sa dihang gipalagpot siya ug layo

wa siya maghambin ug
kaligotgot

walay layo nga lugar
sa nindot kaayong sakyanan

pagkadaghan sa malabyan
hanoy ang dalan

lunhaw ang mga kabukiran
ang mga patag makalingaw

atua ang mga kabaw nga
mipahulay sa ilang tunaan

unya inig-abot sa padulngan
gasiga pa ang mga mata sa anduhaw

init nga tinola
presko kaayong kinilaw

tagay sa gabukal nga tuba
kanta sayaw ang mga bata

ang iyang bana sa dihang nag-edad na ug saysenta

mora na lang siyag
kabinet
gisudlan ug mga
pinilo

alang kang D og F

kadtong hulagway
diin siya anaa sa imong kiliran
unya ang iyang kamot
mihawid dapit sa imong
bilahan

dayon daghang miingon nga
nindot
nga mora bag ilang buot ipasabot
nga ang inyong gugma
molungtad hangtod sa kahangtoran
nga wala gyoy paglubad

abi mo, ayaw lang kasuko,
lahi baya ang akong nakita.

morag nagpaingon na mo sa
pagsugat sa usa ka kataposan
busa nagpahulagway mo aron
unta di mo malimtan

o siya lang ba kaha ang di nimo
gustong hikalimtan
diha sa nag-ungaw niyang
pagpanghupaw

kon balikbalikon

bisag unsa kaanindot
ang kanta
kon siging balikbalikon
matag oras
sakit na gayod sa dunggan
pamation

kausbanan sa layong panaw

sa layo nga panaw
maabtan mo ang pag-usob-usob sa panahon

kaganiha kusog ang init
busa gitangtang nako ang akong sapot

miabot ang ulan busa namandong sab ko
sama nimo

usahay makaingon ka
naunsa ba kining panahona sigi mang nag-usob-usob

sama nato, ikaw namaypay sa tigtugnaw
ako, nagbukot sa ting-init

posisyon sa kaminyoon

dili sa tanang higayon nga ikaw
ang magpaibabaw

gasalig ka nga ako kaniadto kanunay
nga nagpailalom lamang

karong gabhiona nagpatakilid tang
duha unya gatagbo ang atong mga gininhawa

morag patas ang atong panaghap
nagduladula ang atong duha ka dila  nga morag mga bata

apan kadtong usa ka higayon nga ang atong mga sampot
nagtagbo kay lagi nagtalikdanay man kita

abi mo, mas nindot ang akong mga damgo
dili lang ako, dili lang ikaw, naa koy nakitang lain

unsaon ko kaha pagsulti kanimo nga mas ganahan ko adto
mas gawasnon ko, unya lami ang akong katulugon.

TIMPLADA SA USA KA GABII NGA KITA RANG DUHA

laposlapos ang
imong makita sa samin
nga baso

gihulog ang lima ka
ice cubes nga lubad kaayog
tingog

dayon sa imong puti nga
kamot
gibuhos mo sa hinay hinay
ang akong
san mig light

ang pagsulat dili baya
hago,
usa lamang kini pagpahungaw

usa kini ka pagpangalisbo sa usa
ka tinagoang
kahinog,

kon walay kahungawan
asa man kaha ang buthanan?

kon dili makapangalisbo,
moinit ang giputos mong bakat
madugta dali ang
kahinog,
malata, magtubig,
ug sa kataposan mahimong
sama kanato nga
unya
wala nay pulos.

siya nag tigtabon sa imong mga sayop
busa ikaw ang malipayon

siya ang tigsulti nga ang balay didto sa
taas sa bungtod lig-on
nga ang mga tanom didto namulak
ug ang mga kabayo ug kabaw didto
kusgan ug kusog managan

siya ang nagsigig pamakak alang kanimo
ug busa ikaw ang malipayon

sa laing bahin, wala usab siya nagsubo
alang kanimo
gisabot ka niya, sama sa usa ka lubing
buang kuyog sa dakong bulig

nga inig kahulog sa sama kanimo
inig tapos ning tanan, iya kang uyugon
wala siya'y gustong madungog kanimo,
dayon, iya kang ilabay didto sa suba

ug kini ang iyang kinaham nga lantawon,
ang imong paglutawlutaw ug pagkaanod
ug siya mobalik sa iyang balay didto sa
habong nga bungtod, kuyog sa iyang kabaw
ug mga kabayo, ug sa iya usab nga
gipanghimakak kanimo

ang iyang gugmang matood.

