sa yuta
pamation ko ang imong mga katawa
antoson ko ang imong
pagbiaybiay
paaboton ko ang panahon
sa pagtak-op sa payong
sa pagpangahulog sa mga dahon
sa paghunas sa taob

walay dili ako nga moabot
og kon moabot na kini
papason na ang imong ngalan
sa balod sa kapalaran

ang nagpabilin nga kahiubos
mao ang
imong pagkahakog
sa bahandi
nagpunay ka og panaway
sa tawong wala yamo
kay kini siya mao kana
og kadto siya mao kini
apan sakit nga palandungon
nga ang tanan
anaa na kanimo
imong gihapnig sa salog
imong gihakop og
gihipos sa
aparador nimong wala
na gani kasudlan
hugaw na ang imong mga
kamot
sa baho sa bahandi
sa mga buling niini
apan nagpasulabi ka gihapon
sa imong pagkabandihanon

dili ko masulti ang akong kasuko
sumala sa maayong
pamatasan
apan sud sa akong kasingkasing
hangin ka na lamang
dili ka man gani matawag
nakong hungihong
patay ka na
hagbay ra sa akong
panumduman

ihatag ko ang unod
kanimo
ang mga bukog ang
akong angkonon
mas gusto mo ang
lamian
mas gipalabi ko
ang molungtad
apan pag-abot sa
unahan
patas tang tanan
kay abog
lang gihapon ang
atong
masakpan

kining balaka dili ni para imo
kay sa dihang gihimo pa kini siya
gidudahan na nimo
nga kini walay ayo
og sa dihang nahuman na
naplastar na ang mga tanghaga
gibiyaan mo
kining balaka
og busa kining balaka nag-inosara
apan kamaong molipay
sa iyang kaugalingon
gibasa sa uban
giangkon
apan ang balak mibalibas
mikagiw
milayat sa labat
midagan sa kalsada
misakay sa tartanilla
minaog
mitindog sa highway
misakay sa bus
milingkod ang balak
og giilaila sa usa ka pasahero
nagustuhan ang balak
og gikarinyo
nagkagustuhay ang balak
og ang pasahero
nag-uban
nag-ipon


nangitag privacy
nanirado sa kwarto
namalong og suga

og dinhi na lang kining
balaka kutob

ayaw na pangutana
biyaan sa nato sila kadyot
sa ilang paningkamot
nga makab-ot
ang kalipay sa balak.

abi nimo
lami baya ang pagbiya
labi na og mosakay ka na sa
bus paingon sa layong lugar
makita mo ang
mga kahoy nga paspas
kaayong milabay
morag sinesine
ang kalsada galikoliko
morag sawa
lingkod ka sud sa bus
nga samin ang bintana
makita mo ang mga bungtod
og mga kakugnan
ang mga panganod og mga
dagat
hapit sa mga lungsod
og palit sa mga sinuroy
nga mais, itlog,
mangga, nangka
shakoy
balik na pod lingkod
sa bus
inspeksyon sa tiket
layo pa ang imong adtoan
migabii, mikadlawon
nabuntagan
miabot ka sa lugar nga
wa nimo planoha
kay milayas ka
sa mga samokan og
mga hilabtanon
karon dinhi mag-inosara
ka sa usa ka lodging house
mamahaw sa carendiria
maligo magilis
dayon simba
human suroy ka usab
sa mga lugar nga wala pa
sukad nimo maabti

ikaw na lang usa karon
pagkamalipayon.

