12/31/2019

taken

duna koy nahinumduman bahin nimo.
nangutana ka man god.
busa tubagon ko na.
kaniadto sa mga estudyante pa lamang kita sigi kang gatambay sa pultahan sa dorm.
nakabantay ko nga dako kag problema. Hagbong ka diay sa English ni Mr. Martel.
Amigo nako kini siya. Bisag wala ka nagpatabang, unya sa wala poy hisgot bahin niini, giduol ko ang imong maestro, ug gihangyo nga papasaron ka.
Nalooy lang god ko nimo, kay sayod ko nga kon mahagbong ka, mawala ang imong scholarship, busa balik bukid jud ka, mananom og kamote.
nalooy ang maong maestro, gipapasar ka, unya wala ko manugilon nga ako ang mihangyo bahin nimo.
nadungog gihapon nga ako ang mitabang, unya nasuko ka, nganong gitabangan, duna pay pakapin nga naibog ko nimo.
Giahak. 
Sa tinood lang, matinabangon lang gyod ko.
Kon nagtoo ka nga dunay sukli ang maong pagtabang nasayop ka.
Giahak, nalooy lang gyod ko nimo.
Kon naibog ko nimo, mora kog gilood.
Di ta katalo.
Taken na baya ko. 

sugilanon sa usa ka talawan

kon magsugod kag sugilon, sugdan mo kini sa usa ka sugilanon nga dugay na kaayong nagsinamok sa imong utok.
Kon sugdan mo na, hibal-i nga sama ra usab nga giyagyag mo ang imong kaugalingon, kay sa maong pagsulti, gipakita mo usab ang imong nawong.
ang makabasa sa maong sugilanon, motoo nga kini kabahin nimo bisag dili ka pa moangkon.
busa aron walay masulti bahin kanimo, wala kay sugilanon. wala kay isulti, tagoon mo ang tanan. kon duna ka may isulti, kutob ra kini sa mga pasumbingay nga dili nila masabtan. 
seguro gisakitan ka. O basin ba hinoon, dili ka pa andam sa paghan-ay sa imong kaugalingon. Nagtago ka pa sa balod. Anaa ka pa sa kalibonan sa kaliboan ka mga misteryo nga unta dili man kini misteryo kay dayag man kini kanimo. Nakaila ka sa imong kaugalingon apan hangtod karon wala ka pa gihapoy kaisog nga mopadayag niini. Dili mo pa gani mabungat ang tinood nimong ngalan.
maong aron walay samok, o duda, sugdan mo kini kabahin sa usa ka unggoy nga nakakita sa usa ka punoan sa saging, kuyog sa usa ka bao nga sa imong kalooy imong bahinan. Unya sa imong nakita ang dapit sa dahon, atua man ang bunga busa gitunga mo ang punoan ug gihatag mo ang putol nga dapit sa gamot.
Tuod man namatay ang imong gipili nga bahin. Namunga ang sa bao, dayon kay dili man siya kakatkat ikaw ang mikatkat. Unya gikaon mo ang tanang hinog, unya nasuko ang bao, gibutangan ug tunok sa boungon ang punoan, unya nasamad ka, dayog tago sa bao sa ilalom sa bagol,unya nakit-an sa unggoy ang bao, dayog labay niini sa suba. 
Nalipay ang bao. Naguba na ang ilang pagka amigo sa unggoy.
Ang tanan nasayod na niini. Unya mao lang gihapon kini ang imong isugilon isip imong napili nga sugilanon sa atong panagtagbo karon.
Mao ra sa gihapon. Nagtago gihapon ka sa kalibonan. Hangtod karon, dili ka pa andam sa imong kaugalingon.
Anan taphaw lang gihapon ang tanan.
Mabaw, unya basolon diay nimo ang nagbasa nganong wala gihapon silay nakita sarang makahimo kanimo nga banggiitan nga manunulat?

