Maayong
hapon sir ako diay si Junrey Rustia taga Mandaue City estuduante sa
University of the Philippines Cebu naa unta koy mga pipila ka mga
pangutana kabahin sa balak.
1.Unsay mga rason nganong mosulat ka ug mga balak?
T:
Gisulat ang mga balak kay anaa na sila.Nagpabenta,
nagpa-cute,
namisita sa balay,
dili mamahawa,
disturbo na kaayo,
morag mga patay
nga dunay mga
unfinished business
nagpunay ug panguhit
nga duna silay
isulti, kay ug dili
nila masulti magpabilin
silang magsuroy-suroy
dinhi sa limbo rock
busa, gisulat ang
mga balak.
2.Kanus-a kah nagsugod sa pagsulat ug mga balak?
Gasugod kog sulat sa high school pa. Pero kon wa ko
kalimot sa grade six, kadtong gikasab-an kos
akong mama nganong giibot nako ang iyang mga pinalanggang african daisies,
kadtong giayog bunal ni papa ang among kabayong puti unya nagdumot kini ug
gigukod si papa hangtod sa
kusina sa among balay ug
gipaak-paak, unya simag
kaayo ang mata sa kabayo
nga gustong mopatay kaniya. Unya pagkahuman samtang nagkadugo ang akong amahan ug gidala sa ospital sa among silingan nga si Aguido, miduol kanako ang maong kabayo ug nangayo kanako ug tubig og kumpay.Nagsugod ako pagsulat sa balak sa rason nga ako gisakitan, dayon ako nalisang, dayon ako nalooy. Wala pa akoy buot niadot apan gisugdan ko na pagsulat ang mga balak. Walay tono, walay ihap-ihap kon pila ang sukod. Kon haiku ba kadto o sonnet, wa ko masayod.
3.Aduna bay tawo nga naka pa inspire nimoh aron pagsulat ug mga balak o
natural gyud ni nimo nga talent?
Daghand tawo ang nakapaaghat nako pagsulat.Sa una si mama, sunod si papa, sunod si aguido, ang uban gani dili man tawo. Ang kabayo nga mora sag tawo.
Sa laing bahin, yano lang kanako ang pagsulat. Wala koy gihunahuna basin dili kini magustuhan sa uban. Sa ingon niini, kinaiya ko na gayod ang pagsulat kay dili nako hilig ang makigtabi sa among silingan, ang mosumbong kang bisan kinsa, kay wala na akoy gisaligan nila.
Nagsigi akog pakigsulti sa akong kaugalinong. Matag lakaw, matag pag-inosara.
Ang akong gipangyamyam nahimong mga balak.
4.Maliban sa pagsulat ug mga balak unsa pa man ang lain nimong
gipambuhat?
Usa ako ka graduate og BS Chemistry sa ateneo de davao.Wa nako maantos ang kamingaw sa laboratory. Giundangan ko ang maong trabaho. Dayon nagtudlo ko ug bisag unsa na lang, chemistry, phsics, math, english, philosophy, logic (kay nakaeskwela man sab ko aning kursoha sa ateneo de manila isip usa
ka Jesuit pre-novice. Libog ko nga tawo apan kugihan. Mikuha ko ug abogasya, nahuman, naabogado, dayon sa kalooy sa Dios nahimo akong huwes sa usa ka korte, ug dinhi ako mitapot sulod na sa 18 ka tuig.
Nagtudlo sab ko sa law school diri sa Dipolog.
Kamao sab ko mo-drawing, labi na kanang mga nudes. Lami man god.
5.Unsa man ang imong mga paagi aron mapasayon ang pagsulat ug balak?
Sulat que sulat lang. Kon dunay gibati, himoong pulong. Kon dunay kasuko
kasakit, kalooy, kapait, isulat lang nako. Sayon lang ang pagsulat, kon dili ka maghunahuna nga mosikat o makadaog sa usa ka bangga. Ambot, sayon lang gayod, mora lag ug nakigsulti ko sa akong kaugalingon dayon ako kining gisulat. Bahalag moingon sila nga pataka ra kog sulat. Kay para kanako sayon lang ang pagsulat kon ikaw magsulat lang gayod.
Wala na kanang busy-busy kay maghimo pa ug "kay busy pa this week magbuhat ug mga plates", kay duna pay namatay nga ilubong, kay duna pay gadaot nga ayohon, kay duna pay kaslon ug tabangan sa pag-ihaw sa baboy, kay duna pag gilunop nga angay tabangan, bisag unsa na lang, ...mao kanay maghatag ug kalisod nga dili ka kasulat.
6.Unsa man ang imong mahatag nga mga tips para sa mga batan-on nga
makugihon sa pagsulat ug mga balak?
Samtang malihok pa ang mga tudlo, ug duna pay ink ang mga ballpens, og abtik pa ang mga mata nga motuplok sa mga letra diha sa computer, hala sulat. Samtang abtik pa ang utok ug modugo pa ang kasingkasing na hala sulat. (Samtang utog pa ang mga oten ug kamao pang mobasa ang inyong mga armas, mababaye man og malalaki matomboy man o mabayot, hala sulat)
samtang buhi pa, sulat, kay
ang patay nga lamigas di na gyod kasaka sa punoan sa lubi.
Ayaw hunahunaa nga misulat ka aron ma first prize ka sa palanca. Dili na mao. Hunahunaa nga misulat ka kay hapit ka na mamatay.
