gihayagan niya ang
iyang buhok aron makita
ang uban

mikuha sa pang-ibot
hangtod sa ikaupaw

siya nga naglantaw maoy
gisakitan

pastilan nganong di man
lang dawaton

ang kanser nga kamatooran

ang minugbo
mihagit sa tinag-as

pamub-anay ta

miatras ang tinag-as
nangyam-id

mihangad ug durong
katawa

mikilat
midalugdog

miulan ug bangkaw
mibaha ang mga talidhay

miingon siya
sa tumang
pagdayeg:

 kagwapa mo hija?

ug mitubag ang
maldita: daghang salamat

ikaw pod unta, no?

sakto na
sakto na

ikamatay
ko na

ang sobrang
kalipay

ang pyuos
nga wala kabukhad
naghatag ug
nerbyos

sa usa ka
nanay kabahin sa

usa ka 
batan-on
nga misulod
sa ligid sa
bus

unya napidyat
ang lawas
ug ang bukod
napodpod

ang sapa nga walay balod

tapulan
ang sapa

wala kini
mibuklas sa
mga panid

nga angayan
unta niyang
basahon

kasakit
ang imong ngalan

karon nga nahiabot ka
na
andam na ang imong lawak
ang imong arinola
ang sabon ug tualya

ugma andam na usab ang
imong kaligoanan
didtos unahan
sa may atabay silong
sa punoan sa boungon

ayaw na ug sulti sa imong
ngalan
nakaila na ako kanimo
ang imong baho ang imong
katas-on ug
kabug-aton

kasakit
dali na diri
andam na ako kanimo

abi mog
dili ko kamaong
moabi-abi kanimo?

hagbay ko rang
gibansay ang akong
kaugalingon sa imong
pag-abot

andam na ang baso
sa bugnaw nga tubig
ang pan ug ang bino

ang tinunuang manok
ug ang mga hiposana
sa mga bukog
niini

hala kasakit
kaon, inom, katulog


ugma
sa imong atubanga
mobalak ko

daghang dalunggan
ang bongbong

daghang mata ang
kisame

ikaw nga nagtoo nga
ikaw rang usa

haskang sayopa

busa ayaw kaulaw
sayaw sa imong kuskos

duyog sa imong awit
ayaw pabangbang

ayaw pamati ayaw
batia ang kamingaw

wa ka ba kadungog
nga ang mga kamot sa

imong lingkoranan
durong pamakpak?

ang mga tiil sa imong
lamisa durong sadsad?

hala sayaw, hala antog
daghan silang mihangad

daghan silang motuwad
ug ikaw tralalang mibukhad

walay kahumanan ang
pagtukod sa
balay

walay kataposan ang
pagsubay sa dalan

walay kataposan ang
pagpanamilit

walay kataposan ang
kataposan

walay kataposan ang
paghimamat

hangtod nga kitang duha
matapos

nganong
gipatay mo man
ang tipal-o?

gusto lang nakong
makita ang
kahayag sa usa ka
patay nga
lawas

gusto niyang
mosirko
mahimong usa
ka kuyaw
nga
kamatayon

gusto niyang
molatay sa alambre
mokaon ug kalayo
gabson
ang lawas
gusto niyang mawala
dinhi

siya nga nawad-an
na ug
kahulugan

gusto niya nga
ikaw
molantaw kaniya

ikaw nga dili
niya kaila
ikaw nga kanunayng
mipanaw

ikaw nga mahanaw
sa matag unya

ikaw
nag-inom sa imong kape
sa starbucks

siya natanggong sa
prisohan
upat na ka tuig
unya ang iyang
kaso
wala misibog

ikaw giganahan sa kalamian
sa kape
sa starbucks

unya siya nagpaabot
sa panahon sa
iyang kagawasan

wa gani siya masayod
nganong naa siya diha
sulod sa selda

ikaw nagpalami sa imong
kape sa starbucks

galagot ngaong gibuhisan
pa ang imong
bonus og allowance

siya wala na bisitahe
sa iyang asawa ug anak

ikaw nag-inom pa gihapon
sa imong kape sa
starbucks

wa ka pa gihapon mihawa
bisan ug manira na sila

ikaw ang piniriso sa
starbucks

gustong mahilo sa kape
gustong mamatay sa kabuang

sa imong kalibotan
usa lang ang lingkoranan

unya imong gituwang-tuwang
dayon mitindog ka ug imong

gitaral ang maong butang
paingon sa kinatumyan sa

kutob sa atong makit-an
hangtod nga nahulog kini

didto sa usa ka utlanan
dayon nimog balik sa nataran

lingkod sa lapokon nga yuta
sa kalibotan

mibalik ka sa lapok ug
gisugat kas kiat nga kalipay

kinsa bay ganahan
sa daghan kaayong panahon?