kon tan-awon sa layo
duha kita ka isla

nagtupad nga morag
duha ka tawo nga
naghawiray ug kamot

sa panahon sa usa ka
dakong sulog
makuratan ka nga
ang duha ka isla
milutaw nga morag
mga iwon unya sa hinay
hinay
gipadpad sa lain laing
dapit

unya kon balikan nimog
tan-aw
ang imong makita mao
na lamang ang usa ka
dakong lawod

walay kinutuban ang
dili nimo makita

ingon ka
mag-unsa man ang
tawo kon
wala na ang iyang
mga damgo?

motubag sab ang
nakadungog

mag-unsa man ang
mga damgo kon
wala ka na?

gihipos mo sa makanunay ang
imong papel nga mga salapi
gihapnig, gitagoan sa
quinse brazas,

diha sa imong pilosopiya
ikaw ngilngig,
na kon masulod na gani
sa sugong ang maong
salapi
dili mo na gayod kin ipagawas
bisan unsa pay mahitabo

dili ka gani ganahan nga mopalit
ug piniritong saging
o isda para sa inun-unan
kay lagi
malooy ka sa salapi
nga angay lang gayod nga
hiposon


ayaw kabalaka
kon mamatay ka ugma
akong ipadala ang tanan
sulod sa imong lungon
dalha kini kuyog kanimo


maayo unta ug magamit mo
kini isip
suborno kang san pedro
aron makapalit ang imong
salapi
ug usa ka nindot nga lawak
didto unya sa
langit

hinaot pa unta.
maayong panaw diha kanimo
kuripot
nga tigulang

LABASON

sa duha ka oras natong byahe
paingon sa Labason
nindot pa gayod ang kabukiran
lunhaw, baga pa ang mga kalubihan
unya ang dagat pagkalimpyo pa gihapon
sa ilang pagkaasul

nakita nato ang mga bata nga nagdula pa gihapon sa ilang mga kariling,
ang mga babaye nga naglukdo sa ilang mga basket nga puno ug hinog nga mangga
ang mga lalaki nga naghandos sa ilang sakayan sa lain na usab nga hugna sa pagpangisda
ang mga tigulang nga nagpaingon sa pag-ampo sa ilang simbahan

pag-abot nato didto gitagbo kita sa ilang pagkamaayong tawo
sa atong pagpaniudto gidalit ang kinilaw nga tangigue, sinugbang isda sa bato,
humot kaayo nga kan-on nga tinanow sa mala nga bukid,
dagkong alimango, puwang pasayan, tinolang manok bisaya

dili dato ang mga tawo dinhi apan hayahay sila
wala silay nindot nga mga sakyanan apan malipayon silang naglakaw sa ilang abogon nga dalan
bugnaw ang hangin, humot nga mga bulak sa ilang-ilang
linaw ang kahaponon, unya pag-abot sa kagabhion
disir natulog, miawit pa ang mga kalanggaman.

haskang usaba na
gayod ni rosa

sukad namatay ang
iyang bana: kadtong tiglung-ag niyag
pamahaw, tigprito sa itlog, tighipos sa iyang mga bulingon,
tiglaba, tigplantsa,
tigtimpla sa iyang kape, tigpilo sa iyang habol,
tig-ilis sa mga ponda sa iyang alugnan,
tigsag-ob sa pila ka balde nga tubig arang siya
makaligo,
tighugas sa iyang platong kinan-an
tigtabyog sa iyang duyanan,
tigtrapo sa iyang lingkoranan,

ug daghan pa nga dili na angay nga isugilon pa.

