"buang" maoy ingon mo

ang una kong nasulat
kinawat
unya gikawat sab

ang mga misunod
gihagoan pag-ayo
gigastohan ug mga
kaadlawon ug
lalom nga kagabhion
apan
diha sa pagkilokilo sa
ulo sa nagbasa
nakatilaw ko ug
walay lami

nangapan-os ang uban
gilabay sa nataran
ang mga iro igo lang
misimhot ug
mibiya ug pagkaoran
oran nagtangag na ug
mga patay nga
balagtok

adunay mga walay lami
nga gihipos
gitipigan kay mas
duol kini sa dughan

adunay kakugi nga ang
mga pabilo walay
ugam ug ang kahayag
diha sa kalayo dili
mapalong

padayon, padayon
sa negosyong pirming
gansi
sa paghatag nga
walay pag-uli

aduna man god poy
buluhaton nga gibuhat
tungod kay buhaton
sa walay igong rason

hilig lang, nga bisan
ug walay kuha
kanunay lang gihapong
gilatid ang pasol sa
dagat nga walay isda

adunay panahon nga
dili ka na mangilabot
unya nahilis na ang mga
binotbot

miabot na kining
panahona kanako

usa ako ka dahon nga
nagpaanod sa kusog nga
sulog sa pagbati

gilabay ang mga kamot
gikalimtan ang mga tiil
ang gipabilin mao lamang
ang kutabkutab ning
kasingkasing.

talimad-on

unang miabot ang bulbog
sa usa ka ting-init
sa mabaw nga
dagat
nagpasaringsaring

misunod ang nokos
nga gustong tukbon sa
kasili

nahutdan ug koryente ang
kasili ug
mibugwak sa iyang tinta
ang nokos nga
abtik kaayo nga

naibog sa bulbog nga
nawa usab diha sa kangitngit
sa kaadlawon

pasayloa ang akong kagaan

ang tanan nakong nasulat
pasayloa kon nasayop o kulang ba hinoon
pasayloa kay usahay
dili ko na kini balikan

o basahon pag-usab o usbon
ba hinoon

pasayloa
kon aduna kay usbon
usba lang

ayaw ko ug pangutan-a
kon duna kay gikalibgan

dili ko kana tubagon
kay nahuman na man god ang tanan
ug sama sa panahon nga milabay
milabay na kini
ug dili na kini mausob sa kapalaran

nagsulat ako aron unta ako mahimong
walay kamatayon diha kaninyo

apan hapit na nga moabot ang panahon
ug akong giihap ang mga adlaw
ug akong gitimbang ang akong
kabug-aton

tanan,kulang lang gihapon.

abel ug cain

pulo ka tuig ang atong
kalay-on

migawas ako
niadtong gipalitan ug jeep
si tatay ni lolo
unya ang pila ka lugas sa akong buhok
gitipigan diha sa
sud sa libro

migawas ka
sa dihang namatay si elvis
unya durong
iyak ni nanay
unya ang imong pusod
nalimtan ug
hikot didto sa bongbong
sa atong balay

sa diha kunong unang
giputlan ni nanay ang imong kuko
nasamdan ang imong tudlo
unya duro kuno nimong iyak
sa kahapdos

gihimo kuno ka sa dihang
gisugo ni  marcos nga sulungog
sekreto 
ang malaysia kay
ato man gyod kuno ang sabah

ambot ug unsay tinood
aning mga butanga

ang atong tulo ka magsoon nga
babaye nga
dunay tagsa-tagsa ka mga monyeka
nga dagkog ulo unya
kulong ang mga buhok
haskang lipaya kuno bahin
nato kay duna na silay
kadula nga duha ka lalaki

nga tigkuha sa mga palwa
ug kawayan aron
mahulma ang ilang
gihandom nga
balaybalay didto sa
kalubihan ni tatay

apan diha sa pulo ka tuig nga atong
gilay-on sa atong pagawas
gikan sa sabakan ni nanay
wala na gayo'y puruhan nga
magsumpay pa ang atong
hunahuna ug kasingkasing

busa kon ikaw ang mobiya
malipayon ko
ug kon ako usab magsugod
ug palayo sa imong pag-abot
mitagay sab kag
fundador sa imong mga
barkada

aduna diay magsoon sa dugo ug
unod ug bukog
adunay parehog nawong ug
barog
apan dili magsoon diha sa
pakigdait
dili magdug-ol ang kabubut-on
dili usa ang panglantaw
unya mabudhion ang
mga buhat sa pulong

ang ilang agianan
kanunayng nagsanga
ang ilang padulngan
kanunayng nagtalikod
hiwi, hait ug
busa kanunayng hapdos
ang mga samad
kanunayng gaagas ang
mga dugo
gikan sa ilang mga
palad.

