"Si Leni ug ang Sumilao Farmers"

Sama sa usa ka masuso,

nagkamang ang hustesya

alang sa mga timawa

Ang mga bala-od nga walay ngipon,

daw haw-ang nga tingsi

sa dayag nga alingag-ngag ni lolo

Balikan ta ang kinse katuig nga nilabay,

mabati mo ang nagdalugdog

nga mga mulo sa Sumilao farmers,

nga gihubo-an sa katungod

isip manununod sa yuta nga

giugmad sa ilang katigulangan

Mga utlanan nga giyatakan

sa panahon sa tag hulaw,

sa mga hakog ug listong ti-il

nga nitapak sa namalhan nga sapa

Gikan sa Bukidnon, gi tadlas

sa mga mag-uuma ang abugong

dalan paingon sa Maynila aron

magpadayag sa ilang mga mulo

Mga mulo nga gilamoy

sa bungol nga hangin,

mga mulo nga gilumsan ug gibaharan

sa mga hakog sa bahandi

Dantan sa kinse katuig, bulan sa Abril, 2022

nagpadulong sa usab sila sa Maynila,

katapusang panaw nga puno sa pag-laom,

wala panumbalinga ang naglagiting nga kainit

nga mipahit sa tabonong panit

Kwarenta ka adlaw nga lakaw,

dili aron magpahungaw sa naagiang kasakit

kondili aron magpasalamat ug mopadayag

sa ilang suporta isip pasalamat

sa usa ka babayeng abogada,

nga sa mga miaging mga tuig

mitindog ug nakig lantugi

aron masakmit ang hustesya nga daw

idlas nga isda nga nilikay sa paon

Nagmadaugon sila tungod ka Leni,

Ang babayeng gitamay sa kadaghanan,

Ang babayeng gibiay-biay sa kalakin-an,

Ang babayeng gustong lasnitan sa gahom,

Ang babayeng gihimo-himoan og dautang esturya,

Ang babayeng may baroganan nga dili malop-og

Ang pagpili og lider wala gabasi sa kolor,

Ang pagpili sa lider wala gabasi sa kasikat,

Ang pagpili sa lider gabasi sa integridad,

Maligdong ug motahod sa bala-od,

May panglantaw pero dili hinaras-haras ang desisyon,

Ang lider nga dili manghaylo, kondili

May katakos nga mouban kanimo

May dalunggan nga makadungog

May kasing-kasing nga mobatyag

Atong himamaton ang Sumilao Farmers sa Ilang pag-abot (May 1, 2022)

Ang Irong Gutom

Nidiwalwal ang dila sa irong gutom

kagahapon dihang nakatilap

sa nahulog nga mumho gikan

sa bandehado sa hanas nga politiko.

Karong adlawa, naabtan pa

sa pipila ka oras nga pamalandong

ang mga dumadapig sa hugpong Tsino

nga wala kasabot sa unod sa akong

tinakubang biay-biay

Haduol na ang piniliay,

ang mga tarpulin isig paindigay,

may kolor pula ug berde

nga kuno tima-an sa panaghi-usa

May bulok bughaw nga daw kolor

sa lapyahan nga tinabunan sa Dolomite.

Naay boksingero nga habog og sa-ad

nga ang tanan taga-an og balay

Halos namalhan og laway

ang tutunlan sa mga politiko.

Mga tikal ug saad daw guwatsinanggo,

samtang nilugwa ang mata sa mga irong natonto

Niungot sa tilaok ang tingog

sa may igong panabot.

Naula ang tentang dugo sa letra

nga pinakatay sa magbabalak

"Nganong si Leni"

Mahunahuna-on, wala nagbase sa dinanghag nga emosyon

Dili hinaras-haras, apan masangputon ang desisyon

May respeto ug motahod sa bala-od sa gobyerno,

May kahadlok sa Ginoo ug madungganon

Pili-a si Leni, dili tungod kay ka Marcos nagdumot ka

Botohi si leni, dili tungod sa kolor o gisimba mo siya

Pili-a ang lider nga may konsensya ug dili manglingla

Ayaw patikas sa peke nga balita, Agi ni Leni ang utingkaya

Ang bala-od kontra ang pagpangawat ug pagpatay,

Gikan sa balaang kasulatan, matod pa sa espirituwal nga tigbantay

Dili balitok og desisyon susama sa inyong giilang "Tatay"