ang uban nga ania dinhi
nagsulat sa gitago
kadtong dili gayod ikapanulti
sa daghan kaayong
mga katarungan

apan lagi kay alimuot man ang
sud sa dughan
miabli kini aron mosud ang
hangin
aron mabugnawan ang galibog
nga alimpatakan

huot kaayo ang dughan
busa kinahanglang mopahungaw
kon unsaon
mao kini ang mahimo sa balak

sulayan og sulti
pahungaw
apan gihapon bisan diha sa pulong
gitago lang gihapon

gisulat og gihan-ay ang mga hunahuna
naningkamot nga dili
hisabtan

kabahin sa itom nga langgam
sa alibangbang nga usa ray pako
sa sapa nga naughan og tubig
sa isda nga bukog na lang
ang nagpabilin

pagkadaghan sa mga tanghaga
nga gibuhian sa mga tagkos sa kasingkasing
nga gipalupad sa mga kumagko

kabahin sa mga bato og mga balas
sa kahoy nga walay dahon
sa suba nga nawad-an og gana sa pag-awit
sa buktot nga gitagoan sa likod
sa bagtok nga kusog manukob og piso
sa agila nga mitugsoy sa kawanangan
sa hulmigas nga wa na kasaka sa lubi
sa panyo nga binordahan og ngalan
sa minahal

daghan pa
mga tanghaga nga nangapyot
sa langob nga morag
mga kwaknit
nga nagsud-ong og binali
sa subo nga
kalibotan

kabahin sa malipayon nga
sayawsaywa nga durong ukit sa binakid
nga humay sa kamalig
kabahin sa mga hubonhubon
nga gihikap sa kahidlaw
kabahin kining tanang kanako
apan nalibog ka
og nalipay ko nga ikaw hangtod karon
wala pa gayoy nasabtan kay
balikon ko
kining akong mga balak pahungaw
hinungaw og gani
sama sa taghoy sa bungi
aron pagpahibalo sa mga kawatan
hungaw-hungaw
hanggaw, hugaw, kagaw, nilugaw
aw-aw, kuyaw, dulaw, awaaw,
kutaw, siaw, tungaw, bugaw,
lingaw, kisaw, mabaw,
bung-aw, ulaw, bus-aw
kilaw, tiaw,

kros imbaw labaw.

ang kasakit
kamaong manuotsuot sa bukog
morag tanga nga
kabalo kon asa
paingon ang matag agianan
sa ugat

nidighay siya
halad ang kataposang ginhawa
pagkahuman mipahiyom
ang baba sa
tumang kalinaw

dinhi sa mabaw nga bahin
sa suba
magtampisaw ka
ingnan ko ikaw nga ang
mga bato dinhi og ang
mga balas nahisama lamang
sa mga balas og bato
sa karaang tampi
nga kini walay
ipasabot kanato

motoo ka
kay walay baba ang mga bato
og ang mga balas
walay mga mata

apan dili ka mohunong og
pangutana
wala mo ako lung-i pagtan-aw
pagpamati sa taod-taod nga
panahon

og busa gihanyagan ko ikaw
sa lalom nga bahin
dapit sa baba sa dagat
diin ang mga balod
kusog ang mga tingog daw
sa adunay gitago nga mga
kasuko

misalom ko
misunod ka
kamao ka man usab diay nga
molangoy
wala ka nako sultihi nga ang kalalom
sa dagat adunay
daghang sugilanon
nga ang mga sisi sa kilid sa
mga bato
bisan og walay mga dalunggan
nagpamati kanato
bisan gani og wala ako
mitingog
bisan gani og ikaw wala na
mangutana

wala ako misulay pagtubag
sa imong mga pangutana
kanhi
kabahin sa kamatayon
ang salog sa dagat bisan
og wala kini ni bisan unsang
bulok sa hunahuna
naghatag na kini nimo
sa tanang mga tubag

og busa nakat-on ka na
sa pagpakahilom
sama kanako
nahisama ka sa usa ka
bato nga wala gayoy
baba.