balak alang kanako

wala kita magkita sugod

gimugna ako sa akong mga
gisulat nga imong gibasa matag adlaw
mabagyo man
o linaw

ang akong pagkaako anaa
sa mga pulong:

 sa akong puti nga iro nga siging katug tupad sa akong tiil
sa akong balay nga duol sa simbahan ug
kiosko sa among gamay nga lungsod
sa akong pag-inosara sa baybayon
sa mga bitoon sa langit nga sama usab sa imong langit
sa bulan
sa adlaw
sa sapa diin kami naligo human ug tugway sa mga kabaw
sa akong igsoon nga babaye nga mihawid sa iyang monyeka nga dakog ulo
sa akong igsoon nga lalaki nga sigig pangutang nga makalimot ug bayad
sa iyang karsones nga hugot ug sapatos nga talinis
sa akong mama nga unang namatay dayog sunod ni papa
sa akong lolo nga nasuko nganong dunay mumho  sa luto ang kilid sa akong plato
sa akong lola nga dili manghatag ug ice candy nga avocado
sa among silingan nga gipatay ang iyang ig-agaw didto sa baylehan kay ang iyang sinaw nga sapatos gihulman unya wala giuli

ang akong mga pulong nagmugna kanako
gikulit ang akong kalibotan
gihulma ang akong kalag sulod sa akong lawas

diha sa imong hunahuna

usahay mahadlok ko kon basin ug magkita ta
dili ka na unya motoo sa mga kamatooran nga wala didto sa mga pulong nga nagpabilin pa gihapon diri kanako

apan basin ug dili ta magkita
unya basin ug mas tinood usab ang mga pulong kaysa imo unyang masaksihan sa imong duha ka mata
diri kanako

dili sayon ang kinabuhi
dili yano ang makita ug dili makita
dili tukma ang malitok diha sa gisulat
dili kaluha ang buhat ug ang hunahuna
aduna gayod kini kanunayng kalainan

nagtubo man god ang kahoy
nagpadaghan sa iyang mga gamot diha sa ilalom sa yuta
unya kitang tanan mihangad man god usab sa langit
naglupad man god ang mga pako sa panahon
kuyog sa hangin ug usahay supak sa sulog
nag-agas man gud ang tubig sa suba
nagliko-liko kini sa kilid sa mga bungtod
naghandom nga mohalok sa baba sa dagat

wala man gud nato makita ang utlanan sa tanan
ug lapad man god ang  kawanangan

ug busa daghan pa gihapon akog wala masabtan
sama kanako sama kanimo
kanunayng misteryoso
hanap nga langit
lalom nga kangitngit
makabuta nga kahayag
makapasmo nga
kaudtohon
makalisang nga kahaponon..

ang sugilanon ni tatay nga mahimong akong matuhuan

ingon si tatay
si nanay dili taga amo

lahi ang iyang kaanyag
gikan sa halayong dapit

si tatay lumad
natawo dinhing lugara
ug dinhi na nagdako
naulitawo ug naminyo
(ug namatay)

ambongan si tatay
kita sa karaang larawan
(nga puti ug itom
ug baga ug sinaw
pa gihapon )
sa wala pa miabot ang
mga hapon

palahubog nang daan
si tatay
caballero sa
barangay
tighatag ug daghang
tagay

wa makahuman si
tatay
bug-at ang lapis
sakit ang mga letra
sa librong
basahonon

ingon si tatay
gisugot siya ni nanay
sa dihang
nakita niya ang usa ka gatos
ka panon nga kabaw
nga gibakero ni tatay
usa ka hapon niana
samtang
nagsugod ug tudlo si
nanay
sa eskwelahan sa
ilang
balangay

wala nako mapangutana
si nanay
(dugay na usab kining
patay)

kon mabuang ka na unya

usahay
mahimong sakit sa utok ang
kanunay pagpangita anang
kahapsay

kon mosulod ka sa lawak
kabalo ka unsay angayan
diri ug unsa unta ang ibutang
didto

ang sabon sa jabonera
ang toothbrush sa baso
ang labakara sa alambre
ang kabo sa balde
tungod sa ilong sa gripo

kon dunay siging kasayop
ako na kana
kon dunay nawala diri
ako na ang
hinungdan niana

dili mo ako masugo kon
asa pangitaon ang nakulang
gahi ang akong ulo unya
nagsalig ko nga imo kong
gihigugma labaw pa sa akong
paghigugma kanimo

hapnig ang mga habol sa
kabinit
puti ang mga tabon sa
katre
seda, humok, hamis


apan sayod ko nga masuko
ka kon kining tanan ako lang
katulgan
hangtod sa kabuntagon

adunay pagsalikway sa tanang
hapnig
pagbuwagsa sa tanang anaa
sa ilang kahapsay
nga imong gidamgo sa akong
mga kamot ug bukton

ako kining ihatag kanimo
ug kon mabuang ka
(sa kalami sa kahapdos)
nan, nabuhat ko na ang
angayng buhaton ug ako
na usab ang katulugon.