kon anaa ka na niini
imo mang lang kining usik-usikan

magtanga ka sa atubangan
sa dakong nawong sa kalaay

hutdon mo ang kalisang diha
sa pagpaabot

dayon nimog katulog
tabonan nimo ang imong

nawong sa dako ug kusog
nimong hagok

ang mga wakwak sa dalan

niay tawong nanaghoy
painon kanato

nindot nato pamation
nga ang iyang taghoy

mawala dahon ang mapuli
mao ang syagit sa kahadlok

mangatawa kita samtang
gun-ubon nato ang iyang


mga damgo ang iyang paglaum
buk-on nato sa iyang atubangan

ang lantaw niya
taas siya

mahimong dili siya
motingog

sa ubos kaniya
unsa bay iyang makuha?

apan sa taas
nagpunay siyag hangad

naghandom kon
kanus-a siya makabahin

nianang tipaka
sa karaang langit

mikunot na ang mga palad
sa duha ka
nagkahinigugmaay

sa ilang dughan ang kalayo
sa pagmahal
naghinayhinay na ug
kapalong

kon matulog silang duha
tupad sa higdaanan
lahi na ang ilang mga damgo
ug ang ilang hisgotan
dili na usahay magsibo

usa ka buntag niana sa ilang
pagpamahaw
wala na nila mabuak ang
tipaka sa kahilom

pagkahuman sa ilang panagsalo
gikuha sa lalaki ang iyang kalo
ug gisuot sa babaye ang iyang
bandana ug sandalyas

managlahi na ang ilang mga lakaw
ang usa naghandom sa bulan apan
ang usa naghandom pa gihapon sa adlaw.

wala nako
buhatig ngalan ang
akong binuhat

gihataga ko kinig
kagawasan sa
ugma pag-ila kaniya
kon unsa siya

og unsa ang iyang
matawag tang
katuyoan

wala ako nagpaila
kaniya
kon magtagbo man
ugaling kami

usa lamang ako ka
gapnod
sa kilid sa usa ka
bungtod

usa lamang ako
ka awit sa sapa
nga walay pahulay

kon mabati niya ang
akong kainit
usa lamang ako
ka palad sa adlaw

lisod na nga tugkaron
ang mga butang nga atong namat-an
lamang

oo, nagkaguliyang ang langit
miulan ang mga bala
sama sa mga pana ug bangkaw
kaniadto

oo, nananom ka ug mga rosas
sa daplin sa mga patay
gitabunan mo pag-usab
sa mga balili ang mga batang
sa mabaw lamang nga
kalot gipanglubong

ikaw ang miawit sa tungatunga
sa ilang panagbuno
ikaw ang milantaw sa ilang
panaghikog

misaludo ako sa imong gipiling
kalinaw
kanunay kong hinumduman ang
imong pagpakahilom


walay modaog sa dakong gubat
pildi ang tanan ug ang magpabilin
nga maoy tiglubong sa mga patay
mao na lamang ang mangadye
ang moawit ug ang mohalad sa
mga buwak

PAGHANDOM


balikan nato ang suba
nga dili nila makita

didto maghubo ta's
atong mga sapot
mangaligo ta
magtampisaw
mangatawa ta
hangtod mauga

nagkalami
ang nagkadugay
nagkalalom ang
nagkaduhigay

mikusog ang ulan
misamot man hinoon kaanindot
ang atong sayaw
milanab ang tubig
sa nataran
hapit na maapsan
ang bintana sa
balay
lami na man hinoong isakay
sa gakit tang lawas sa
punoan nga saging
nagkalami
ang kasakit
nagkatam-is
ang kahiubos
ah, ingon ana diay
kon ang paglaom mobiya
kanato
kon ang kinabuhi
mobalibad na
sa atong mga hangyo
kon ang kahaponon
moampo na
sa diosa sa
kagabhion
kon ang mga damgo
papasaon na
sa kahayag nga
gidalit sa kabuntagon

hinay hinay lang
mga kamot
ayoha ang paghaplos
kanang walay
hapdos

pagkadagko bas
singot sa pagkaduhigay
ipiyong ang mga mata
ang kalami tagamtama
batia! batia !
ang pagbuhagay sa
usa ka gugma

kahinumdom ka man kaha
niadtong giingnan ka nga ugma matapos na
ikaw
nga iyang nakita didto sa lawak sa langit
nga ang imong kandila hapit na maupos
nga kulang na lang kini sa usa ka
tayhop sa hangin
ug dayon mapalong

kahinumdom ka man kaha sa imong
gibuhat
kahinumdom ka man kaha sa dihang miingon ka
nga kamubo ra gayod sa panahon
kaidlas sa mga pako sa kalipay
kadanlog sa mga pangandoy
apan kon mao na man gayod kaha
pwes miingon ka
nan dawaton ko
sa walay paglanganlangan
sa walay kasuko
sa walay pagmahay
kay lagi ang imong sapatos hinulman man lang
kay lagi ang imong balay gubaon na usab
kay lagi ang imong sud-an kanunay man sang ginamos ug bulad
maong, nakaingon ka, unsa bay kawilihan?
pwes, kon mahitabo man lang
dako lang gihapon ang imong kalipay.