daghang nalipay nga intawn nakapahulay na ang maong
lalaki nga walay bukog ang likod,
nga baga na kaayog kubal kamot,
nga siging kapasmohan ug kusog
diha sa ulan init nga buluhaton,


karon si rosa na ang nahibilin sa iyang mingaw nga balay
ug sa matag adlaw bation niya ang tanang silot
alang kaniya.

bisag gusto na usab niyang mamatay
wala gayod siya hatagi sa dili pa angay nga pahulay alang kaniya

di malalim ang kabugnaw sa kagabhion
ang kahugaw sa palibot
ang duyan nga wala nay tabyog
ang mga ok-ok sa kusina
nga durong katawa diha kaniya.

sa pagdungaw mo
pa lang sa
bentana

makat-on ka nang
daan nga
dako gayod kaayo
ang kalibotan

hinuktuki gamay
nga ang mga bungtod
sa unahan
kon unsay dangatan
sa imong suwang ug
seko
dili gayod sila mangilabot

dugay na sila dinhi
ug dili mo na sila madala
sa imong
patutsa

wa ma mikitik ang mga
gilok kaniadto
ug ang nindot nahimong
maot
ug ang nakatulog nahigmata
ug ang giingon mong gugma
nalaya

karon gawasnon ka na
kaha?
unsa ba ang sunod nga
kitik?

gilok na lang ba gayod
ang tanan
aron aduna ka'y
kahulugan?

lisod silotan
ang usa ka
gihigugma

hunahunaon
gayod kini
sa makadaghan

kay kon pitkan mo
ang iyang gibating
sakit bation mo
usab

ang iyang kamatayon
kamatayon mo usab

apan adunay
panahon nga imo
kining dawaton

duha ka lungon
ang usa patay
ug ang usa
buhing patay

ah, aron ka makat-on
gisuhid ko ang imong kakulangon

ang imong pagpasagad akong
gitugbangan ug labaw pang pagpasagad

kon mangluwa ka sa kabuntagon
magsuka usab akog kagabhion

kon isabwag mo ang mga papel
sa lawak
puston ko ug papel ang atong
kalibotan

kon magsabod ka ug hangin
darohon ko usab ang kabukiran

kon hikapon mo ang bulan
ako kining sugnuran

ah, aron ka makat-on
suhiron ko ikaw aron makita mo
ang imong nahimo kanako

kon dili pa gayod ikaw makat-on
pagkaugma ako na ang imong samin

ang lawas mo lawas ko
ug ang atong hunahuna usa na

ako na ikaw ug ikaw na ako
saluhan nato ang usa ka kapildihon

imnon nato ang usa ka baso
puno sa kapait, makapaslot ang kainit

mas lami ang gibati
niadtong wala mo gilitok ang pulong

nahisama ka sa usa ka tukmo
nga hangtod karon malipayon gihapon sa iyang
pagkatukmo

pangutan-a
dili gihapon motingog

nga mora bag ang kalipay diay
naa sa way tingogay

giunsa mo pagtugkad ang kalipay?
dili ba diha man sa kahilom?

dili ba diha man sa pagtiglom mo
sa lalom
unya ang lalom usa man ka
kahilom

tuod man daghan kag makita dito
puros baba ng sirado

kasagarang tinubdan
kasakit

Adunay Naniid sa mga bitoon.

I

Adunay magtukaw.

Ang kagabhion usa

Ka sakayan. Ang huna

Huna sa lawod mamulak

Kanunay. Adunay

Naniid sa mga bitoon.

Nagpahipi sa bulan.

2

Kanunayng nagtukaw

Ang wala pa nimo masugid.

Sakayan ang imong gitago.

Dakong lawod na ang imong

Hunahuna. Giwala-wala ang

Makita.Malipayon ang

Kaadlawon nga dili mo

Masabtan, ka yang masabtan

Imohon man, isulod mo

Sa bulsa ug imong dalhon

Paingon sa kalimot.

3.

Duha ang hangyo ni Engo.

Ibalik ang iyang kusog.

Maitom ang iyang buhok.

Ang ikaduha lang ang

Gihatag. Ang iyang bukog

Morag kampana. Ang iyang

Nawong morag nahapla

Nga tindahan human sa

Kusog nga hangin kagabii.