pagsabot: bAlak alang sa botbot

daghang siyag gisaaran
si kokoy iya kunong paeskwelahon ug
otomotib, apil na ang draybing

wa matuman, hangtod nga kini mipahawa na lang kay
naminyo sa katabang sa among silingan nga si kalay

kaniadto si nelma nga gahi kaayog ubo iya kunong ipatsek-ap sa
doktor didto sa dumagueta kay wa lagi siya salig sa mga doktor sa dapitan

wa gihapon natuman, nagsuka na lang ug dugo si nelma unya mipauli sa ilang bukid
kay magpatambal na lang ug binisaya kay kuno gitiawan sa dakong punoan sa chico sa among atbang
nga kuno adunay pungak nga puti nga kanunayng mobatog matag gabii inigtakdol sa bulan

sa iyang wala matuman nga mga saad sa tanang kapakyasan sa buhat
akong gisabot ang tanan

kay ako siyang
kapikas unya
ako sab
walay gibuhat.

wa ko masayod

adunay tawong di makalimot pila ka
palito sa posporo ang nahibilin sud
sa balayan nga ug kon imog kuhaan
ug usa, mabadlungan ka niya nganong
wa ka mananghid.

kon imong kuhaan ug usa ka lugas ang
iyang usa ka bakid nga bugas
ingnon ka niya nga dili na mao ang
timbang niini

kon imong dugayan
bisag duha ka lugas lamang
pasalamatan ka niya
sa imong kaayo

kahibalo siya kon pila ka buok ang
uban sa iyang mga buhok
pila ang balahibo sa iyang ilok
pila ka botoy botoy ang naa sa
iyang likod

sa iyang nataran sayod siya kon
pila ka buok ang namulak nga amorseco
pila ka balas ang naa sa dalan
ug pila ka tibogol sa kamay ang
naa sa garapon didto sa
kusina

ako kon imong pangutan-on kon kinsa
kini siya
ug taga-dis-a
usa lang ang akong tubag
"wa ko masayod?

imong panglantaw

nahulog ang sundang
unya nakabalik sa iyang sakuban

natikalbong ang tasa
ug mitindog balig sa
iyang paris nga platito

ang palanggana mikaliring
ug mibalik sa banggera

ikaw sab? nabuang aron
mahimong maalamon?

libod-suroy

suroy-suroy
lantaw-lantaw sa mga isla sa pilipinas
mga adlaw nga misalop ug
misubang
diha sa gamay nga bintana
atubangan sa
mga panganod

pagkablanko sa kawanangan
morag walay utlanan

kanunay ang pagbiya ug pag-abot
bansay-bansay
kining libod-suroy
gipangita ang kagikan sa
usa ka taghoy

pag-abot
walay tuyo
paggikan
walay  ibilin

ang paglawig
ang paglawig

mao lang kana ang
kabig

mangihi
muinom ug tubig
mangihi
muinom na usab
ug tubig

walay gipangita
ug walay nangita

mga gugmang wala kahungaw

i

usa ka panon sa
uwak nanugdong sa
palwa sa lubi
unya sa dihang
miabot ko
gadungan ug
panglaupad
palayo kanako

ii

usa ka tikarol nga
mibatog sa sanga sa
kawayan

sa iyang ubos
anaa ang sapa diin
nagpabinta ang
isda

nagtinutukay mi
samtang gahawid ko
sa akong
tirador

iii

usa ka pula nga bitin
sa akong tungod
wa ko kalihok
sa kahadlok

iv

usa ka maya nga
naglumlom sa iyang itlog
diha sa iyang salag nga
gikaw-it sa
sanga sa bayabas

milabay lang ko

v

mga anino sa panganod
nga mitugdong sa akong dughan
mga dahon sa mahogany
nga nangahulog tungod sa akong
uluhan

mga kawayang nagpauyon-uyon sa
hanging amihan
mga tampi sa baybayon nga mihunas
ug mitaob

ang dili mahuman nga mga panaw
mga gugmang wala kahungaw

mam-on

wala na ang unod
tipaka na lang ang
nahibilin

gisunog ug
gihimong apog

mam-on sa
tiguwang nga

nag-atong sa
hagip-ot nga
dalan

sabado gloria

ihas ni siya
wa gyod misimba
milakaw ug
sayo
adtos kasagbotan
gilibot ang
kagwangan
nangayam
ug
bag-ong himaya
nga tawgon
gihapog
bathala

apasumpay

adunay obispo nga kuno naimpyerno
dawata nga adunay kawatan nga gidala sa paraiso

adunay batang Ginoo
adunay naniguwang sa pagkakatoliko
apan bata lang gihapon
sa pagtoo


wala gihapo'y modawat og balasubas
apang siging mabuhian si barabas

alang kang R. Shepherd

ang iyang gitugon mao nga
unta anaa ang kabag-on diha sa
pagbati,

(kabag-on ba kaha sa nawong?
o sa pitaka diha sa iyang sampot?)

nga unta anaa ang mga bulok sa
kahaponon o kaha ba sa
kabuntagon diha sa adlaw nga misablay
sa dakong bundo nga bungtod

