1/31/2014

ning kapalaran

ang mga numero sa kalendaryo
nanghadlok kanimo

matag pahina nagbaton kinig
pako nga kusog kaayong molupad

ang mga panahon gilukot sa mga
badlis sa imong kapalaran

kon tulisokon na ang imong tanlag
sa mga nangagi

kalit mong gipakli ang mga katuigan
ug miingon ka, gikalimtan mo na ang tanan

giunsa mo ba pagpatay ang usa ka balak?

gihimo mo siyang usa na lamang
ka sugilanon

giputol mo ang duha ka pako sa
usa ka alibangbang

gibira mo ang tabanog balik sa
usa ka nilokot nga lambo

sa imong duha ka kamot gisikop
mo ang tanga ug imo kining gipidyat

gipatay mo ang hangin ug ang
balak wala nay ginhawa

1/17/2014

BALAK ALANG KANG L.

dali na
yugyoga na
yugyoga gyod pag-ayo
kay kining akong balak mubo ra
basin ning pagyugyog mo, motaas pa.

1/14/2014

ang imong pinalit nga kalipay

giayo mo siya ug tutok
kay unya imo na siyang hikapon

pangutan-a siya kon unsay iyang
gitan-aw sa unahan
aron siya maganahan

dili baya ikaw. sakit
apan tinood.

tinood apan kinahanglan.
busa imong gibuhat.

tungod kay daghan pa lagi akog buhaton

gipatong ko ang akong duha ka kamot
sa ibabaw sa akong gitina nga buhok
gitiad ko ang akong liog paingon sa dagat
gipiyong ko ang akong mga mata
kadyot lang, apan momata gihapon ako
aron patyon ko ang tintal sa katulugon.

pagbiya

ang kabahin sa
mga alibangbang
nga namatong sa
buwak sa ilang-ilang

ako na kining
biyaan.