nauwat mo na usab kami
sa imong gipanulti
nadalahig ming duha
sa imong pagpakaaron-ingnon
nga ikaw nahiubos
nga ikaw gisalikway og
gidaogdaog
nakasumpay mi
og di mao
sama sa pagpanaway sa
imong kaatbang
sama sa pagpasalig nga
tabangan ka namo
sa usa ka panimalos

nalit-ag mi nimo
nasulod mi sa imong bulsa
misakay mi sa imong sakayan
nga buslot og
imo kaming gihulog sa lawod
gituklod og kalit
og wala kami makabantay

pagkabuang gyod namo nga mitoo kanimo
(sayod kami nga duro nimong agik-ik
og katawa karon nga ikaw na lang usa
sa imong gitagoan)

apan ok lang gihapon
kabalo pa ming duha nga molangoy
balik sa tampi
sa usa ka bag-ong pagtoo
kamao pa kaming mobangon
gikan sa dagkong balod

ayaw kabalaka
bisan pa sa tanan
wala kanamo ang pagpanimalos
bisan gani ang pagsukmat
kay amo ka gihapon nga
gitahod.

nindot pamation ang kusog
nga pagbulusok sa ulan
ning bulan sa Hulyo
hagtok ang pagkahulog
sa mga lusok sa tubig
nga gikan sa langit
sa ibabaw sa atop nga
sin nga gitay-an na sa
dugay nga panahon

nindot mamati sa kagahapon
lanog gihapon ang tingog
mas tibuok ang mga pulong
apan dili sab maayo nga dugayon
basin og mabuak ang samin-samin
sa akong dunggan

sama sa ulan kadyot lang ang pagtulo
sa atop
saloron sa palanggana nga lapad
dayon og mapuno na kini
ilabay lang pod dayon didto
sa daghang mga tanom nga
dama de noche sa likod sa
pantawan

pagkahabog mo
inahan nga bitoon
dili ka maabot sa imong
anak nga babaye
nga nag-antos sa
latos sa hangin
og tuslok sa kahoy

pagkahabog mo
wala ka man gani milingi
sa dihang midugo ang
kahayag sa anak mong
bitoon nga babaye

nakigsandurot ka sa bulan
og halapad kaayo nga
kawanangan
pagkamalipayon mo
inahan nga bitoon
nga nakig-unot sa
mga planet og
adlaw

ang imong anak
wala na makaila kanimo
mikuyog kini sa
kusog nga sulog sa tubig
og miipon na kini
sa kinalawman
nga dagat

pagkamalipayon na
sa duha ka bitoon nga
nagpuyo sa dagat
bisan og wala na kini
migilak

nadungog ko na
nga ang Bakunawa
maoy motulon sa Bulan
kada
Eklipse,

Kinsa ba'y nakakita
sa nawong sa Bakunawa?
Unsa kadak-a
ang iyang baba?
Aduna ba kini
baba og mga ngipon?
Unsa kaha kataas
ang iyang dila
og kalalom
sa iyang tilaok
o kadako sa iyang tiyan
nga ang bulan
iya mang matulon?


Ang kapit-os
mabati dili kini
ikapanghimakak
sa gutom og uhaw

Ang kahaw-ang
sa kinabuhi ang pagkawalaykahulugan
nagpabilin
bisan sa baga na kaayong nobenahan
nga imong mabasa
bisan og pila na ka lingin og
linya ang imong
gisulat diha sa mga
panid sa imong
bibliya og mga
almanaki

Usahay sulayan ang mga lihi
og mga panaad
gidili ang pagpanilhig kon
anaa pa ang haya
sayaw sa atubangan sa
San Vicente matag
pista aron
matuman ang mga pangandoy
aron ihatag ang mga
gipangayo
aron mapapas ang mga
kahigwaos og mga
kahaw-ang nga
gihatag sa mga kamot
sa kinabuhi ning
atong panaw nga
walay petsa kon
kanus-a moabot
sa adtoan

taas na kaayo ang giabot
sa mga tudlo diha
sa rosaryohan sa
matag kaadlawon
apil pa gani ang hapon
daghan ng dugo sa manok
ang nahidhid sa mga agtang
sa bata
apan mao lang gihapon ang
kinabuhi
dili gayod matukib
dili masabtan
ang mga baba nagpunaw lang gihapon
og yawyaw
naghingilin kuno sa mga yawa
og mga demonyo
apan ang mga tiil
misayaw sa kuskos sa gitara
sa sala.