Mga kinaiyang dunot, ulahi na ang pagmahay

May igong panahon pa aron kita magbag-o

Sa mga pekeng bulawan ni Tallano ayaw pa-areglo

Mga bakak ni Marcos, handurawan sa demonyo

Ang tawong may prinsipyo, motindog ug dili magpa tonto

Danlog ang utlanan nga nag-ulang sa langit ug impyerno

Ubay-ubay kitang nadakin-as sa sayop nga pagto-o,

Mga kristyano nga mipalakpak sa pekeng balita ug pagtamay,

Mga tugon sa balaanong bibliya ayaw na isalikway

Ang konsensya paminawa, kay maoy tingog sa imong kalag

Ilabay sa bintana ang kala-og, hustesya ang ipakatag

Ayuha pag kuso-kuso, sabuni ang imong tan-lag

Sunda ang suga sa langit, kay kini nagbana-ag

Ayaw sungsungi og bakak nga gapas ang imong dalunggan

Gi-ugmad nga mga mithi sa atong bayani imong gipasagdan

Ayaw pasagdi ang dautang lihok nga padayon nga nagdagsang

Pangandami ang pagsidlak sa adlaw, ato kining pasidunggan

2/10/22

Bagyo ka lang, Pilipino kami

Lanog ang iyang pagbakho

dihang iyang nasuta pagkabuntag

ang resulta sa kabangis

sa bagyong Odette

Adisir sa panghitabo nga katalagman,

nanuroy pa gani sila sa plaza nianang

gabhiona aron mosud-ong

sa pasundayag sa nagkadaiyang parol.

Makadani ang nagkiblat-kiblat nga

suga nga nagnagliyok palibot sa Belen

nga minugna sa mga sumasalmot,

ang uban gikan pa sa Talalak ug Mansagomayon

Naay mga peke nga bulak, namintana

kilid sa mini nga hagdan, nga nagdalit

og paglaom sa mga nagnaghandom

nga makasaka sa paraisong gisaad

Aduna nay pipila ka abiso nga gisibya

sa radyo aron maka-andam

sa umaabot nga unos,

apan wala kini nila panumbalinga

Kay matod pa nila, "bug-at pa

ang kalapasan nga among nahimo

ug mas kusgan pa ang unos

sa pagsulay nga naagi-an sa kinabuhi"

12/31/21

Tallano Gold

Sa akong pagmata,

sa daklit, nabuta ko

dihang namugos og lusot

ang silaw sa adlaw, lahos

sa nag kang-a'ng bintana.

Nagdamgo man gud ko

nga gitanyagan ko og daw

usa ka kumo ka dako

nga bulawan, nga sa akong kahakog

akong gium-om kay

basi og makawat pa sa uban.

Subo akong niadto sa abuhan,

nagpabukal og kape nga hinimo

sa sinanlag nga bugas,

ug nagsugba og malalangsi

nga buwad nga isuwa sa init pa

nga linung-ag nga mais.

Hapit mapaso ang akong alingag-ngag

sa dihang gi-inom ko ang pait nga kape!

Abi man gud nako ang kahayag,

gikan sa bulawan nagkidlap-kidlap

nga gisaw-an sa kabuntagon

Dakong ilad man diay ang Tallano Gold!

12/30/2021

Volunteerism

Walay kwarta nga makapalit ug makapadanlog sa konsensya ug esperito sa volunteerism, Mao kana ang pwersa nga nagpauswag sa pakigbisog ni Leni kontra sa mga higanteng pwersa. Walay mausik nga mumho sa tawong gutom sa kausaban

 

Ang Agakay

 

Gihapuhap sa bidlisiw sa kabuntagon

ang lim-aw nga gitalikdan sa kagabhi-on

Akong naaninaw ang ugmang gawasnon

nga gihimugso niadtong kaadlawon

Nga ikaw gabalisa sa kasakit og pagsulay

apan wala ka natarog kay Dios ang imong agakay

Sa kinatumyan sa imong pag-antos,

nabuskad ang pagla-om nga mihupay sa kahapdos

Padayona, agaka ang imong kasingkasing

hapuhapa ang kaniadtong subo mong aping

Anam-anami og halad ang damgo mong tinipigan,

pangita-a na lang unya ako didto sa pantaw nga karaan

Didto sa kagabhi-on modalikyat sama sa aninipot

nga salin sa nagkatibula-ag nga mga bito-on

haiku

wa nay kadasig ~

ang sawumsom gituhop

sa kagabhi-on

"A traditional Japanese haiku is a three-line poem with seventeen syllables, written in a 5/7/5 syllable count. Often focusing on images from nature, haiku emphasizes simplicity, intensity, and directness of expression"