ALANG KANG JUNREY, TUBAG SA IYANG PANGUTANA

Maayong hapon sir ako diay si Junrey Rustia taga Mandaue City estuduante sa University of the Philippines Cebu naa unta koy mga pipila ka mga pangutana kabahin sa balak.
 1.Unsay mga rason nganong mosulat ka ug mga balak?
T: 
Gisulat ang mga balak kay anaa na sila.Nagpabenta,
nagpa-cute,
namisita sa balay,
dili mamahawa,
disturbo na kaayo,
morag mga patay
nga dunay mga
unfinished business
nagpunay ug panguhit
nga duna silay
isulti, kay ug dili
nila masulti magpabilin
silang magsuroy-suroy
dinhi sa limbo rock
busa, gisulat ang
mga balak.
 2.Kanus-a kah nagsugod sa pagsulat ug mga balak? 
Gasugod kog sulat sa high school pa. Pero kon wa ko
kalimot sa grade six, kadtong gikasab-an kos
akong mama nganong giibot nako ang iyang mga pinalanggang african daisies,
kadtong giayog bunal ni papa ang among kabayong puti unya nagdumot kini ug
gigukod si papa hangtod sa
kusina sa among balay ug
gipaak-paak, unya simag
kaayo ang mata sa kabayo
nga gustong mopatay kaniya. Unya pagkahuman samtang nagkadugo ang akong amahan ug gidala sa ospital sa among silingan nga si Aguido, miduol kanako ang maong kabayo ug nangayo kanako ug tubig og kumpay.Nagsugod ako pagsulat sa balak sa rason nga ako gisakitan, dayon ako nalisang, dayon ako nalooy. Wala pa akoy buot niadot apan gisugdan ko na pagsulat ang mga balak. Walay tono, walay ihap-ihap kon pila ang sukod. Kon haiku ba kadto o sonnet, wa ko masayod.
3.Aduna bay tawo nga naka pa inspire nimoh aron pagsulat ug mga balak o natural gyud ni nimo nga talent? 
Daghand tawo ang nakapaaghat nako pagsulat.Sa una si mama, sunod si papa, sunod si aguido, ang uban gani dili man tawo. Ang kabayo nga mora sag tawo.
Sa laing bahin, yano lang kanako ang pagsulat. Wala koy gihunahuna basin dili kini magustuhan sa uban. Sa ingon niini, kinaiya ko na gayod ang pagsulat kay dili nako hilig ang makigtabi sa  among silingan, ang mosumbong kang bisan kinsa, kay wala na akoy gisaligan nila. 
Nagsigi akog pakigsulti sa akong kaugalinong. Matag lakaw, matag pag-inosara.
Ang akong gipangyamyam nahimong mga balak.
4.Maliban sa pagsulat ug mga balak unsa pa man ang lain nimong gipambuhat? 
Usa ako ka graduate og BS Chemistry sa ateneo de davao.Wa nako maantos ang kamingaw sa laboratory. Giundangan ko ang maong trabaho. Dayon nagtudlo ko ug bisag unsa na lang, chemistry, phsics, math, english, philosophy, logic (kay nakaeskwela man sab ko aning kursoha sa ateneo de manila isip usa
ka Jesuit pre-novice. Libog ko nga tawo apan kugihan. Mikuha ko ug abogasya, nahuman, naabogado, dayon sa kalooy sa Dios nahimo akong huwes sa usa ka korte, ug dinhi ako mitapot sulod na sa 18 ka tuig.
Nagtudlo sab ko sa law school diri sa Dipolog.
Kamao sab ko mo-drawing, labi na kanang mga nudes. Lami man god.
5.Unsa man ang imong mga paagi aron mapasayon ang pagsulat ug balak? 
Sulat que sulat lang. Kon dunay gibati, himoong pulong. Kon dunay kasuko 
kasakit, kalooy, kapait, isulat lang nako. Sayon lang ang pagsulat, kon dili ka maghunahuna nga mosikat o makadaog sa usa ka bangga. Ambot, sayon lang gayod, mora lag ug nakigsulti ko sa akong kaugalingon dayon ako kining gisulat. Bahalag moingon sila nga pataka ra kog sulat. Kay para kanako sayon lang ang pagsulat kon ikaw magsulat lang gayod.
Wala na kanang busy-busy kay maghimo pa ug  "kay busy pa this week magbuhat ug mga plates", kay duna pay namatay nga ilubong, kay duna pay gadaot nga ayohon, kay duna pay kaslon ug tabangan sa pag-ihaw sa baboy, kay duna pag gilunop nga angay tabangan,  bisag unsa na lang, ...mao kanay maghatag ug kalisod nga dili ka kasulat.
6.Unsa man ang imong mahatag nga mga tips para sa mga batan-on nga makugihon sa pagsulat ug mga balak? 
Samtang malihok pa ang mga tudlo, ug duna pay ink ang mga ballpens, og abtik pa ang   mga mata nga motuplok sa mga letra diha sa computer, hala sulat. Samtang abtik pa ang utok ug modugo pa ang kasingkasing na hala sulat. (Samtang utog pa ang mga oten ug kamao pang mobasa ang inyong mga armas, mababaye man og malalaki matomboy man o mabayot, hala sulat)
samtang buhi pa, sulat, kay
ang patay nga lamigas di na gyod kasaka sa punoan sa lubi.
Ayaw hunahunaa nga misulat ka aron ma first prize ka sa palanca. Dili na mao. Hunahunaa nga misulat ka kay hapit ka na mamatay.