anaa na usab ang kahaw-ang
nga mipuli sa kahakog
nagtagad sa kilid sa pultahan
gipaulit ka
og durong buhakhak og
katawa

nagpaisog-isog ka
nagkuryom kuryom og nilatin
apan sa kataposan
naglakaw nga nagluhod
nangamuyo gihapon
sa iyang kalooy
nga unta dili iapil
sa paglaglag.

tinuyoan kuno ang tanan
kinsay nag-ingon niana?
ang wala kasabot sa sinugdan
maoy mag-ingon niana
kinsa bay ganahan nga kabos
og unya naa rag pakilimos?
kinsa bay ganahan anang
maot nga dagway? nianang
pagkabogo og pagka-ubos?
gidawat lang kining tanan
kay wala nay kapilian
palad sa kabos
palad sa unggoy
ang mga bitoon sa langit
og mga planeta
mao ang naghimo sa mga
balaod
mao ang naghimo kanimo
nga ikaw

kay kinsa bay nagbuot nga
ikaw matawo dinhang lugara?
kay ngano nananghid ba sila
nga ikaw dalhon dinhi?

kon ugaling man,
ako mismo ang mibalibad.

langiob

bug-at kaayo ang mga tiil
og ang nawong
nagbitay sa katambok
naupaw na
nangahulog wala damha
ang mga buhok
didto sa salog
ipon sa mga abog

kasakit og kabalaka lang
ang gihatag sa samin
didto sa bungbong

ang kahadlok mismo
naigking sa tumang
kahadlok sa iyang
nakita

layo ra kini kaniadto
karon
pagkalisod na gayod
dawaton

ang langiob midagan
sa kusina
nagsukad sa luto nga
usa ka bandihado
nagkuha sa usa ka yahong
nga humba
dayog ipis sa bugnaw kaayong
coke sa dako kaayong
baso
misubad sa humot og init
nga luto
milamoy sa danlog og humok
kaayong humba
misuyop sa coke
ug pagkahuman sa lad-ok
nanghuyab og
dayog higda sa katreng kawayan
sa balkon
og nabati ang kusog kaayong
hagok

dugay kong sunod nimo
Kalipay
apan pagkawala moy puangod
ang imong gidalit
hinoon kanako mao ang
pagkadaghan sa
Kasakit og
Kasubo

idlas ka pa sa
kasili
mas mas halas ka
pa og batasan
kapila mo na
ako gipaak?

karon dili na ako
mogukod kanimo
magpaabot na lamang
ako kon kanus-a
ka mobalik kanako

sukdon ko usab kon
ikaw ugaling nahigugma
ba usab kanako

human mabuntog ang
madaugdaugon
mopuli na usab ang
bag-ong magdaugdaog
kanatong katawhan

apan bisan pa ana
dili ko gihapon ikaulaw
ang akong pagkaako

Human nimo og
Ungad sa tambok
Mabilin ang mantika
Bantay ka lang
Antoson mo unya

tsismis

nahungihong
nga ang nasunugan
kaniadto nakaligis
og bata sa usa ka
kaabag nga nag-ampo
sa hustisya nga
wala niya makab-ot
og busa
bata usab ang
gikaon sa kalayo

ang puti nga yahong
nga nag-atubang sa langit
nga gibiyaan didto
sa nataran
nga giimnan og tubig
sa usa ka tamsi
usa ka nindot kaayo
kana nga balak
bahin sa paghalad

dili man
hilas
ayaw lang
papaa

si cheesy
og si meaty
nagtagbo
sa plato
naghimo og
spaghetti

ang mga pahumot
sa kahinam
nangalimyon

wala na maambat
ang nanglood
nga kahaponon

Misalop na ( tubag sa balak ni lubi)

nanambo ang panas

nga bulan

sa talisalop nga adlaw,

ang kangitngit

mihinay-hinay ug pamidpid

sa baybayon

kansang mga balod

gihilam sa bulawanong

mga tudlo sa

dan-ag sa kahapunon

diin ako nag-utaw-utaw

uban sa pinakling

mga panid sa lawod

sa kagahapon

ikaw og ako

bato ako
nga imong itugpo
sa balayan
sa lapinig

bungkag
lapinig!