SA DIHANG MIHISGOT KAG SUGOD BAHIN SA POLITIKA


miduko siya
hilom
mihangad dayon
hilom lang
gihapon
dayon niyag balhin
sa iyang
panglantaw
sa sapa
diin basa pa ang
mga bato
nga gialirongan
sa daghang
lumot

nakapangutana
siya kon nganong
wala may isdang
nagtikawtikaw
diha sa sapa?

KABAHIN SA GIDUNGOG NGA MALDITO
( kabahin sa bias o prejudice)


sa gamay pa siya
gitirador ang imong manok himongaan
patay

sa nagbayong bayong na siya
unya kusog na mamayli sa pikas sitio
gikawat niya ang imong sapatos
sudlay og pomada
sa dihang naminyo na siya
misamot ang kataslakan
gibaligya ang imong baboy
gikawat ang binakid mong
bugas
sa dihang gitulis ka
unya mahibaw-ig kinsa
segurado gyod ka
matod mo nga siya lang gayod
gihapon ang nagbuhat
sa ingon
bisag dili siya
bisag nasakpan na ang nagbuhat
sa salaod
siya lang gihapon ang imong
gipasumanginlan

PATAY NA POD 21 KA TAWO DIDTOS JOLO


human sa dyotayng kalinaw
mibanos na usab ang patay

walay pili, bata man o babaye
gitirahan walay kukalooy nga
gipasad ang mga patay diha
sa dalan gikan sila nag-ampo
sa pagkadungog niya niini
wala na siya matingala kay
naandan na kini nila ug ang
ilang konsensya patay na.

wa kita makauyon
sa putot nga strikta og kawatan
atong gipulihan
misalig tas iyang kalimpyo
sa kanahan
apan anaa gihapoy apan

kakusog ba niyang mamanghag
kasaba bas iyang kasikas
sagolan sa pagdumot
ug pagpadapat sa silot
lantaw sab tas unahan
ngita kuno tag ipuli nga mas
kugihan, putli ug buotan
ayay, anaa gakatawa ang
andam nga mopuli
mas sungayan, mas sungkaban,
mas kahadlokan

hapon na nga miabot ka
apan sanag gihapon ang imong nawong
humot gihapon ang imong buhok
hamis gihapon ang imong aping
morag makopa nga sakto sa hinog

daghang nabag-o
nabantayan nako
karon nagpangita ka na sa katawa
gusto nimong hadlaon taka
sama kaniadto
lapad ang among nataran
mao pay pagpanahon sa dakong punoan sa mangga
unya walay abog ang lingkoranan sa hardin
nga kaganhang buntag gipatrapohan nakog
ayo sa among sulugoon
walay nausab kanako
andam gihapon ako sa pagdawat kanimo
daghan na akog mga sugilanon
nga akong gihipos
ug ako unyang isulti human sa atong panihapon
aron ka mokatawa
aron mabalik pag-usab ang kasadya
ning balay nga sa dugayng panahon
atong napasagdan
nga wa damha ato na usab karong
balikan

gihalungkat ko ang hulagway nako
sa kabatan-on
kadtong sinaw pa ang akong agtang
unya baga pa ug labong pa kaayo ang akong buhok

sa dihang akong nakit-an
gitutukan ko kini sama sa usa ka estranghero
nga karon ko pa usab mailaila
giingnan nako ang akong kaugalingon
haskang paita sa nabuhat ko kanimo
nganong gidid-an ko man ikaw
nganong gipasaligan ko man ikaw pag-ayo
unya wala ko man kini tumana
karong tutukan mo usab ako
sa usa ka gidalit nga pagpasaylo

nagkalami
ang nagkadugay
nagkalalom ang
nagkaduhigay

mikusog ang ulan
misamot man hinoon kaanindot
ang atong sayaw

milanab ang balay
ang nataran
lami na man hinoong isakay
sa gakit tang
saging

nagkalami
ang kasakit
nagkatam-is
ang kahiubos

ah, ingon ana diay
kon ang paglaom mobiya
kanato
kon ang kinabuhi
mobalibad na
kon ang kahaponon
moampo na
sa diosa sa
kagabhion

ecce homo

kahinumdom ka man kaha
niadtong giingnan ka nga ugma matapos na
ikaw

nga iyang nakita didto sa lawak sa langit
nga ang imong kandila hapit na maupos
nga kulang na lang kini sa usa ka
tayhop sa hangin
ug dayon mapalong

kahinumdom ka man kaha sa imong
gibuhat

kahinumdom ka man kaha sa dihang miingon ka
nga kamubo ra gayod sa panahon
kaidlas sa mga pako sa kalipay
kadanlog sa mga pangandoy

apan kon mao na man gayod kaha
pwes miingon ka

nan dawaton ko
sa walay paglanganlangan
sa walay kasuko
sa walay pagmahay

kay lagi ang imong sapatos hinulman man lang
kay lagi ang imong balay gubaon na usab
kay lagi ang imong sud-an kanunay man sang ginamos ug bulad

maong, nakaingon ka, unsa bay kawilihan?
pwes, kon mahitabo man lang

dako lang gihapon ang imong kalipay.