(dapat, ug siya pa, mas senswal,
bundo sa dughan, bundo sa tunga
nga gitabunan sa nipis kaayo nga sedang
panapton unya dayag kaayo ang
mga itom nga sagbot sa usa ka isla
de patiwara)

ug dugangan pa gayod nianang
kahumot
sa buwak nga kalachuchi diha sa
iyang dughan
ug buhok nga morag pino kaayong
buhok sa mais nga anagon,

kon magkuyog na kuno kanang tanan,
ang kabag-on ug  kanipson ang mga
kolor, ( bulok nga bulok ) ug ang
kahumot ug kabaho ba kaha
sa usa ka isog nga pangalimyon
sa bulak sa utot-utot

nan, nindot kaayo ang sangpotanan,
bisag wa masabti ang imong buot ipaibot
(Kay kuno dili na kinahanglan nga
dunay mensahe, kay ang gidumtan
mao lang man ang
pagbiya ug pag-abot sa mga pulong
ug sa pulong man mismo alagdon ang
tanan,

nan, ingon mo, nakamugna ka na ug
balak, sama sa

tamsi nga nagkitkit sa hinog nga
bayabas,
maya nga nanguha ug ginit aron
maghimo ug salag
isda nga nagpatsarming diha sa
lam-aw nga gihayagan sa
buwan

iro nga nahikatulog diha sa hagdanan
gikapoy ug pinaabot nimo
apan dili mangutana kon dis-a
ka nakadlawnan

pulong, dila, basa, dula

 

sa atong kalibotan
atong gipuy-an

migamit ka sa pulong
aron hulipan ang kamingaw

didto sa kawanangan
sentro ang dila

tighatag tighimo sa pulong
nga hulip sa kalaay

init, basa, lig-on,
lihok, gilok,
nindot nga
pagkahumok
sud sa
baba kining dila

nga naglitok sa pulong
nga ihulip ta sa
atong kalaay

sud sa atong ulo
ug kasingkasing
dila ang
anaa nagpatunga

pulong, unod, init,
basa, gilok
lihok, humok,
gahi,
danlog

kining dila nga
gadula
sud sa akong
baba

paghandom

 


 1


usa ka gabii niani
miiyagak ang
upat ka tiil a
higdaanan

nakatulog ka
sa awit sa
kagabhion

2

milabay ang dugayng
panahon

nausob ang mga dalan
nahimong merkado ang mga
basakan

ang mga balay giguba
ang uban gipalid sa hangin

adunay mga bag-ong
gitukod
adunay mga bag-ong
nangabot

wala na mag-ila ang
mga tawo sa ilang
mga ngalan ug
apelyedo

3

usa ka adlaw niana
nagkita kitang duha

wala diay kita makalimot
bisan pag
nangalarag na ang mga
katuigan

bisan pag nausob na
ang plastada sa tanang
dalan ug mga butang

4

ang iyagak sa upat ka
tiil sa higdaanan
ang awit sa atong kanhi
kagabhion

anaa pa gihapon ang
tubig sa suba nga nag-agas
sa atong mga
mata


anaa pa gihapon ang mga kahoy
ang mga buwak
mitugsoy
namuswak

tukar

 

tibook ang buwan kagabii
misabwag sa kahayag


ang atop sa atong balay
nahimong bulawan

ang mga dahon sa lumboy
nangahimong bulawan

ug sa dihang migawas kita
ug naghawiray sa atong mga kamot

kitang duha usab nahimong
mga bulawan

ang atong gilakwan
nangahimong bulawan

ang atong kalipay bulawan
ug ikaw ang nakuyawan!

kita, lahi

 

kon mahimo lang
puston tag tanghaga ang atong giagian
aron dili na lang unta nila makit-an
dayon kita nga
gikan na didto
walay hikalimtan

ang ilang  makita mao lamang ang
ana sa ilang hunahuna

kita, lahi,
ato lamang kining bation
ug sud sa atong dughan
mobuklad ang adlaw
ang mga lunhaw
ang mga asul ang mga humot
ang wa sukad nato
mahikap

kita, lahi, wala na nato paabota
nga kita masabtan
hangtod sa atong pagpanaw

knas: mayang nag-inosara

 


..ug nganong sa kadaghan sa
makita dinhi: humay nga bulawan
buwak nga ihalas, hangin nga bugnaw,
dahong galawgaw, sangang dalan,
ulang dagom,

nganong ikaw pa man ang
sa kanunayng una nga makit-an
unya motapot
ug dili malimtan?

mayang nag-inosara
sa alambreng gakutay sa duha ka
haligi nga mora bag nagpalayo
sa sabaan nga
katilingban

kadtong tiguwang nga igsoon sa inyong inahan

adunay gihimo ang
Bathala

siya ang tighugas sa
mga basong
inyong giimnan

ang tighipos sa mga
wala makaon

ang tig-ihap sa mga
kutsara ug
tinidor

ang tigtawag sa mga
ngalan
sa mga pag-umangkon

adunay gihimo si
Bathala

nga ang kalipay nga alang
kaniya mao lamang
ang pagpanghugas
ang pagpanghipos
ang pagpanawag

mamatay kini siyang
mag-inosara unya kamong iyang
gimahal ug
giakatahan pag-ayo
wala na dinhi

puhon ug maghugpong kamo
balik sa maong lugar nga iyang gihugasan
sa mga baso
ang inyong mahinumduman mao lamang
ang tubig
unya ang inyong mga ngalan nga iyang
gipanawag kaniadto
inyong gihimong
kataw-anan