panghitabo

sakay ko sa kabayo
kilid sa lasang
nag-una ang akong amahan
init ang adlaw
og layo pa ang among panaw

mipahulay ko sa silong
sa punoan sa kahoy nga dum-on
sa ibabaw nagpista
ang langgam nga manatad
sa katam-is sa hinog nga mga bunga

sa unahan pagkadanghan sa mga bungtod
pagkalabong sa kakugnan

sa akong kilid mao ang lasang nga
gipuy-an sa mga unggoy nga nagbitaybitay sa bagon
siging syagit og "kiha! kiha! kiha!"
nagbitbit sa usa ka sipi nga hinog nga saging

nindot dinhi
ang kaadlawon gitugaw
sa awit sa mga
kalanggaman

ang kabuntagon
gihapuhap sa bugnaw pa kaayo
nga hangin

ang mga adlaw dinhi wala magdali
ang dalan luag
dili pa gihapon mapiit ang kabaw

ang mga isda dinhi
kanunayng gamingaw sa lapyahan
sa baybayon

ang mga alimango dili anad
sa pagpamaak
ang kanding dili manungag
ang mga totoy sa baka
puno sa gatas

ang mga bungtod berde ang kapa
ang mga kahoy walay mga alot
ang mga sapa samin sa mga panganod
ang mga halas idlas

kabug-aton

magsul-ob ka sa imong
medyas pinaagi sa pagbira
og pag-alsa sa imong tiil
samtang ipahaluna mo
ang imong sampot
sa lingkoranan nga tugas
kanang dili gayod
matay-og

namunga og daghan ang
punoan sa mangga nga akong
gitanom sa akong
pagkaulitawo

ambot og unsa ang imong
gihunahuna
nga ikaw man ang miingon
nga mao kini ang mangga
nga tinanom ni Papa

ang panahon kamaong
mokwenta sa mga sinsilyo sa
adlaw

giihap kini niya og sayod ka
nga adunay daghang kulang

pagsabod

gipanglabay
na ang mga uhay
sa lapokon nga dalan

wala damha
nanubo ang mga sagbot
kay ang mga uhay
pagkahinay

talan-awon

pagkakalma sa
panahon

nanambo ko
sa bintana

puti ang langit
hinay ang hangin

asul ang dagat
morag seda nga panapton

sa unahan
adunay tulo ka mananagat
sakay sa sakayan

nagturong og
pula nga panapton
samtang nagbira
sa pukot

sa daplin sa baybayon
nakigdula ang bata nga lalaki

nakig-unot sa iyang iro nga pution
nga putol og ikog ug tangkag og dunggan

pagkahapsay sa mga balas sa baybayon!
pagkaanindot pagkalami sa kinabuhi!

baroto
nasanglad
guba ang katig
bali ang timon
buslot ang kilid
giayo.

haiku

tingog sa uwak ~
bulok sa kagabhi-on
puno kaniya

haiku

bildo'ng bentana ~
gibadlis ko ang dag-om
sa iyang yamog

hukom

kon mobalik ako
sa imong dughan
diin atua ang hinog
pula og sinaw kaayong
mansanas
pugngi ako ayaw
sa akong buhaton
inkiton ko
ang kilid
kan-on ko ang tanan
ang panit ang liso
og ang punga

pangutan-a ako ayaw
kon anaa pa ba ang
anino sa gugma
dinhi sa panahon sa
tumang kangitngit

haiku

hilom ang hangin ~
kalinaw nabati ko
nga mihagawhaw

gilanganlangan ako sa
balak
sa akong panaw sa
pagtagik sa balaod

nahisalaag ako
kadyot sa iyang mga
tanghaga

gikahinabi ko ang
usa ka panahon
gihagkan ko ang
ngabil sa kalipay

walay nausik
diha sa ilang ginganlag
walay pulos

dili kahasol ang pagtagik
sa pulong
dili kalangan ang pagkulit
sa lawas
alampat

gihuman ko kini
og busa andam na akong
mosakay
sa mga pako sa akong
kalag

dili na nako sukdon ang
kalalom sa atabay pinaagi
sa kataas sa pisi

sukdon ko kini sa pila ka
baso nga tubig
nga akong mainom
gikan dinhi

kaniadto

hunahunaon ko na usab
ang kabahin sa akong
tubag sa imong mga pangutana
kaniadto

(hunahuna, hunahuna......)