12/30/2019

ang unang tingog sa bag-ong tuig

kaniadto ining abot sa
bag-ong tuig, o sa hapit na
kini moabot
sayo kaayo matulog ang
among mga ginikanan,
apil ming mga bata,
aron mamati sa unang tingog
sa mananap,
dayon tagnaon ni lolo kon
unsang klaseng panahon ang
bag-ong tuig,

kon ang unang madungog
mao ang unga sa kabaw, 
ingon si lolo enggoy,
lisod ug hago gayod ang
maong umaabot,
kon manok man ugaling,
seguradong kakha tuka
ang atong ugma,
ug uban pa, 

karon lahi na, dinhi sa 
syudag nga nagpapas sa
mga kaumahan, nga
nagpatay sa mga mananap,
nga nagpalayas sa mga tikarol,
ug sa mga pungak,
ug mga ngiwngiw,
dili na kinahanglang matulog 
pa kitag sayo aron
madungog ang unang
tingog,

anaa ang tingog sa bombero
nga nagdali kay dunay sunog
tungod sa mga pabuto,
anaa ang tingog sa mga ambulancia
nga naghunat aron madala sa
ospital ang nabuthan nga mga kamot,
anaa ang buto sa mga armas,
nga abi mog gagyira na usab
didtong dapita.

unta ang akong madungog nga
unang tingog, mao ang 
awit sa ulan, o kaha ba ang
oyayi  sa mga gangis,
o bisan na lang ug ang harana
sa mga baki,
o kaha ba ang hunghong sa 
hangin nga gikan pa sa dagat,
o bisan na lamang ug ang
bagotbot sa suba nga lubog
kaayo gikan sa
mga sapa gikan sa mga kagwangan
nga gidakdakan sa bohawe
o bisan na lang sa kitik sa talithi
didto sa kabukiran.

12/29/2019

benedictus

gikan ako sa lapok
naglingkod
namati ko sa awit
sa langit
gibayaw mo ako
sa kawanangan
ug naangkon ko ang
tibook kalibotan
nga ako ra usang
gibiyaan

12/26/2019

paghukom sa maghuhukom

gihukman ninyo
ang maghuhukom 
bisag wala pa kini
nakapagawas
sa giugom

giyam-iran ninyo
ang kamatooran

gihatag ko sa panahon
ang tanan
unya kon wala na 
ako dinhi
siya lamang ang
magsulti sa
kamatooran

mamati kamo sa
hunghong sa mga patay....

cassandra

nakita mo ang umaabot
gasa nga gihatag kanimo sa langit
matinood ang tanan mong
gipanagna

apan anaa ang tunglo diha kanimo
nga silang tanan dili gayod motoo....

sa akong kabahin
dili sab ako manumbaling
ang kamatooran
anaa sa kamot sa panahon
magdalag kadaot
sa mga kasingkasing nga laksot

12/24/2019

pagpanghatag

nanghatag ra ko
wa koy gidawat

gibilin ko ang
dili mapalit
gihipos ko ang
dili mahawiran

igo ra ako nga
nanghatag
wa koy nadawat

human sa hitabo
ako ang napuno

napuno ako apan
wala ang kabug-at

wala nako damha
kining tanan
naghimog agianan

12/23/2019

ang politiko nga kawatan

unta kadtong minilyon
nga gikawat sa katawhan
mao na lang unta ang
giuli karong paskoha
sa mga gaaginod didtos
kabukiran

dili na tsinelas nga usa
ka parisan
duha ka kilo nga bugas
upat ka lata nga sardinas
usa ka putos nga bulad
ug naa pay pakapin nga
duha ka putos nga
lucky me nodols


ang paghigugma sa hangin diha sa pangagho

mahimo ba
diay nga higugmaon
ka bisag
wala pa ikaw nako
nakita?

o nahikap? o kaha
ba nasimhot sa akong
pagkatulog diha
sa paraiso sa akong
mga damgo?

ingon ka mahimo

usa lang ang akong
ikaingon niini

dili ka Dios,
labi nako.

dili ko motoo

nalipay kos
nakita nako nga
nanghatag mog
tsinelas sa mga 
mayukmok nga mga
bata didto
sa halayong bukid
sa Siayan

hapit ko nawala

apan nakabalik kos
tinooray nimong
binuhatan maong
nagpanglingolingo ko

dili ko gihapon 
makatoo....

12/22/2019

sa kangitngit

nagpuyo ako sa akong
salamin
unya ang tanan nakong 
nakita bahin kanimo
ulahi ko nang nabantayan
nga kini mao man lang diay
ang ania sa akong salamin

busa ania gitago ko ang
samin, ang uban gibuak ko
na, ang uban akong gihatag
sa uban,

gipangita ko ang kangitngit
aron lamang makita ko na ikaw.
gipangita ko ikaw, tungod kay
ako kang gihigugma.

sa kahayag wala ka, wala sab ko.
basin kaha kon sa kangitngit
magkita tang duha?

ang mga nahibilin

naminyo
ka na diay

morag gahapon
lang
namisita ka pa man

unya didtong lugara
nakita pa gani nimo
kadtong 
nangyam-id dayon
nangluwa

ahh, ang mga katuigan
mga dahon sa
sanga sa mahogany
nangaatak

sa tiilan 
gipamalid sa kusog
nga hangin

hangtod karon
masud-ong pa nimo
gihapon
ang mga nahibilin.....

wala diay gihapon

kana bang
daghan na kaayo
kag nasulat
pila na ka tuig ang
milabay

apan karon 
maoy pagmata nimo
sa kaadlawon

gibati nimo nga
bisag usa
wala diay kay
nasulat gihapon....