Nag-ul-ol kining akong kasingkasing

(Balak nga mugna ni Telet Montiel Achay Amba)

Higala kong Manghuhukom Ric Bastasa

sa imong pagtaliwan milalin ka,

nag-una ka ngadto sa langit,

kami imong gibiyaan ning kalibutan

puno sa kalisod, kalisdanan, kakulian.

kagul-anan, gibilin mo kanamo

kining mga kasakit nga hilabihan

Adyos higala kong Manghuhukom,

maayong paglatas tadlas sa kapunawpunawan

dalha si covid ngadto sa kapanganuran

aron wala nay matakboyan.

Delete sent Today at 6:49 PM

Hubad sa balak ni Ric Bastasa , "How can I ever be"

Naunsa man nga sa makadyot
nakong pagkapaykapay 
kalit lang nahanaw
sa inyong handurawan
nga walay badlis
sa nagsikot-sikot nga gumunhap
sa kapritso sa tawo,
sa awhag sa natagamtaman nga kaagi,
sa mga sulagmang pagbati sa gugma

Ngano nga ako usa lang ka alibangbang
sa inyong panumduman

Hilom Ang Imong Katapusang Panamilit Higala Judge Ric Bastasa

Nanglaylay ang akong mga bukton
dihang nabatyagan ko ang ga-an nga tunob sa talithi.
Wala ko panumbalinga higala ang imong abiso.
Gitahak ko ang bantulihaw nga lang-at —
mga kasubo ug pagbakho sa kahilom,
mga yagubyob sa silaba sa tak-om nga baba,
mga bakak nga gidalit ko sa akong kaugalingon 
mga salin sa pasumbingay nga makapahinuklog ug
mga adlaw sa pagpakaaron-ingnon nga kalipay.
Sihag ang akong kagahapon diha kanimo, kabahin kaniya
apan wala mo makita ang alang kanimo

Gibaliwala ko  ang ga-an nga tunob sa talithi
nahimong suba ang sapa nga nag dungkal sa akong konsensya.
lima ka tu-ig nga pagpakahilom sa mga silaba
apan buka ang akong mga mata nga nagdamgo

Ubay-ubay sila nga imong natandog —
mga garay sa kalipay ug kasakit,
mga lisod tugkaron nga mga sunanoy,
libo-libong lumalabay nga mga sugilanon,
mga minug-nang kamaya ug tinipigang kangutngot,
mga kakapoy sa mga bakak ug pagtakuban

Sa paghikalimot, namasin ko og luna sa kagawasan ug kalipay
apan wala ko damha nga ang ga-an nga tunob sa talithi
usa diay ka dakong unos sa kinapusoran.

 

RIP Ric

 Padayon sa pag byahe 
higala kong Judge Ric Bastasa
Naa kana karon sa lugar 
nga wala nay kasakit 

You will be missed ...

Hawla

Dili tanang hawla hinimo sa puthaw

susama sa hawla sa kagahapon,

hawla sa kawad-on,

hawla sa sayop nga pagtu-o

ug mga latos sa makatol nga dila

sa masusihon ug mabiay-biayon

Wala ako mag-inusara,

daghan kita nga nanaglangoy

sa dagat nga walay tubig,

gikulitog sa konsensya

nga gisuhop sa sementadong salog

Nagkadaiyang bulok nga nanuktok

sa pultahan sa kura paroko,

nagdanguy-ngoy nga tik-om ang ngabil,

nagpamasin sa pasaylo ug himaya

sa nagkirat-kirat nga bombilya sa grasya

Unsay silbi sa garbo sa pagkaadunahan?

garbo sa kaalam ug kaanyag?