kon imo akong
gihigugma

mahimo na akong mangutot
sulod sa akong habol
sulod sa atong lawak
sulod sa imong kasingkasing

unya ikaw usab mahimong
moingon kanako nga
ako walay pamatasan
nga ako wala nay kaikog
nga ako
bisan sa imong pagpamalikas

nahigugma lang gihapon
kanimo

kana kon ako usab tiunay
nga nahigugma kanimo

diha kita sa baho sa atong mga utot
magtigi

abi mo
nindot ang pag-abot sa panahon nga
ikaw wala nay bation

ingon ang tiguwang
mao na kuno kana nga mahingpit na
ang atong kaugalingon

kana bang
ang kalipay dili na kalipay
og ang kasakit dili na usab kasakit
kay kuno sa lugar nga iyang naabtan
nga wala na usab siya'y planong
mobalik sa iyang gigikanan

wala naman ang pulong
wala na usab ang balatian

basta
tuhoi siya
basta bisag wala na nato siya igkita
ato lang gihapon siyang
handomon isip usa ka tigmo nga
wala gayod nato masulbad

apan kon moabot na ang kagutom
unya wala na kita'y kan-on
unya ang kusina wala'y mahatag kanato
aron madawdaw

mahimo usab nga kataw-an ta lang
ang tanan
kalimtan ba kaha
o wagtangon ta ang tanang
kagutom o kabusog
kalipay o kasakit

basin og niining panahona
kita usab mahimong
hingpit sama
kaniya

siya nga hangtod karon
wala gihapon mailhi kon kinsay
ngan
og dis-a gikan

kon patyon mo ang usa ka
alibangbang
ayaw balia ang iyang duha ka
pako

patya siya nga dili kini masakitan
gamita ang imong naandan
nga paghikalomot lamang kaniya

pasagdi ang iyang mga pako mga
molupad palayo kanimo
pasagdi nga sa unahan mahilis siya
o dili ba hunahunaa lamang nga siya
nagmalipayon sa dihang gikaon siya
sa dakong bakunawa

miundang na ug tabang ang
usa ka hagdanan
misandig lamang kini sa kilid sa
balay ug natulog hangtod nga
nakat-on kini sa kadugayon sa
kagabhion nga nagsaysay kaniya
bahin sa agianan paingon sa langit

miingon ang kagabhion
dili hagdan ang gamiton paingon
sa langit
ug lahi usab ang naandan mong
agianan

gihunahuna mo ang mga nangaging
hagdan sama kanimo
kadtong tul-id, kadtong lig-on
kadtong ang mga tiil dili mahadlok
mahulog

mikataw ang langit
unya misamot kahilom ang kangitngit
ang bulan nga midan-ag
miamot sa usa ka pahiyom nga
kahayag

giatubang ko ang gamhanang leon
wala ako mitingog

gibabagan ako sa dakong tigre
apan  wala ako milihok

gilikosan ako sa dakong sawa
apan wala ako misyagit sa pakitabang

gipasulabi ko ang kahilom
gipatig-a ko ang akong kasingkasing
gipatay ko ang akong hunahuna
gilabay ko ang akong mga damgo

ug busa wala ako mahadlok
wala ako mamatay

ako ang buhing kalag nga karon
nagpuyo sa mga panganod sa kalangitan

naglantaw sa ubos
nagpanglingo-lingo sa akong ulo
mipaak sa akong dila ug ngabil

karon kon mahulog ang baso
ug mabuak
bisag pag makurat ang iro ug iring
sa kusog nga
pagkabusdak
dili ko manumbaling pasagdan ko lang
nga ang mga bildo
magpasad sa sementadong salog
dili ko manawag aron kini pamuniton
aron malimpyo ang
talad kan-anan aron dunay mobugaw sa langaw
nga nagtapok sa usa ka pago nimong
sinugbang bantaan

kon mangutana ka moingon ko
pasayloa
apan gihasol lang gayod ako sa
tanhanga ning bag-ong miabot
nga talagsaong kahilom

dili hiwi ang atong dalan
apan nganong gikalibgan man nato kon asa kita moliko?
ug nganong moliko man kita nga
dili man kinahanglan?
dayag ang atong padulngan
ug busa gani kita gikasinahan man
apan nganong gilibog mo pa man gayod ang imong
hunahuna?
unsang demonyo ang misulod sa imong kasingkasing?
asa ba ang gahum ni Bathala?

ako magpadayon sa akong panaw
bisag dili ka mokuyog kanako
dili ako ang nagbuot niini
dili usab ako ang akong kaugalingon
wala ako'y gahom kay ako usa ka suluguon lamang
ug wala usab ako'y kaisog mga motubang kanimo
sa imong mga kabalaka ug kahadlok
kay usa usa ka mensahero lamang
kon mahimo lang palihog
ayaw babagi ang akong dalan

sa dihang gisugdan na unta niya
pagsulat ang balak
kalit nga nahulog ang baso ug
nabuak kini tungod sa iyang tiilan
apan wala siya'y nadungog
ang iyang nakita mao lamang ang
nagpasad nga mga bildo
ang lamisa nga wala mikurog
ang kurtina nga gipalid sa hangin
ang papel nga blanko pa gihapon
ug ang bolpen nga
gikapoy na gayod sa iyang
pagpakahilom.