ayaw pangitaa
inday

ang akong kasingkasing
sa akong tiyan

wala na sab sa akong
dughan

sulayi ug ukay sa karaang
kaban

basig tua pa didto
nanimahong camphor
BALAK NGA GISULAT SA KORTE

sa likod
kuno sa nagmalamposong
lalaki
anaa ang babaye

ang akong nakita karon
lahi

sa likod sa lalaking giposasan
atua ang inahan
morag gilumsan sa
kabalaka

dili madrowing
ang nawong
matag abri
nako sa pultahan
sa akong kalibotan

kalit kang mawala
sayang

gisayangan ko
sa akong pag-ulan

wala masalod sa
bukana sa imong dagat
SAMTANG NAGTUBAG SILA SA ADM. LAW EXAM

Traynta ka mga mikaon sa balas
Hait ug mga ngipon
Unta walay matigpod
ANG GIINGON SA LALAKI SA BABAYING ISTRIKTA

naa lang koy
gipaabot

gilaayan lang ko
ug pinaabot

maong gisulayan
ta kag estorya

apan kay istrikta
ka man

na hala padayon
sa imong pagmug-ot

tambal sa labad sa ulo ni melay

si melay
43 na, Katabang lang gihapon sa panimalay ang iyang panginabuhi.
Iyang bana tig-spray sa mangga.
Apan ting-ulan karon.

ang iyang anak
miundang na ug eskwela.
ang iyang kinamanghoran
gihilantan karon
unya di ganahan mokaon

namalantsa pa si melay
daghan pang buluhaton
galibog ang hunahuna
gasipok ang utok

wa kaantos milakaw
wala mananghid
miadto sa merkado
mipalit ug tambal
sa iyang labad sa ulo

miyarok ug
duha ka bol nga tuba.
KABAHIN KANATO UG SA AKONG NAKITA

kon imo akong
sutaon
wala ako miambak
sa usa ka
paghukom

milantaw lang ko

ug kay imong gitawag
nakigsalo diha sa
pagkaon tupad kanimo
kuyog sa atong mga amigo

wala ako miambak
sa usa ka paghukom

hadlok ako nga unya
imong ingnon: kinsa ka ba?
Ginoo ka ba?

busa mlantaw lang ko
wala gani ako naglingo-lingo
kabahin sa akong nakita

ang akong kauban, kahilom

ang akong kuyog pagawas sa
imong balay
human sa salo-salo,
kahilom lang gihapon

nindot ang kahilom
morag Ginoo....

takuri

tungod sa kainit
gikan sa gabukal nga
pagbati

ibutang ta nga kining
tanan kaulag
lamang

nakataghoy intawon
sa walay oras sa walay saktong
hinungdan

sitsit

kadtong gusto nimong
mahalon
apan wa man gani nimo
nahibaw-an ang
ngalan

kamingaw na sab

sud sa imong balay
ikaw lang ug ang imong irong ipok
ang nagtikawtikaw

morag baybayon
kadtong tipaka ug ang balas

mora pog sa kanipaan
kadtong sihi nga milatay sa kilid sa sanga sa sanipay.

1/10/2014

ang bayot nga haskang sukoa kay gitintal unya wa tinud-a

ang maninintal iyang gigukod sa atop sa balay
lakag paingon sa pikas balay gukod hangtod sa
pikas tulay, ambak, salom sa dagat, sibat,

hait ang iyang pinuti aron iduslak sa iyang
dughan nga ang sulod puros bakukang

o, bayot nga gamhanan, kon masuko,
kay imong gihagit, unya wa tinud-a, karon
andam na nga motadtad sa sorisong imong
gisaad, moboak sa mga itlog mong pasalig.

hala, dagan, ayaw kalimti ang pondeo, ang
imong bahag, kay makaulaw nga silang tanan
makakita sa imong ikog nga mibalikog.

manok nga walay buhok

mangayog pasaylo
kining nag-una-una

kining misitsit sa
imong paglabay

ug gapakita sa itlog
sa manok diha sa

gabilangkad nga
bintana kinuyugan

sa usa ka madanihong
pahiyom ug busa

intawon ang walay
alamag nga gutom

misulod sa imong
lungag kay aron

unta mabusog apan
unsang hitaboa nga

ikaw wala man diay
ikadalit kaniya?

itlog man diay sa
manok nga tibugok

unya ang manok
walay buhok.