ah, mao lang gihapon
dili na nako usbon
wala ako'y gibasolan
nahitabo na ang tanan

ang pagsulat og balak
nahisama sa
pagkalibang sa
kasilyas

ikaw ang hari
nga magbuot kon
kanus-a mo
pagawson ang
imong tubol

nga ug kon makagawas na gani
pagkahayahay gayod
sa imong gibati

balik sa Eden

mibalik ang batang
Adan sa
Eden
wala si Eba
wala pa mabalii sa gusok
ang bata
nagkita sila sa dakong halas
nga naglikos sa
sanga sa punoan sa mansanas
nakaalinggat ang
halas sa miabot
nagtinutukay sila
kay nasayod na sila sa
dangatan sa umaabot
nagpanilap ang halas
mipagawas sa iyang
dila nga gasanga
wala mahadlok ang bata
gikab-ot ang mansanas
gipang-it
nakasabot ang halas
mibalik og luko og
dayog katulog.

panag-ipon

ang mga tiil
molakaw nga walay
pananghid

ang mata nga nahibilin
naglutok
ang baba nga puno
sa pulong
wala'y tingog-tingog

ang pultahan moabre
mosirado
magpabilin sa
kalagot nga
gaugot

ang bintana mangabre
molantaw sa adlaw
naglipay sa kaugalingon
naligo sa kahayag
nag-alipasa sa kainit

ang hagdan nagtuk-ong
nasina sa mga abog
diha sa kalsada

sa kanunay madungog ang iyak sa bata
sa kilid sa pultahan
nga gibiyaan sa nanay og gibunalan sa tatay

dayon mipuli ang kahilom
milayat na ang kalinaw sa pader sa balay
naghibi ang bata
sa tumang kahadlok sa silhig

sa kahangtoran
nagpabiling buhi ang pagdumot
kumkom sa kumo ang
pagpanimalos

sud sa lawak
wala na ang uwak
aron magpabiling
tawo
palihokon mo
ang handurawan
ang baso dili lang baso
sudlanan kini
dili lang sa kapuno sa
tubig
apil na niini ang
lang-at sa hangin
ang haw-ang
molingkod
sa tronong
walay sulod.

ang pagsulat
mao ang nagluwas
kaniya
sa sala
og sa kahasol
nianang
pagpamugos

ginagmayng kalipay
sa balak
ayaw initi

tawo lang kami
adunay unod
og bukog

ayaw ingna nga
law-ay
ang mga talidhay

gisubay lang namo
ang mga pulong
sa lawas

giya ang mapa sa
kahidlaw
misakay kami sa
mga balod sa
kalami nga gibati

padulong kami sa
isla sa himaya

ang bitoon mao ang
nagsulti kon asa kutob
kining among
pagpangita

ang tubig sa suba
mosangko na sa bilahan
sa dagat

mao kini ang among panaw
anaa ang pagduaw

ang kaulag
human naligo sa banyo
nagtapis

nanintal
gihulog ang tapis
og miatubang
sa kamingaw

gisapnay niya ang
kahimsog sa
mga tutoy

wala taboni ang
hubonhubon

nagkurog ang kamot
sa kahinam
nga mihikap sa lawas
nga hubo

miabre ang ngabil
mituy-od ang dila
nagduladula

ang kainit miduot
sa kahumok

midilaab ang kalayo sa
dughan
nagbaga ang ubos
sa pus-on

mitago sa ilalom sa
habol
naghangos
nag-agulo ang
naglamog nga kasakit
og kalipay