ulahi na niya nahinumduman
ang dakong pangutana: ngano mang
nahulog ang baso?
ug unsa ba kaha ang sulod niadtong
higayona?
human sa pulo ka tuig nga milabay.

adunay
tighulip sa imong kakulangon
matag
abot sa kagabhion
samtang nakatulog ka sa imong
kakapoy

gilipay niya ang imong
gisakit
gibayaran niya ang imong
mga utang
gipatindog niya ang imong
gipatumba
sukad sukad wala niya
gitug-an ang iyang ngalan
matag gabii
sa dihang ikaw nahinanok na
iya kang gilantaw
ug siya bisan pa sa imong
mga kakulangon
wala gayod masuko kanimo
hinonoa
gipatubo gihapon niya
ang kalooy
kay gusto niya nga ugma puhon
mamulak na ang tanan
o dili ba kaha
basin kini mamunga

ayaw palabi

ayaw palabi

dili tanan makamaong
makalimot dayon sa mga giagian

ang ilang tunob magpabilin
bisan pag gianod na ang mga dahon
ngadto sa laing dagat

dili tanan daling makalimot
sa kawras sa kapalaran

busa ayaw palabi
malooy ka
lantawa ang imong kaugalingon
wa ka na gani usab
makaila sa imong
ngalan

All that is gold does not glitter;

all that is long does not last;

All that is old does not wither;

not all that is over is past

 

- J. R. R. Tolkien

dili tanang kagahapon

molabay

dili tanang mogilak

bulawan

dili tanan daan 

molaya

dili tanan nimong mabati

gikan nako

dili tanan nako makaayo

kanimo

dili ako gugma lamang

tipik usab ang kasilag

dili tanan matapos

adunay uban ipabilin

Not all that have fallen are vanquished;

a king may yet be without crown,

A blade that was broken be brandished;

and towers that were strong may fall down.

 

- TOLKIEN

 

dili tanang miluhod

napildi

 

dunay miluhod kay

miampo lamang

 

kadtong bukid 

tan-awa napatag

 

dunay dagat nga

nahubas

 

dili sa kanunay

puno ang atabay

natawo ang mga balas 

ug busa naa ang disyerto

estorya sa usa ka kinabuhi sa driver sa taxi, sa politiko nga iyang nabanggaan ug sa pulis nga nagsulat sa blotter

 i

ang driver sa taxi nga akong
gisakyan gikan sa mactan airport
paingon sa jones
pagkamaayong mihan-ay sa iyang
sugilanon sa iyang kinabuhi
saksak-sinagol ang
binisaya iningles

nga gidayandayanan sa iyang asawang
maayo kunong moluto og inun-unan
 ug sa tulo niya
ka tsikiting nga inig abot niya
matag gabii humag pamasada morag
pista sa Carcar ang mga
pangumustang nagkaguliyang diha sa
ilang talad kan-anan
nga gibutangan sa pansit kanton ug
barbekyong baboy

ii

nadakpan kuno siya sa pulis
kagahapon sa tungatunga sa
nagsipok nga traffic jam
 tungod kay nasayop
siya sa iyang
pagpadagan nga nakabangga ug
mahalong montero sa usa ka inilang
politikong taga dapit sa South
nga  hamis kaayog aping
unya ang bungot morag kanding
ni Marcelo H. Del Pilar

ii

unya didto daw sa presinto
diin gisugdan na pagsulat ang blotter
mahitungod sa panghitabo
ug sa pagtapos na unta  sa traffic accident
report or sketch
gipaningot ug balugbog ang police
nga galisod ug han-ay sa iyang pipila ka
iningles


labaw na ang pagsulat niini
sa usa ka bondpaper nga haskang
hamisa usab
sama sa iyang kamot nga puti ug
palad nga walay kubal unya ang
iyang mga kuko
gasinaw nga morag
makabuta nga kahayag sa adlaw

bersyon dos

bersyon dos

gikalipay mo
ang usa ka nagtikaw-tikaw
sa pikas bintana
atbang nimo nga nanambo
ning bag-ong
pag-abot sa kangitngit
ning adlaw
sa lain na usab nga
kasubo

abi mog laing
silingan
abi mog dili ka na
mag-inosara
bisag karong gabhiona
lamang

ang imong anino
dili motingog

sa lawod sila kamao na usab nga molangoy

sa lawod sila kamao na usab nga molangoy

gisulayan mo na usab
ug paningkamot nga lumsan
ang mga kasakit nga
milanding sa pantalan sa
imong kasingkasing

dakong taob ang usa ka
basong tanduay
dakong gapnod ang mga
aso sa sigarilyo gikan
sa duha ka ganghaan sa
pugon mong ilong

makamao na moasdang
ang mga kaguol
diha sa gitagoan mong
mga ganghaan sa
hunahuna