NING KABUNTAGON

giukban ko na ang
bintana

alas syete na sa buntag
naulaw pa ang adlaw

pagkalabong sa mga
lantipay
nga nagbitay sa sanga
sa dakong kahoy
nga mangga

nagbasa ang kalibotan
lapok ang dalan
nagpunay pa ug
ulan ang
atong kalangitan

kining atong kasingkasing
pagkagamhanan
kay sa kainit dili gayod
mahutdan

1/09/2014

ang lingla

lingla ang lawas
nagputos sa kalag nga wala mo makita nga adunay gihandom apan dili ikaw

lingla ang mga buhok
ug ulo, galukdo sa hunahuna nga dili para imo

lingla kining mga kamot nga nagdala ug usa ka bugkos nga humot nga buwak
apan para kini sa dagat halad sa gilumsan sa unos sa kapalaran

lingla kining mga dughan nga midag-ig sa imong dughan
apan didto sud sa kasingkasing gihandom ang laing dughan

ikaw lingla usab
nga kunuhay nabuang sa akong mga lingla

kitang duha lingla, human sa usa ka hapwag, mikuha ug habol, gitabonan ang lawas, ang dughan, ang kamot,
ang mata, dayog bungat ug "i love you" dayog talikod

unya gisulayan ug piyong ang mga mata
nga bisan ug sa kalibotan sa mga damgo, molingla usab kanimo, nga ikaw mas angayan unta
nga sa damgo na lamang
mapadayon sa laing na usab nga mga lingla
sa imong kinabuhi.


wala kay ngalan diri sa listahan




apan ania ka dinhi
gani mas ikaw ka diri

kaysa diha sa atong
panagkita ug panagsalo

bisan pag sa usa ka gabii
magdulog ta

ug magtandiay sa atong
mga kasakit ug kalipay

wad-on ko gihapon ang
imong ngalan sa listahan

gusto nakong mas mailhan
ka nila ug mas mailhan mo

usab ang imong kaugalingon
sa mga nawong nga walay mata

nga walay ilong
ug moingon sila

sus ingon ani gayod diay kita
bisag ituwad, balihon

bisan ganig papason
tawo lang gayod gihapon

ang ilad

kini lang ang akong
ikasulti

dili ikaw ang
nagsulat sa balak

ang balak ang
nagsulat kanimo

kamong duha
pagkahuman miingon

nga kamo nagmalipayon
unya mitalikod

mipahiyom
usag usa nailad

miabot ang daghang mga kaguol


karong tuiga
gatapun-og ang kagul-anan
sama sa pungpong
sa lanzones nga wala tagda ang kahinog

naghinayhinay og pangahulog hangtod 
walay nahabilin

gani ang mga dahon 
kalit pod ang pagkalaya hangtod 

ang mga sanga sama sa mga tudlo
sa patay diha sa kilid sa pangpang

1/08/2014

Akong Damgo


Akong damgo 
Akong ampingan
 Dili nako kaniya
Patumban.

Ang Tibuok Kalibotan


Ania ako, diha kanimo
Ug ikaw ania dinhi kanako
Kay  ikaw ang tibuok kalibotan
Sama nga ako ang kalikopan
Ang tanang kawanangan.

1/07/2014

magsusulat

sa gawas gikan diris
akong bintana
mibuswak ang kahayag
ug ang mga tamsi
nanglupad

ang mga dahon sa
lanzones
wala manglihok

sa sulod sa lawak
nagsiga pa gihapon
ang bombilya
kay wa kini gipalong

nag-ulan ug mga pulong
minggitib ang mga gitanom
nagsipok ang hunahuna
natawo ang kagulangan

ang nahitabo kanako

gadaliab
ang ispiritu
sa kainit sa
kalayo

apan ang lawas
nagkurog
sa katugnaw

1/03/2014

usa ka sa tipak
sa buak nga samin

sa kangitngit anaa
usab ang kandilang

hapit na maupos
ang kahayag

giaghat ka niya
sa paghulam sa

tipik sa iyang kahayag
bisan kadyot lang

hulman mo kini
ilamdag sa ilalom

sa katre nga gitapokan
sa daghang abog.
kon nagtoo ka
kadtong nahibilin
magsubo hangtod
sa kahangtoran
nan
ikaw ang tawong
kanunayng
magmatag buntag