ang maayong pagbiya

si ponyong
gialirongan sa iyang napulog upat
ka mga apo

makalipay lantawon

mitagay ko sa usa ka basong
san mig light

nakapangutana ko

puhon ang akong mahatag niining
kalibotana mao
lang

gayod ang maayong pagbiya

pagpaingon sa katulugon

ang mga kamatooran
gilukot diha sulod sa uga nga dahon
sa lomboy

sa bugnaw nga kagabhion
dagkotan mo kini
ug dayon magpaaso ka
sa kawanangan

makita mo ang mga debuho
diha sa itom nga
langit

tawong guba ang nawong
mga kamot nga nagpauyon uyon sa
hangin
kasing kasing nga
buak
kalag nga nahubsan


dayon sa usa ka pagpamilok
mo
 mapapas ang
imong mga damgo
nahisama sa
tubig
nga nahulugan
sa usa
ka dakong
bato

moginhawa ka ug lalom
yupyop sa imong nilikit nga kamatooran
ug mobulhot ka pag-usab

puros kini pangagho sa
mga pakyas nga damgo

buhaton mo kini
tibook
gabii
hangtod nga wala nay kisaw
ang kagabhion
diha sa patay
niyang
lawas

palungon mo ang hunahuna
ug dat-ulan mo sa imong kamot
ang gangotngot mo gihapon
nga kasingkasing

sa ubos sa imong higdaanan
anaa ang
abo
 nagpasad sa salog

gibalikan mo ug tan-aw
sa makausa pa

ang bugtong saksi sa
gipangandoy mong
kamatayon

pagasalbar sa ilang giingon nga balaan

kon masuot mo pa lamang kining
akong sapatos

mahibaw-an mo kon asa ako unta
paingon

kay taralon ka man niini
labi na kon mabati niyang madalidali niya ang imong mga tiil

labi na kon mabantayan niyang medyo hinay ang
imong mga tuhod

unya dili kaayo kabalong manimbang ang imong
hunahuna ug kasingkasing

labi na ug ang imong mga tudlo dili kamaong mohawid
sa yuta ug salog

taralon ka niini paingon sa kaalautan
paingon sa imong kapakyasan

buntogon ka niini sama sa usa ka sundalong gilubong sa iyang
kaugalingong kinutkutan

kon masulayan mo kini pagsuot
masabtan unta nimo ang kaisog ko sa pagpanglinla
ang katakos ko sa
pagpamakak

ang akong pahiyom nga pinugos
ang akong katawa nga kusog apan kon imong langoyon
didto sa kinalawman

bakho kini sa usa ka tawong wa magpalupig sa
kadaghanan
wa magpaanod sa sulog sa sipyat
nga kapalaran

matugkad mo unta ang
mga katarungan nganong sa makausa pa ang tawong gituhuan mo nga mounong
kanimo
magbudhi
aron masalbar ang
ilang giingon nga balaan.

bitoon nga dili ko makab-ot

dili ko kini tawgon nga gugma

apan
kanunay kini diri kanako
namukaw

sa unang pagkakita lamang
bisan pa sa mga katuigang
gikatulgan

kanunay kini diri kanako
namukaw

gibalikbalikan ko aron unta
masumhan ako og diha sa matag adlaw
unta mahikalimtan sa dayon

nga kini mahisamang usa ka yano
nga dahon lamang
ordinaryong bato

balas, tubig nga lubog
bali nga sanga

apan bisan ug giunsa nako
kini
kanunay kining mamukaw kanako
matag kita

apan dili ko kini gihapon tawgon nga
gugma

usa kini ka bitoon nga dili ko makab-ot
piang ang akong mga kamot

ang naa sa akong duol ang naa sa akong
nataran
gipakisama kong
mao ikaw

ang usa ka larawan sa karaang
sakayan
bisan ang katig
nahimong ikaw

ang tanan sa akong nataran
maingon ingon ko nga ikaw

ikaw ang bitoon nga dili ko
gayod makab-ot

busa ang tanan nga
akong makita dinhing dapita sa kamingaw
gihimo kong ikaw

anggid anggid man lang unta
morag tinood morag bakak

ang imong mga mata
ang imong baba
mao kini mao kana
ug silang tanan akong
gihagkan
gigakos
nga mas hugot pa sa akong
pagtoo

maako ka lamang

PAGBASOL

ADUNAY mga butang
nga dali rang hikapon, tagamtamon, mahimong
paliton,

apan sa imong paghikap, bisan ug malipay ka,
apan pagkahuman, makaingon ka nga dili unta kay kadtong butanga dili para imo,

imong gitagamtam, tam-is, lami, apan sa kadugayan, human sa usa ka lalom nga katulugon,
mabati nimo ang kapait, ang kaasgad, ang kaaslom,
unya dunay tingog nga mag-ingon

ulahi baya ang pagbasol,




usahay sa imong pagkagamhanan, tungod sa kalisod sa tag-iya sa maong butang, imo kining gihaylo sa usa ka
sako nga kwarta, ug way nahimo, gibaligyan sa imoha,

ug napalit mo, imong gidala sa inyong balay, gisulod sa lawak, gibutangan sa imong ngalan,
kay karon imo na kini, apan