12/21/2019

bugnaw nga pahiyom

adunay damgo ang 
unod nga ang unod ra
ang makasabot nga ang
unod ra usab ang
maningkamot sa
pagkab-ot diha sa 
lapok silong sa usa
ka langit

ang kasingkasing
nga masinabtanon
namati, naglantaw
gikatap ang kahilom
ug ang bugnaw nga
pahiyom....

kana.....

dunay
nahitabo apan
dili ikapanugilon
dunay
mas lamian pa
unta
apan dili gayod
ikapanangpit
dunay nagtuyoktuyok
sulod sa akong
kasingkasing
sa akong hunahuna
nga nakapahimong
amang kanako.....

ulan

miabot na ang
ting-ulan dungan
sa imong 
pag-abot 

misayaw kos
kalipay
gibati ko ang
kabasa
ug ang kaambongan.

12/17/2019

pagpamilo

ang akong gikahibugngan
mao nga nagsigi ka man lang
ug pamilo, pamilo, pamilo

sa mga angay plantsahon
apan hangtod karon kon 
gisugdan mo man ug plantsa
nganong wala ka pa man
gihapon nahuman.

hadlok ka ba sa kahapsay
nga imong makita unya
dili ka ganahan bahin niini?

ang kahapsay man god ug
ang mga pahaluna, basin 
maghatag lang kini kanimog
rason nganong hiposon na
ang tanan, dayon dunay 
moingon, nga nan nahuman

na man kini, andam na ako
sa pagpahulay, o kon dili man,
andam na usab kini sa paglakaw
o sa pagbiya aron mogawas sa
balay, o aron lantawon na usab

ang kalapad sa nataran o ang
kadako sa atong kalibotan,
o ang nagpabiling kahaw-ang
nga bisan unsaon ug plantsa
o hipos, anaa man lang gihapon
nagpabilin.....

12/16/2019

lima ka panaghap sa imong pagbiya kanako


1

ang imong mga kamot
morag barkong gitay-an
nga miangkla sa akong
lig-on nga mga bukton.

2

karon pa ako nakatilaw
ug halok sa matang nagbuka
nga sama kabugnaw sa 
imong mga kamot nga 
mihawid sa akong gabaga
nga mga bukton.

3

nasabtan ko ang tanan
dili ko bulok
busa abre nang daan
ang pultahan nga imong
gawsanan

4

namunga na ang imong
tinanom
molantaw lang ako
sa imong
pagpamupo niini

5

dili ako makig-ilog sa
mga nangapulak nga
mangga
diha sa mga sagbot nga
nanubo sa lapok....

ingon ana ang balak.....

ang dugay
kaayo nga init
sa batoon pa
nga karsada


giulan ganiha

makita mo
ang hinungaw
paingon
sa langit

gugma

ayaw kutloa
ang bulak nga
imong
gihigugma

lantawa kini
sa iyang
pag-usbong

ayaw kahiubos
ayaw kasuko
kon pangitaon
niya ang adlaw
ug kon hagkan
siya niini.

12/12/2019

sum-od

kon nahibaw-an
mo lang unta ang
tinood nga
labad,

masayod ka unta
nganong bisag unsa
kaanindot ang kyoto

ang dalan nga
nabasa sa ulan kilid
sa galinya nga
mga sakura

nganong moingon
lang gihapon siya nga
sum-od nga kining
lugara


pahiyom

sa dihang mitalikod
ka na
dayog sulod nimo sa
laing pultahan
nakalugwa sa
iyang panagway
ang magul-anon
nga pahiyom sa 
iyang nagkurog
pa gihapon nga mga
ngabil......