may asim pa si
misis
naa bag-ong
tablet si bunso
kuragan na
ang imong dalaga
unya
uwagan na kaayo
ang imong
bayongbayong

mag gulong ang
buhay ondo
ang pilit kaayong
budbod
mapan-os ra
gihapon
ang isdang
malitubong
madubok
ang itlog matibugok
ang himungaan
mangiti
ang sunoy
motultol gihapon
sa iyang
mga tugtugaok
ang anay
magbakya
ang sili mohalang
ang hulagway
mohupas

ug ikaw nga mibiya
wa dungga
nga mobalik.
GUTOM NGA NARCISSUS

ning gamayng pinikas
kong unod
akong gisawsaw
sa imong suka nga
giahosan ug
gisilian

gikilaw ko ang
akong kaugalingon
haskang halanga
sa akong dila
ning akong kagutom
gisumsuman ko ang
akong palad

sa akong kauhaw
gisalod ko ang akong singot
gisamdan ko ang akong
kasingkasing
ug sa hinayhinay
giinom ko ang akong
aslom nga dugo.
ang kanhiay tang
mga kalipay

tiling-tiling nga ice cream
bugnaw sa ibabaw sa
apang kagubkob
og sopas nga gahi
init-init sa adlaw

mga sinsilyong ulat
ug katawang tibuok.
wala kaayo nato
matugkad ang kaanyag
sa kandila nga
nagsunog sa iyang kaugalingon

kadtong naghunos sa ilang
kinabuhi
ug gahurot sa ilang kahayag
wala na kapanahon ug
pagsulti kanato niini

kadtong ilang gisulat usa man
lang god ka
panamilit

wala na nila masugid pa
ang panaw
wala na pod silay katungod
sa pagsugid sa ilang
pag-abot
mas nindot kaayo ang kataposang kahayag
sa kinatumyang pabilo sa kandilang nahilis

subo ang iyang pagpunay ug iyak
apan pagkatahom sa iyang mga lusok sa luha
nga sama sa mga bitoon
gagilakgilak.
wa kaantos ang
nagmasulub-on nga dalaga

nasumhan sa pagpanampiling
sa kilid sa bintana sud sa balayng
karaan nga kabilin sa iyang
nangamatay nga mga ginikanan

kusog kaayo ang ulan
sumo na ang pagpamati sa iyang pagkahulog
diha sa balikbalik nga tingog

gihubo niya ang iyang sapot ug migawas sa balay
naligo silong sa kusog kaayong ulan ug mikatawa

misayaw, midagan, paingo didto balik diri
gisipa ang tubig, mihangad sa langit
gihigop ang ulan
nagtuyok-tuyok intawon sa labat nga
batakan

milunang sa lapok
sa gihandom nga wa pa matilawing
kalipay
balak alang sa modernistang mga wakwak
(kolokomedya lang god)

duha ka wakwak
nangitag lollipops

mubo ra kaayog
lupad
kay dagkog
mga bagtak

nagwakwak nangwakwak
kon makatam-os

bug-os
keyog hangos
ang saktong
tawo makamaong mosabot

nga lingin ang kalibotan
nga ang adlaw adunay pagsubang
nga ang bukid sak-an ug kanaogan
nga kon mahinog na ang mangga
dili na gyod kapugngan ang pagpulak
nga kon mapuno ang panaksanan
aduna na gyoy pag-awas
nga ang kaulag mora sag dagat
motaob mohubas
nga ang gugma
yaw ug too nga walay utlanan

dunay kataposan ang tanan
bisan gani ang balak nga dili kaayo
masabtan
matapos lang gihapon
sama sa kalibog sama sa kalilong
matapos lang gihapon