Kon mosuroy siya sa plaza

Ang ilang Makita mao ang

Bisikletang guba.

4.

Mihilak si Engo.

Atubangan sa iyang apo.

“ingna ang imong amahan

Nga dili niya ako pugngan.

Dili ako mabuhi kon

Wala kining butanga.

Walo na ako katuig nga

Nabyudo. Dako na kayo

Ang atong umahan.

Mabuhi na kamong tanan

Tungod niini.”

5.

Si Sepa nga tighimo ug

Nipa sa balangay

Maoy tighatag kanaya

Ug kahupay.

6.

Didto sa lungsod atua

Ang kahilayan. Atua ang

Sanggotan. Lami ang tuba

Didto kay bag-o pang

Kuha. Dili sama sa kang

Sepa nga bahal na.

7.

Nahulog ang pagbati ni

Enggo sa usa ka kutuon.

Maayong mohigop sa sabaw.

Ug didto siya naaghat sa

Ikaduhang kaminyoon supak

Sa saad niya nga dili gayod siya mangasawa ug lain pa.

DAMGONG GABALIK-BALIK

Gibalik mo ako sa

Kabatan-on

Balik sa gipuy-an ko

Diin nausab na ang

Hagdanan

Unya dili na ako kasaka

Og kon mosaka ako

Dili na usab ako kanaug

Unya sa dihang nakanaog na ako

Ug gusto ko nga mobalik sa

Pahulayan

Bisag unsaon ko og hunahuna

Kon asa ang agianan

Di na ko gayod matultulan

ANG INAHAN

Tulo ka anak niyang

Babaye

Puros buta

Ang kamanghoran siging

Kabangga sa

Gabara nga linkoranan

Ang tunga nagtanga

Namati

Ang kamagngangan

Gasiging iyak

Ang amahan hagbay rang

Mibiya

Anaa ang inahan

Nagbantay kanila

Tigbangon sa kamanghoran

Matag hagba

Tiggakos sa tunga-tunga

Tigpamati sa iyak

Sa kakapoy molingkod

Kini siya sa

Lingkoranan nga

Tuya-tuya

Kilid sa bintana

Lantaw kanunay sa unahan

Wala na magpaabot

Kon unsay moabot

Sakto na ang gihatag sa

Karon

Ug wala na magpa-aron-aron

pagpamulak sa mangga sa punoan sa atong silingan

kon makahinumdom ka
samtang bata pa kita diha
sa pagpamulak ug mangga

nindot ang tingog sa usa
ka pagkahulog
unya kanunay natong
giampo ang kusog
nga hangin

unya kitang tanan nabuhong
sa kalipay diha sa tumang
pagpaabot

unya kon mangahulog na gani
ang mga hinog nga mangga
didto nato masukod kon kinsay
abtik ug mata kon kinsay kusog
modagan og kon kinsa ang dili
mahadlok mapidyat diha sa
tumang kahakog

DEAD ENDS

adunay mga agianan
nga putol

ang tumoy mobalibad
"kutob na lang dinhi"

ang dili pa anad niini
mabuang

dili na kabalik sa iyang
ginikanan

iyaha ang tanan

gibasa ko ang gisulat mo
"nahuman na usab ang usa ka adlaw"

unsaon ko kaha paglingaw ang
akong kaugalingon aron dili na unta
ako mabalaka pa kanimo?

moingon ako,
" mapapas ang tanan"

kagabii wala ako katulog
karon kon nagbasa ka man

gipapas ko na ang tanan
dawaton ka sa usa ka paghikalimot

si Bathala na ang bahala
iya ang tanang mawala.

ang apo

ang akong tiguwang
naglingkod sa usa ka batong puti
sa silong sa
kahoy nga guban

mikutlo sa usa ka buwak nga
bag-o pa lamang mibuswak

gihandom niya ang kabuntagon



ang batang babaye nga nanambo
sa bintana miingon sa iyang inahan
nga nanghuklas sa gilabhan