hubo kita nga misulod, hubo upod

kita nga mopa-uli

6-20-21

Adlaw sa mga Amahan

Bisan unsaon og lugnot

sa iyang tanlag

kay gusto na og kagawasan

ning "adlaw sa mga amahan",

apan lawom ang iyang

gamot nga niturok

gikan sa lapa-lapa lahos sa iyang

kasing-kasing nga puno

sa kagahapon

Hayag kuno ang ugma

sa mga gitanyagan

og lantip nga pangutok

apan doble man hino-on

ang kaha-it niini nga mihiwa

sa iyang tanlag

Mga dalan nga nanag-ikis

sa tuwapos nga libod-suroy

nga nangita og kabantog

taliwala sa mga matang

hilabtanon, ug mga dilang

nagdiwal-wal sa mga irong

gutom

Masanagon ang adlaw sa masuso

apan blanko ang kaugmaon

sa nagpasad nga bukog

sa handuraw sa mga pughaw

na og panan-aw

Ang amahan kuno susama

sa adlaw nga sigi nimong makita

nga atong gibaliwala,

apan dulom di-ay ang kalibutan

kon siya mawala

Poetry in progress ...Padayon

Galubid-lubid ang agas sa kabanha

sa hugaw nga tubig sa mabaw'ng sapa,

sama sa gatuyok-tuyok nga asoy ni mang Kanor

alingisig nga tingog sa yupi'ng tambor

Yagpis ang bati-is sa luya niyang lakang

apan ang kamala sa iyang tila-ok walay giblang,

dugo lamang ang makahatag og kapiskay

inubanan sa suporta sa masa nga nagbuhagay

Dihang nibalukot na ang gahom sa kangitngit,

naka uniporme'ng mga kikik, gatingsi ug nanag-agik-ik

ang kuno nga mga adik, kalit lang nilugapak

nibuhagay nga dugo nga sa yuta nikuyanap

Sa sabakan sa kamatayon ilang gibakwi

konsensyang gipalit lamang sa bantal nga salapi,

espiritu sa katawhan daw salamin nga nangapusgay

kalayo sa impyerno, ka satanas nangindahay

Pagkaugma giladlad na ang ilang ngalan

napatik sa mantalaan nga kasagaran binayaran,

aslom ug pait ang awit sa hustesya

mga letrang itom ang tenta sa iyang linya

Ang panabot nila, susama sa masuso nga iyang gihadla

kolokomedya lang daw, alamag sa galamhan nga gamala,

nagbangutan ang mga pobreng hingtungdan

pagbalik-balik og bilar, mao nay naandan

Lintunganay sa prinsipyo daw aso nga nawagtang

gihulipan sa kasuko nga walay igong basihan,

bala-od nga gitagik sa pinilo nga mga tu-ig

kawang ang mga titik, nga sa tunghaan gialig-ig

Gisukod ko ang panganod sa akong mga tudlo

apan lagkit ang kalikupan sa akong mga mulo,

ang kagawasan sama lamang sa lumalabay nga hangin

dili mahuptan sa palad sa nagdilaab kong nga mithi

Sa pipila ka tuig akong gibansay-bansay

ang naglagiting nga abiso sa mga hamugaway,

ang kinabuhi kuno dili usikan kay mubo lamang

kalas sa oras ang pagsanggi sa salin sa kamaisan

Kon ugaling man sa kinabuhi kami hikabsan

aninawa unya ninyo ang hayag nga tingog sa bulan,

dili pwedeng iareglo ang kuko sa hustesya

sama sa busay, lanog unya ang iyang paghagsa

Ang liderato sama lang sa mini nga sensilyo

ilis-ilis nga sa-ad sa mga bulingong trapo

pabalik-balik nga mga pulong nga walay unod

alang sa mga pobreng tuwapos nga andam motamod

Gitadlas sa mga anghel ang abugong dalan

nakighinabi sa mga pungkol og utok nga ilang naagi-an,

apan padayon gihapon ang paglutaw sa utok-bolinaw

ang pakasad-on mao man hino-on ang nalamdagan sa adlaw

Ang hustesya sama sa gutom nga iro nga libod-suroy

nanaghot sa mga walay puangod gamit ang mga sonanoy

ang nakadungog sa nataran, nanagtikhing nga nanago

daw mga pawikan nga nikuyamang, balik sa balay nanagbakho

Gi-andam ang kawa sa mga martir nga nagpasakit

gisugnoran sa dugo ug luha ang sinako nga kangit-ngit

ang kan-on, saw-an sa tanan, apil ang wala nagmahay

asa inyong tanlag? mga pari ug mga maalamon ilang gipamatay

Haom sa basiyo kong bukag ang paglaom nga nasamdan

nga sukad-masukad daw basura nga inyong gibiya-an,

gisindihan ko ug kapungot and akong mga pag-antos

gisabod sa mga kasingkasing nga nahimong nang anu-os

Nilagapak ang ulan sa atop kong busluton

dayag ang siak, sukad pa sa pipila ka kagahapon,

gisalod ko ang tinulo sa balde nga hinatag ni tatay

kay lagi kuno kiriwan ang tentasyon ug mga pagsulay

sumpayan pa ....

3/16/21