dunay samin ang kinabuhi
naa ang kamatayon.
ALANG SA PIKON

taas ra kaayo ang akong
dila
sa imong mabaw kaayong
lubot
matag sulat
anaa ang hunahuna
nga mikapyot sa usa ka hulagway nga
ganahang hagkan

matag pulong gihandom ang imong mga ngabil
matag litok ko sa pulong samtang ako lang usa sa akong lawak
nasama ra sa akong gisapupo ang imong paa, ang lawas ang sampot

gusto nakong mosulod sa lasang sa imong buhok
aron ako mawala ug dili na makabalik sa gipuy-an kong patag nga gitubuan
sa daghang sagbot sa kamingaw
nga gilukupan na sa kabatoang mga pagbati
kining tig-a kong kalibotan
nga pati ang bulan bato ug ang mga bitoon
balas.
ANG GWAPONG TANGA

ayaw'g kumpyansa
ining bayhana

kon masulod ka sa
iyang saya

kwidaw
mawala ka

kon pangitaon ka
di ka na gayod igkita
mikulob mihayang ang
paya

wa gihapon mahimong
pan ang bil-ongan

makabuling lang gihapon
ang oling

makapuling lang gihapon ang
mga bonbon

mikulob mihayang ang
paya

palaubog lang gihapon si
panyong
kulatado gihapon si
epin

mikulob mihayang ang
paya

wa gihapon mikabus ang
adunahan
ug wa gihapon naadunahan ang
mga kabos

mikulob mihayang ang paya

wa gihapon natapos ang
kalibotan

daghang gihaya, daghang gilubong
daghan sang natawo, midako

midagan, mipuyo, mitindog
natikay-ang

mikulob mihayang ang paya
sa kapalaran

wala gihapoy kataposan ang
pag-antos sa hanap nga kausaban.
ug mibasa si karl marx
unsa kahay sulod karon sa garapon sa iyang
kasingkasing?

mahimo na kahang kantahon
si rosas pandan?

unsay gipas-an? armalite pa ba gihapon?
unsay tumong?

patay pa ba gihapon?

kadtong gilubong sa lapyahan
ato pa bang ugkaton?

nindot tan-awon ang bulak sa kilid
sa dalunggan
ang toothpick sa gahalhag nga ngipon
ang mga hinog nga bayabas
nga usa ka basket
nga gibitbit sa kamot
nga lig-on pa gihapon

usa ka sugong nga bahal
usa ka platong saypo
usa ka bandihadong luto

samtang ikaw nagkutingkuting sa gitara
ug samtang siya misayaw sa kuracha
mikalatkat kos
bulibukiran sa
akong mga
katigulangan

gisulayan kog
huluhikap ang
ilang gipanghambog
nga mga panganod
sa kinatumyang
suwang sa bukid
nga bulawan

nagbulubasol ko
pulos hangin lang
ang tanan
bugnaw unya
wala akoy
saktong nakita.
ALANG SA AKONG AKTIBISTANG AMIGA

unta kon ako ang imong
fairy godmother

kanang imong kinumo
akong himoong mamon
kanang imong mga syagit
nga DOWN WITH SHIT SHIT SHIT
akong himoong
Hello hello is this Itit!
kanang imong pagsigig
picket picket akong himoong
fashion show sa usa ka Summer Collection
ang imong buhok morag
young corn unya ang imong
kuko pula morag buyangyang
kanang imong kasuko
himoon nakong kalumo
nga morag bakang nilat-an
ug kanding papaitan

wa uroy kag kapoya anang imong
pagkaaktibista
patay na si mao, polluted na ang china
napurdoy na ang russia
unya way kupas ang birada sa
america

may pag magdaro tas pinas
mananom og kamoteng kahoy
magbuhig pato, magpatambok og baboy
mamasol sa suba, magpasanay ug
tangkongan

apan kon gusto ka
pwede pod sosyalan

mamunit tag pulak sa manga
sa africa
manihapon tas papua
mangihi tas Fiji
malibang tas France
snack tas Oslo
breakfast tas Kosovo.