bisag unsaon dili mo gayod
kini sila malumsan
sa karon sa ilang kahanas
na usab diha sa paglangoylangoy

sud sa eroplano gikan davao paingon cebu

nakatulog ko kadyot
nga morag
manok

nataligamhan
seguro nga mora bag

wa koy nadungog unya
nakita nako ang piraw

nga wala na magtuyok
unya nabag-ohan ko

nako nga mora na mag
wala'y kakulba

kon kining eroplano
unya mahagsa

panahon sa pagsukod

panahon sa pagsukod

miabot na ang panahon sa
saktong pagsukod

ang duha ka magtiayon
nagkuyog sa simbahon ning
sayong kabuntagon

wala na maghawiran ang ilang
mga kamot

wala na ang angkla sa abaga
ug wala na ang baha matag ulan

dapit sa merkado wala na usab
nila bantayi ang ilang iro nga wala

na'y kaligo nga malipayong
mikatkat sa dakong baril nga

gisudlan sa basurahan nga wala
pa makuha sa mga hingtungdan

pagpanumbaling sa gilabyan

pagpanumbaling sa gilabyan

upat ka baki ang napidyat
ang ilang mga dila milugwa
sa ilang baba

usa ka tambubuan nahug gikan
sa sanga sa kamanse
ug mihalok kini sa yuta

naughan ang sapa sa kilid ning
dalan nga batoon

unya ang mga panganod nagpunay
ug panamin sa tin-aw nga tubig sa
basakan nga kagahapon mao pa'y
pagkahuman ug tortol.

pagkadagdan pa gayod sa mga pangutana nga hangtod karon walay tubag

ang duha ka tiguwang
namaligya ug tangkong
sa daplin sa karsada sa
Sta. Felomina

nakatulog ang usa sa
kalalom na sa kagabhion
unya kadtong babaye
naglutok ang mata
nga gihayagan sa suga
sa poste sa ZANECO

pagpanumbaling sa gilabyan

pagpanumbaling sa gilabyan

upat ka baki ang napidyat
ang ilang mga dila milugwa
sa ilang baba

usa ka tambubuan nahug gikan
sa sanga sa kamanse
ug mihalok kini sa yuta

naughan ang sapa sa kilid ning
dalan nga batoon

unya ang mga panganod nagpunay
ug panamin sa tin-aw nga tubig sa
basakan nga kagahapon mao pa'y
pagkahuman ug tortol.

bersyon uno

nakuratan ka sa anino
sa pikas bintana nga samin

abi mog
dili kadto ikaw

abi mog
karon dili ka na gayod
mag-inosara
 bisag karong
gabhiona lamang

ambot wa kong masayod kon
naunsa
nganong natangtang man ang tahi
sa sidsid sa akong
karsones

nabulag ang duha ka panapton nga
kaganiha
usa lang sila nga mitabon kanako

gikuha ko ang nabadbad nga tanod
gitastas ang nabulag
giinat ko ang tanod ug gisukod kon
unsa ang katas-on

gisubay nako kon asa gayod kini paingon
ug asa ako niya hangtod
dalhon

alas nuebe na sa kagabhion
wa pa mahuman
motindog ko
mogawas
saka sa taas paingon sa veranda

ngitngit ang kagabhion
bugnaw ang hangin
gibati ko ang kamingaw
gipalid ang akong buhok
paingon sa kabukiran

di na ko maghandom
gusto lang nakong lantawon kon
mogimaw ba ang mga bitoon

gibalikan mo ang pagsakay sa karomata.
 ikaw na lang.
wala na sila.
hapon na.
 walay suga ang dalan dinhi.




kuyugan ta ka,
 ako ang dili mo makita
kanunay ako kanimo.
ako ang tingog nga
madungog mo kon
sugdan mo na ang pag-ubo.
ako sab ang tun-og ug
ang mabati mong
kanaas sa ginit sa lubing gibatol.
gipalibotan ka nakog
 gakos sa bugnaw nga
bukton sa kamingaw.
gihigugma mo ako
 bisan pa niini.
kon mobakho ka unya
hapohapon ko ang
imong abaga.
hawiran ko ang imong kamot
ug ako kang ingnon nga
 kini lumalabay lamang
nga walay molungtad
ako kang hunghungan
 kabahin kanato
ug dili kini magpabiling
 ingon ani na lang

mohawa sa ko
hatdan takag usa ka baso nga tubig
sa akong
pagbalik.

naa lang kana
sa hunahuna

hunahunaa pag-ayo
iya lang kana sa
hunahuna

hunahunaa ug dugay
hinuktuki kini pag-ayo
bunga lang kana sa hunahuna
nga usahay dili na kabalo
kon unsay hunahunaon

unsa ba kining kahadlok sa
dili nato masulti kon unsa kini?
gibati mo lang ang kahadlok apan
dili mo masulti kon unsa gayod
ang imong gikahadlokan

wala kay mahikap nga sungay
wala kay nasimhot nga sunog nga kandila
wala kay nadungog nga agulo sa kanding nga giihaw
wala kay natilawan sa kapait sa apdo sa sawa

apan nganong nahadlok ka man
karon nga ikaw na lang usa dinhi?