ang mga kuko
mitaop sa likod
ang braso nanghugot
og kapot

ang mga singot
miulan
migilak ang unod
sa dan-ag sa bulan

ang alipasa morag
tingog sa electric fan nga
gubaon

burikat ang kangitngit
nautgan ang akong galamhan
nagawsan ang
akong kahaw-ang

mipahiyom ang katulugon
gihapyod ang akong buhok
gihagkan ang akong ilok

mipiyong ang akong mata
nalimtan ang tanan

maghubo ako nga
matulog
maghay-ad ako sa
akong lawas
sama sa usa ka
habol nga
gibuklad
sama sa usa ka banig
nga gihapnig
hubuon ko ang tanang
hunahuna
magpaabot ako
sa gakos og mga halok
sa akong mga
damgo

dinhi ning lugara
gisulti nako ang dili nako
masulti
og ikaw nga nagbasa
nakadungog sa akong
syagit diha
sa tumang kahilom
og sa pamasin nga
ikaw makasabot niini
bisan og lagyo kaayo
tang duha
bisan og ang atong kalibotan
wala magtagbo
nagpadayon ako sa pagpakatakos
nga ako
mahisama kanimo
og nga ikaw makapanamin
aron mahisama usab
kanako

ayaw na pangutana kon unsa
og asa
og ngano
basaha lang ang wala pa nako
masulat
kay diha nimo makita
ang matood kong
kalibotan

kon nalibog ka
pwes nakasabot ka
kon nakasabot ka na
pwes ayaw na og
pangutana pa

dili ba ikaw man ang
nag-ingon nga ang isda
didto sa sapa
bisan nag-inosara
wala man maghimo
og kisaw?

pangutana lang

naligo ka na ba?
mitubag ang gikapoy nga babaye
og balikig
balikog kiwa
nganong magbuot ka man kanako?
ah
nangutana ra gani
apan lahi man ang tubag
abi dagway niyag
lain na ang tumong sa pangutana
nga ako baya
kon sutaon katulgon na usab kaayo
apan kon iya lang untang
gibasa ang wala nako masulti
iya untang masabtan
nga ako giganahan
pa gihapon kaniya bisag
ang iyang kakapoy og
ang akong kakapoy
nanimahong
labana.

ang panahon
usa ka hagit

ang gugma
iyang sulayan

gisunog
gidagmalan
giyatakan
ang gugma

apan lagi kay
matood man kini

wala kini madutli
sa silaab sa kalayo
nadawat ang dagmal
og pagkahuman yataki
mibangon kini
og nanglimpyo sa
abog og nanambal
sa mga bun-og og
pangos

pagkahuman
nagpabilin kini gihapon
og pahiyom
sa usa ka kagahapon

pagpukaw sa mga saad

duha ka kamot
naghawiray samtang
naglantaw sa
pagsalop sa adlaw

hangtod nga gilamoy
sila sa dakong baba
sa kangitngit

diha ang imong nakita
daghan kang ikasulti
ang nabali nga sanga sa
makopa
ang mga bunga niini nga
hilaw pa kaayo
nga nagpasad sa agianan
sa mga kanding
nga wala nag-ambat sa
bag-ong hitabo

adunay dili makita dinhi
taliwala sa sanga nga nabali
og sa ilalom sa mga tunob sa kanding
adunay mga butang nga
imong nahinumduman
ang mga tunob nga wala na diha
kanhiay daghan kamo nga
nangatawa sa pagbitaybitay
sa maong sanga
sa pagkaon sa mga hinog nga
makopa

adunay nawong nga subo nga
imong nakita diha sa ilalom sa
ulan nga misulod didto sa payag
nga walay tawo
adunay duha ka hinog kaayong
makopa sa kilid sa banga
og sa unahan mao ang nagdilaab
nga kayo nga nag-init sa tubig
nga inyong gigamit sa
duha ka tasa nga kape

haiku

ning kaudtuhon
hasta'ng isda napugwat ~
hinaling ulan

haiku

ilaw'm sa adlaw
nakig-ambit sa payong~
akong anino