12/11/2019

kagahapon

didto ako sa ikawalo nga
undana sa hotel
naglingkod atubangan
sa dako kaayo nga lanaw

pagkalinaw sa maong
lugar
mora man ganig walay
bisag nipis nga hangin
nga mitugaw sa dahon

pagkabugnaw gayod
mikurog ako sa panahon
samtang ikaw sa lawak
maayong pagkahinanok
human sa halayo kaayo
nato nga panaw

ang akong hunahuna 
anaa sa dakong kabalaka
bisan bugnaw ang mga
hunahuna
apan mikurog ako sa
nagbaha nga milabay nga
paghinumdom
sa akong kagahapon.....

pagsabot

miabot na kaha ang
pagsabot ?
pagkahuman sa
init nga panagsalo
sa gugma
wala may gibungat
nga bisag
usa ka pangutana

ang daang karomata

mas daghan
ang mahisgotan sa usa
ka gubaon nga karomata
nga anaa gibutang
sa kilid sa kamalig
nga gihiposan
sa binakid nga humay
ug mga bil-ongan

wala kini gipasinaw sa
ulan
wala sab nag-alirong
ang mga ina-an

adunay itom nga iro 
sa kilid sa pultahan nga
nagpabiling abri
sa dugay na nga panahon

ang mag-uuma nga migamit
niini sa hinakotay
ug ang kabaw nga giyugohan
nga tigbira niini
hagbay na nga patay

12/04/2019

magbabalak, pilosopo

anaa gihapon ang paglaum
nga sa wala pa kita dagita sa kamatayon
nabilin na tagad kanato ang 
mga tubag sa mga pangutana nga
wala nato matugkad,

ang atong kabilin mao usab ang
mga tubag nga magsugod sa laing
mga pangutana

mao kana ang kinabuhi, mao kini
ang kamatayon
gatuyok tuyok walay kataposan

12/01/2019

wa tagad kapamuswak

may mga buwak nga
dili mamuswak
dili baya tungod sa
uwak
dili lang gyod mamuswak
dili pod tungod sa
wakwak
dili lang gyod tagad
mamuswak
nauwak nawakwak
dili tungod sa uwak
ug sa wakwak
kinaiyahan ang hinungdan
walay mapasumanginlan
nganong ang maong
buwak wala tagad ka
pamuswak
anaa sa pyuos pa lang
wasak,

tiniman-an

ang gugma dili sa tanang
panahon
kamaong mobalos

naay mga hilos
kanato nagloslos naay
pit-os nga dili maputos
bug-os man apan
dili tim-os

gipasagdan ko na lang
ang dagan sa mga pagkulang
ingon ana naman
unsaon taman
ang mga patay nga timaan
sa mga dili maato
nga tiniman-an

kunot

ako ang gahatag sa imong
pahumot
unya ang imong kahomot
nisamot
mitapot sa akong sapot
milapos sa akong
panimhot 
miwagtang sa akong
panuhot

gipamati ko ang musika
sa gugma 
awit nga mipanaw sa 
hangin
bugnaw unya sakit sakit
baya pod
gamay

ikaw nga humot
nga bisan kanus-a dili nako
masimhot
mikurog ang akong mga kamot
sa akong agtang
nga nakunot

fred navarro salanga

tambok dako nga tawo
habog
hinay kaayo molakaw
gahangos
ang iyang balak
kalit lang namatay
dali ra kaayong
nahikalimtan

nahinumdom kos
iyang hinimo nga ulan
sulod sa lawak
diin matod pa niya ang
tanan
dunay nilugdangan

pagkabata ko pa kaniadto
niwang
manggiulawon daghang
gitipigan
nga kaibog nga giluwas
sa mga pangagho
lamang

hisgot kabahin niadtong miaging salosalo

nailhan mo na si Danilo
gikan pa sa iyang pagkabata

karon tiguwang na
ikaw sab

ang lugar lapad ang hangin
kusog

ang dagat hilom ang panganod
sama sa mga sagbot linaw

saysentay sais ka na unya
ang imong uyab nga gidala
desisais

giantos ni Danilo ang tanan
apan sa dihang imo na unta siyang
hatagan

maoy iyang ingon, " malipayon
pa gihapon ako,
sa dughan sa akong asawa"

nahanaw

nawala ang tanghaga 
sa pagsugilon mo sa tanan
sama sa pagkapapas sa
kahinam diha sa 
wala paglaktaw
sama ra sa paglantaw mo
matag adlaw
ang gausbong nga kaulag
kalit nahanaw.

naughan

gikamingan sab nato
kadto

kadtong giligo ko ang
imong buhok sa bino nga
tam-is kaayo

gihilog mo usab ang bino
kanako

giinom ta ang bino sa atong
lawas

hangtod sa pagkauga sa
kinataposang tulo

pati na gani ang dila
naughan man bisag unsa
pa ka basa.