dili mo mabungat ang pulong
busa hunahuna lang kana
hunahuna lang
tutuki ang pulong
pamati

pamatia ang imong tingog
ikaw ang tinood

kitang duha

kon suklan ta ang
mga balod

budhian usab nato
ang puting balas sa
baybayon

kon padayonan ta ang
atong pagbati
padulong kita sa lawod
didto sa kahilom

ug kadulom ug dito
nga kita na lang duha
maglibog na kita kon
unsa ang angayan nga
buhaton

si Lolo Gidong

nindot lantawon
ang iyang
sinaw nga sapatos nga
itom

terno sa iyang buhok
nga gitina

unya bagets kaayo
siyang lantawon sa iyang
sunglass
terno sa iyang buhok

unya puti ang tanan niyang
gisuot
nga amerkanang
seda

gamhanan gayod ang
kaulag
apan wa kini kapanalipod
sa pag-ilad  kaniya
si Adela

nga kon mohalok
morag suso ug kon
mokapyot
labaw pang motapot
sa karaang tuko

si Coring

sayong nabyuda si
Coring tungod
sa dinamita

gibinlan ug suyod sa
iyang bana

ug tungod lagi kay
wa na'y laing
panginabuhian kay lagi
di naman usab siya
dawaton sa iyang Nanay
didto sa Panay

nagpabulan na lang siya
sa usa ka magtiayon nga
walay anak didto's
Olingan

buhat sa kalooy
bisag ug gilood nagpadayon
ang magtiayon sa
pagtulon sa ilang pamahaw
samtang
nagpahid is Coring sa
igit sa iyang anak nga
nagkalibanga agig kinaon
ug hinog nga saging

si Simo

tigbugha ug
kahoy si
Simo nga dili
makamaong
mobasa

apan ang kalendaryo
sa balay
kanunay niyang
gipaklid paklid

nga mora bag giihap
niya kon kanus-a
matapos
ang iyang adlaw

kon kanus-a mahabol
ang iyang atsa

kon kanus-a mahurot
ang tanang kahoy
sa iyang kalibotan

ang kasilag ni Lukring

gipatay si Panit
sa iyang kaugalingong
anak

gipasaylo sa inahan
ang anak


apan ang amahan niini
gikasilagan
gayod niya

nagdagkot siyag kandila
sa altar matag gabii

alang sa kalinaw
alang sa dakong pagpasalamat

si Takyo

karon sayod ka na
kon nganong nagsigig
hubog-hubog si
Takyo

hangtod karon
gaduhaduha siya kon siya
ba ang
amahan sa iyang
kamanghoran

apan kay tungod lagi
kay gwapo ang maong
bata ug
hait ang panabot

gipamugos gayod niya
gihapon ang
iyang kaugalingon

si Lola Mameng

sa edad nga
nobenta
natikay-ang si
Tikya

ug maayong
pagkasulod sa iyang
sampot didto's
bukag

naligid gikan sa
hagdanan sa kusina
hangtod
na sa lapokan nga
alad sa
baboy

nakuyapan
apan wala lang gihapon
namatay

og tungod kay wala
na lagi intawo'y
buot

sa dihang nakit-an
na siya
nagpunay kinig
pahiyom
ug gusto ka niyang
gakson

samtang gadugo ang
pangos sa
iyang bukton

si Ramon

kadtong
gisugbang buhi
didto sa
pugon

tungod lamang
sa napago nga
balarite

diha sa tumang
kahubog

si Linda

kahinumdom ko's
kalipay ni Linda

kadto lang baya
ang dramang Flor de Luna

ug wa na panumbalinga
ang gadampuog nga labada

ang mga tamsi ug ang uwak nga nagmingaw

gusto unya sa uwak nga
makigsandurot sa mga tamsi

ligoy-liboy lang unta diha
sa libot suroy
libod sa mga labod sa
kuyog sa balod
 sa hangin

apan ang mga tamsi giluod
unya gibaid ang mga sungo
kay kon moduol kini kanila
bisan diha sa panaghigala
ila gayod kining tuhakon

unsaon ba nila paghikalimot
ang nahitabo kaniadto?
kadtong gipuril ang ilang mga
salag
kadtong gitusak sa uwak ang
ilang mga pispis
kadtong gidagit ang ilang mga
itlog ug dayog hulog niini
didto's bung-aw sa kalimot

selos

sa dihang
nakita mong naghalok ang
buwan ug ang
adlaw

da, maayo gyong
pagkagun-ob
ang imong kalibotan

nangabuak ang mga bitoon
ug pino kining
mitapon sa dagkong balod
sa dagat

sa pagpangadye

adunay gisi gamay
pwes gisulsihan kini
adunay nawala pwes
pagahulipan
aduna sobra pwes putlan
gahi ra kaayo, unya,
nganong dili man nimo
kini pahumukon?