miulan ug luha ang imong kisami, mibanaw kini sa salog, ug misubay kini sa mga buslot
sa imong pagkawo,

mitulo kini, paingon sa yuta, ug ang yuta miapil ug iyak, ug ang langit nga nakakita niini,
miiyak usab,

miasgad ang tibook kalibotan, ug ang tingog nga nag-ingon nga ulahi ang pagbasol,

nahimong usa ka kamatooran
nga bisan ug naglangoy ka sa luha

nakapasunog gihapon sa imong
kalag

diha sa tungatunga sa dako kaayong
lawod
sa imong pagbasol

kay balikon ko
adunay butang, nga bisan ug maimo,
nga bisan ug makalipay kanimo

imo gayod gihapong
basolan.

ang akong samin

way lingaw usahay

manamin, tutukan ang
kaugalingong mata
hikapon ang aping
dayon ang
baba,

hapohapon ang buhok
apil ang liog
kab-oton ang abaga
apil ang
likod

kaya pa, kaya pa,
lami ang bation, mora bag

gimahal mo usab ang imong kaugalingon
unya ang kahaw-ang
hinayhinay nga gipuno sa
init nga haploy sa kaugalingong kamot

mipahiyom ko
dili sayang ang akong panahon
gikan ka dinhi
ning akong mga inampingan nga dapit

nasubay mo ang akong aping
ang akong mga mata samtang ako nagpiyong
nahapohap mo ang akong buhok

nanglabay ang panahon
kon unsa ang mga dahon nga nangapalid gikan kanako
gibawi ko kini sa akong mga gamot nga milahutay sa
ilalom sa yuta

sa akong mga sanga nga walay mga dahon
gisapnay nako ang wa mo makitang mga buwak

sa akong mga tiil
nagpasad ang mga bunga nga wala mo sukad makita

mao kini ang akong kalipay nga
mas hayag kaayong gipadayag
sa akong
samin.

ning akong pag-inosara

bisan asa ako
itugpo sa mga kamot ning
kapalaran

nagpabiling ako
lang gihapon

walay nausab
walay mausab

bisan dugay pa ako
langkaton dinhi
kon ugaling mitapot
man ako
sa usa ka kalagot

o kaha ba
nakalimot tungod sa
gugma

diha sa milupad nga
panahon
diha sa nakum-ot
nga kalaksot

wala akoy usbon
wala akoy ukbon

sirado ang tanan
ang baba ang hunahuna

kay bisan asa ug bisan
kanus-a
ako ug ako lang gayod
gihapon

bisan sa tunga sa dagat
bisan sa habog nga kawanangan
bisan sa pagkawala
o pagkakaplag

ako ug ako lang gihapon
ning akong pag-inosara

balak sa usa ka panaghibalag

hangtod asa
hangtod kanus-a

walay tubag
ang panahon
unsa pa ba
ang sabton?


hangtod asa
hangtod kanus-a

ayaw na pangutana
hala bira....

kadyot lamang

GIMINGAW ko anang
panagkita unya bungat
sa mga sugilanon
sa mubong panahon lamang

kanang kadyot lang
kumusta ka na
naunsa ka na
asa ka karon

lingkod sud sa
kapehan
higop higop
simhot simhot
kitkit kitkit
pang-it pang-it
bulhot diri
bulhot didto
dayon pahiyom pod
gamay
sagol sa
buhakhak
panalagsa

unya dayog tan-aw
sa orasan
ug ingon nga
yuna pa naa pa
koy laing lakaw

dayog pahawa
nga morag wala lang

walay mitapot
walay gubot.

alang sa akong manghod nga lalaki nga nagpuyo sa kadagatan

ang kalay-on natong duha
di na masukod sa dagat

duha na kita ka isla ug ang
tulay, sakayan, o mga pako

puros na di katuhoan, apan
ang atong gikatingalahan,

ambot, ug mao ba usab kahay
imong gibati karon, kitang duha

morag mas malipayon na man
karon, kaysa sa una....

mga paghinabi sa kagabhion

ang ulang dili tabian
wa ko kadungog kon unsay iyang gisulti kon asa siya padulong

ang mga kahoy nagpabiling nagmalig-on
wala kini matumba sa ilang kaugalingon

ang buwak nga mibuswak karong buntaga
wala malisang nga unyang hapon mao na usab ang laing kamatayon

ang imong mga gipamulong
walay mga hikot nga akong kahawiran aron kini magpabilin sa nga sanga sa akong kasingkasing

lumalabay lang gayod ang tanan
morag mga anino sa langgam nga nanglupad sa kahaponon nga inig piyong sa mata sa adlaw
magpabilin na lang ang hapin sa kangitngit

ang ubang gugma nga sa ilang pagkabarato kaayo
kusog ang halin sa tindahan unya ako nga naulahi
wala nay madawdaw

walay gipili ang adlaw sa iyang kahayag
mabungtod man o mapatag madagat man o mabato

ang atong mga kamot nagpabiling abri
nahisama sa mga pultahan sa atong kasingkasing sa tibuok nga panahon