"Nay, si lolo, giango-ango"

pag-abi-abi sa mga nangabot nga dili nato kaila

dili lang ako ang nagtukaw
ug nag-abi-abi sa sayo kaayong
mga ming-abot

wala ako nagmingaw dinhi
kay bisan sa layo
ug sa mga lugar nga wala
pa gani nako
mataaki
anaa man usab silang sama
kanato

nagtugaw ning sayong
kaadlawon
naghimo ug kape sa mga
nangabot nga wala usab
makaila kanato

ayaw kabalaka
wa tuod nato sila mailhi
apan
kauban nato kini sila ug
usa ang atong tinubdan
ang atong mga
kasingkasing
usa lang ka awit

diha sa birtud sa pagpaabot

ayaw lang ug lihok
tagamtana ang kaanindot diha
sa pagpaabot

kay sa yuta nga nagpuyo
lamang
sa mga kabulakan puhon
pabatuboan
man gihapon

ang dakong lawod sa imong basahonon

usa ka gamayng
sakayan sa hunahuna
milayag
sa dakong lawod sa
usa ka
basahon

naghimo ka ug tigmo
nga walay tubag
ug kadtong bata nga
tininood nga namati
wa katulog pipila na
kagabii
wa pa maanad sa
imong kalaki apan
duna kay punto
samtang sayo pa
ang bata kinahanglang
makahibalo na nga
dunay mga tigmo nga
walay tubag
ug dunay mga pangutana
nga mas nindot
pamation
hangtod sa atong
ikamatay

kadtong imong gisulat sa gapanuigon ka pag 16
hiposa.
Hiposang dalidali basin
naay makabasa.

gibasa ko ganiha. naulaw ko sa kamabaw. gilood ko sa pagkatab-ang kay kulang jud sa kaaslom.
bisan gani sa kaasgad, haskang kulanga.
gisulat mo ang unang halok didto's silong sa punoan sa mangga, kilid sa kamalig diin daghang pugaran sa manok
nga nangitlog.
usa lang ka halok. ingon ka nagawsan ka dayon. Medyo dili katuohan. Pero miingon ka, kon mahigugma labi na ug dulot sa utok sa bukog, bisag masaghid lang sa kamison, siplit man dayon.
karon 56 ka na. Walay salag ang imong pagkatikarol.
Walay nadungog nga iyak sa pispis.
Gipanghambog mo nga karon ikaw dili na mahigugma.
Gisulat mo kini. Mao kini ang gihanyag mo kanila nga
nagpunay og inom nagpunay og tagay sa pipila ka baso
sa paglaum.
Kini ang giingon mo nga angay basahon.
Mas klaro, mas tiunay, mas tinood man god kaha.
Ang angayan ba mao kadtong kulang sa katam-is?

wala niya planoha
wala niya hunahunaa
ug busa wala siya
kaandam
sa kakusog sa buhos
sa kalipay

mora siyag tanom
sa usa ka rosa
sa dihang mibuswak
miabot ang kusog nga
hangin
sagol ang mga dalugdog
ug kilat

pagkabuntag
aguy kasakit
aguy kapait
nagtiugsa ang mga
petalyas
nagkabulag-bulag
ang mga dahon
nagkaputol-putol ang
mga sanga

mao ba kini ang
gihatod sa kalipay?

ibutang ta ang
kinatumyan tinood

pila ba ang hapnig?
ang unang hapnig ang
giingon mong imong nawong
ang ikaduhang hapnig ang giingon mong ilang giingon nga imong nawong
anaa pa ang ikaupat
ang ikalima
ang ikaunom...haskang daghana ug busa dili gayod mahuman ang mga pangutana kon kinsa ka
kon unsa ka

kon ikaw pa ba ?

kon magsulat ka
palihog ayaw lang nang tinood

ang bakak man god usa  ka
alampat

daghang ang mas motoo sa bakak
daghang nasilag sa tinood


kay ang tinood
latos
kay ang tinood
alho

tiaw mo ba ug ikaw ang
latoson
tiaw mo ba ug ikaw ang
bunalan sa alho diha sa
pahak mong ulo

makalipong, pasalamat lang
gihapon
kay ang uban
sa ilang kabatan-on
nangamatay