gabukal pa gihapon ang
imong mga pagbati
ug nianang mga butanga
ako kanunay ang
nangadye

didto sa balay sa mga G....

sa ilang panimalay
patay ang oras

ang ilang nilihokan
maihap mo sa hinay nga
paglitok sa mga
pulong

miadto ka ug miingon
kanako nga pagkabulahan
gayod nila

timpla timpla sa kape
hisgot hisgot sa mga bag-ong
baho
pahumot sa kaugtohon
pahulay matag gutlo
duyan duyan sa hangin sa
lagwerta
dayon kanunayng mamati
kon anaa na ba ang bag-ong
tuktok sa pultahan

kabahin kanato
ingon ka
alaot kita nga gigukod kanunay
sa usa ka tigre nga orasan
sigi kitang galihaylihay
apan bisan unsaon
kanunay kitang masakpan sa
panahon

matikangkang naman
o dili ba matikongkong

sa akong pagtimbang-timbang niini
wala ako masina kanila
hipos ang akong utok
unya ang akong kasingkasing
kanunayng abtik diha sa
pagbalintongbalintong

oo, masakitan, kanunayng gadali,
apan anaa pa gihapon ang pagkaharuhay
sa likod sa mga takna
ubos sa mga pangulipas
kilid sa klaro pa gihapon nga
mga pangandoy.

2013

dili na niya gustong
 hinumduman pa
kadtong tuiga diin
gitantang ang dila
sa iyang kampana ug
busa naamang siya

gitunton ang iyang  pagtoo
sama sa usa ka
pisi
ug wa kini kaabot sa pusod sa
atabay
ug busa nawad-an siyag
pagsalig sa
iyang kaugalingon

giputol ang mitubo sa iyang ulo
ubos sa iyang mata
ug nahalap siya

giputos ang iyang kasingkasing
ug ang tun-og niadtong sayong
kabuntagon
wala na gayod makaila
kaniya

wala na man god ang siya
nga pagkasiya

ang miabot sa kagabhion
lahi na
ngitngit na kaayo ang
nawong
unya ang gininhawa nanimahong
patay

ang usa potot nga pution
ang ikaduha taas lagi apan morag hinay man modagan
ang ikatulo dako ug tiyan unya upaw
ang ikaupat dako ug bagtak dayon
bako

upat silang nagdula ug basketball
adunay usa ka bata nga gustong moapil
apan wala nila panumbalinga
sa taas sa gubaong atop sa gym adunay kalapati
nga nagbakho
dungog nako kaayo kini
nagtinan-away mi sa bata ug miingon kini
nga "nangitlog na gyod siya sir"

alang kang J.




nakasabot ang Ginoo
sa dihang
miiingon ka nga siya bayot
diha sa iyang duha ka mga
mata diin ka
nanamin.

gihusgahan mo siya
sa color sa iyang garden chair
pink man god ang pintal niini
ug sa dihang milingkod ka na
gitagaan mo siya sa imong hilaw
nga katawa

wa kini niya panumbalinga
kagahapon namintal sila sa pughaw
nga nga kabinet
adunay sobra sa pula ug gamay nga
puti ug aron kini magamit
iya kining gisagol
unya nakita niya ang giap-ap na nga
lingkoranan nga
wala na kaayo maatiman didto sa
sagbot nga hardin

ug tuod man gisulod niya ang iyang
usa ka tiil
sa imong sapatos sa paningkamot nga
iyang masabtan
ang tanan

basa basa ang sulod niini
ug sa dihang iyang gihikap sa iyang tudlo ug gisimhot
morag kabaho kini sa usa ka dubok nga
isda
nga ang mga mata kon tutukan
haskang luboga na
gayod
dili buot ipasabot nga kon gisul-ob ang sapatos
ug diha sa pagsabot niini
nga dili na siya motug-an sa tinood
sa dihang gitangtang na niya ang iyang tiil
nakaingon siya nga wala'y laing mabasol
kon dili ikaw, ug ikaw lang gayod lamang.

miingon si Isko
kon pula man ang akong brief
unya light green ang akong medyas
kinahanglan pa bang siya moisplikar kanimo
kon ngano?

sayod ka sa kahawod sa iyang kapikas
nga kon iyang supakon
aduna gayo'y malangkat
ug bisan unsaon pag patapot ug balik
dili na gayod
magtakdo
pasensya na lang, mao unta'y iingon ni isko kanimo
apan sagad sa naandan
wala diha kanimo ang birtud sa pagpamati.

nindot ang talan-awon
sa sopa

tupad sa lalaki ang babayeng
wala miambat kaniya kay nagpunay kinig
haploy sa buhok sa iyang iro nga
podol
ang wala makita mao ang pagkitiw sa mga tudlo
sa lalaki
sa dihang nakita niya ang monyekang haponesa
sulod sa kabinet
nga paborito sa babaye sa dihang
bataot pa kaayo siya
unya pagkaoran-oran durong aw-aw sa podol
nga morag suko kaayo sa lalaki
nga sa iyang tan-aw kaha
wala may kaulaw.