nagdilaab ang akong paglaom
gusto ko nga ugma damlag mamatay ako sa dakong kalayo sa gugma nga walay pagkapalong

musika sa politica

kining 

sakay sakay sa musika sa politika

di nako 

kaayo masabtan

 

ang ubang nakasakay,

 ambot, 

gusto man sab nga monaog sa unahan

 kay giigangan man

 

ang uban nga wa pa kasakay

naningkamot nga mokapyot

morag mga

tigulang nga nangitag

kabit

 

gisaad ang bulan ug mga bitoon

 apil na ang adlaw

bahalag masunog

ang palad
basta lang
moabot sa gihandom nga
langit

ako, nga nanigulang
sa dalan
nagpanglingo

nagutman
ug mikilaw sa akong
kaugalingong
kiki.

orasan sa imong pagbiya

sa imo unyang pagbiya
ugma sa alas
otso sa buntag

karong gabhiona pa
lamang
ako na nga giusob ang
orasan

mas sayo ang alas-otso
ugma
akong gihimo nga
alas sais....

kon dili mo tumanon ang imong
saad
andam na usab ang
akong
gaan nga
sudlanan:  duha ka
shirts, usa ka brief,
usa ka karsones.

kalinaw

miawit ang tamsi diha sa kamanggahan
morag dunay gilingaw

ang mga dahon sa gabi-gabing pula
mibukhad sa kabuntagon daplin sa sapa

way dikidiki
midahili ang  pino kaayong ulan 
diha sa nangalimyon nga kahumot 
sa mga ilang-ilang

usbong kaayo ang kalunhaw sa mga
kabungturan
ang mga kawayanan nagpaturatoy
sa ilang mga kamot ngadto sa 
kalangitan

mihinay ug kawala ang kahayag
gikuyugan sa habol sa kabugnaw

unya miabot ang bulan nga gidayandayanan 
sa mga bitoon
nga mihay-ad sa linaw kaayong lanaw

nanamin mipahulay
mipahuraray sa dughan sa 
katin-aw

unya ang mga kakugnan, 
mga dagkong bato
sa kilid sa mga tampi apil na ang pangpang
nag-ilaid sa tumang kahingangha
sa kaanindot nga gitugbangan
sa kahalangdon gayod sa 
tumang kahilom....
 

panagbungol

kung sama lang unta
sa kasayon
sama nianang pagkatkat
sa punoan sa
kalachuchi
unya kab-oton ang
mga buwak niini
dayog kuha sa hapos
sa abaka ug
dayon sumpayon kini
aron mahimong
isab-it sa imong liog
patong sa imong
dughan

hagbay ko ra unta kining
gibuhat
aron ako mahimong
dayan-dayan
sa imong kinabuhi

apan dili ingon niana
kasayon
busa kining atong
panagbungol ania
nagpadayon

imo lang pod na

anaa
ang matag adlaw
nga pagbudhi

apan dili usab
sayop
nga ang rason niini
mao man
ang
paningkamot diha
sa pagpakabuhi

ang rason ug ang kasingkasing

adunay
imong makita

ang nawong sa
mata sa utok
mikusmod

"maot"

apan ang baba
sa
kasingkasing
wa kapugong

"nindot!"

gaipon sa usa
ka balay
walay
sinabtanay

wa lagi'y aso nga makumkom

sirad-i ang pultahan
apil na ang tanang mga
bintana

sulayi ug kumkom
ang aso

tan-awa sa samin
adunay aso sa imong ulo....

pangutana sa usa ka uwat

unsa kaha no kon wala kita
magkita?

wala unta nako mahawiri ang
imong kamot
mahaploy ang imong buhok
mahagkan ang imong
aping

wala unta kining punoan sa
bulahan
sa kilid sa atong pultahan

wala unta maabri ang pultahan
diin ang kandado hagbay rang
gitay-an

unsa kaha no kon wala mo ako
sugta?

mas malipayon kaha ako
sa laing nataran sa gugma?

doktor sa pilosopiya

miabot siya sa punto
nga ang kahoy sa kalachuchi
nga pula
nakighinabi na kaniya

nagkoros ang mga buwak
sa awit sa kinabuhi
unya ang mga bato sa
iyang tiilan
seryoso kaayong namati

ug tuod man sa maong
kamatooran
nahimo siyang usa ka
doktor sa pilosopiya

kataposang hunat sa kabuntagon

nagkataas
abi mog
nagkaisog

gustong
kab-uton ang
ikapitong 
langit
diha sa
katapusang
hunat
sa kabuntagon

miabot na
ang unang
kutlo sa
kahayag

nagkahuyang
nagkamaot
nagkalaksot
ug miampo
kini
diha sa
dapit
gitagong
suok

pahulayan....

alang sa bata sa among silingan nga nagdula sa among nataran

anaa ang
mga damgo


walay katumanan

anaa ang
pagsulat
dinhi,didto,
bisan asa

walay kahumanan

pagkaswerte mo

batang
walay
nahibaw-an

lab-as ang
kalibotan

ginhawa
ginhawa

sudli ug
bugnaw nga
hangin
ang imong
kasingkasing

asa ba gayod ang langit?

si tony
bisag unsaon ug tina ang buhok
tigulang na gayod,
dili na matago ang kunot sa aping, nahiplos na ang kusog sa iyang abaga
ang iyang mga kamot morag mga butones na nga katangtangon sa iyang maong nga purol

paril lang ang utlanan sa among balay ug busa dungog kaayo nako ang away sa iyang asawa nga si josie
(dili tinood niyang ngalan)

"simbaha ang Diyos matag Domingo
ayaw ug puyo diha sa kangitngit
kaligo sa matag buntag
ayaw ug langoy diha sa lawod nga bino
undangi na ang pagpanigarilyo
mouli ka ug sayo
unsay ba imong dugayan didto sa
merkado?"

"na hala, layas dinhi
unsa bay imong gidala dinhi?
wala. wala.
kanang katre akoa kana
kanang ref, akoa kana
ang imong gidala dinhi
mao lamang ang
imong bingkang
hilaw!"

layas! layas!"

si tony
nagpuyo sa iyang kaugalingong kalibotan
sa iyang mga
kinulit sa bato
iskultura ni birhen maria
ni san lucas
ni san pedro
ni magdalena ug ni
hudas


ang iyang
kalag misayaw
sa kalayo sa
arte

si tony
dili ang kahilom
siya ang gimok sa unod sa tawong galangoy sa wanang sa iyang
giutgan nga kapalaran

siya ang kisaw
sa dakong isda diha
sa kutod nga
sapa

siya ang
lingkoranan nga
kahoy
sa tungatunga
sa taboan
matag domingo

igat ang iyang
mga kagabhion
hupong ang
iyang mga
kaadlawon


matag gabii lain-laing mga tingog
ang akong madungog sa pikas paril
agulo sa bag-ong putahe,
 agik-ik sa mga kikik nga
baratohon,
 laing ek-ek na usab sa
 bag-ong nadakpan
nga baktin,

sa mga tuko nga
nakasud-ong
mabudlat gayod
ang mga mata
sa kahibulong

sa natad sa
sex
di malupigan
si tony
ang hari sa
gubat sa
ugat

namulak ug kondom ang iyang nataran
kusog ang halin sa viagra sa botika ni
roldan


kon moingon ko
nga salawayon kining tawhana
seguro
kulang ko sa timbang

kon moingon ko nga lahi ako
 ug ako nagmalipayon
madugangan gayod
ang taas nga
listahan sa mga
bakakon

kay kinsa ba ugod ako
 nga maghusga kaniya?

maorang kaitom sa among buhok
nga halhag nga sa matag bulan gitina
maorang kahulog sa unod sa among aping
 diha sa among sanggot nga suwang
maorang tawhanon nga sa
kanunay nangutana :

 asa ba gayod ang langit?

ang mga bulahan

walay tawo dinhi

giabot kaha sila sa
katapol?
o kaha ba
sa kahadlok?

o kaha ba sa
kalaay?

sa unahan
nakita ko ang aso sa
sigarilyo
usa ka kalibotan
nga hanap

sa unahan
nasimhotan ko ang
mga baba nga
hupong sa bino

diha sa nagsamparay
nga kalibotan
mas malipayon ang
tanan

imnon ang kalimot
hubgon ang kaugalingon
aron madasig
aron maisog sa
pakigbisog
sa kinabuhi nga
gihukasan na sa
kahulugan

adunay nanambo sa bintana
nga bisan ug buntag na
gisilip lang gihapon kon ang
mga bitoon sa langit
sa miaging gabii
anaa pa ba gihapon

adunay naghumol sa ilang
mga lawas
didto sa sapa
hangtod sa kahaponon
nakig-ambahan
sa awit sa tubig
ug hangin

adunay tawong ang gihuptan
sa kamot
mao lamang ang usa ka
rosa
apil na ang tunok niini

bulahan silang
hinay nga misuyop sa panahon
gitagamtam ang kalami
niini
diha sa usa ka
tasa nga kape sa tibook
nilang
kinabuhi

pagpaabot sa saktong higayon

adunay mga hitabo
nga gusto natong balikan
kay wala nato
gipili

wala nato kini gipili

ngano? adunay mga pulong
sud sa atong kasingkasing
nga hangtod karon dili nato
malitok sa atong mga
igsoon

hangtod karon
wala gihapon kitay katakos
sa paglitok niini

ang ilang mga mata
maoy magsulti
ug kutob lang kini sa
pagsulti diha sa
silong sa mga kahoy
sa kahilom

nakasabot silang tanan
ngano

nganong dili kini malitok
nganong dili gayod kini mahikap

nag-ingon sila
ginadili ang pagsunog sa kalibotan
daghan ang
dili pa angayan nga
mamatay

sayod ka
nga bisan sa paglitok lamang
sa maong pulong
ang akong kalibotan
masunog

usahay
kalayo ang akong ginadamgo
usahay gusto nakong
awiton
sa usa ka dakong lanog ang
maong pulong

giandam ko na ang akong
kaugalingon
moabot ra ang higayon
nga ang akong tanang
ugma
akong hutdon

kadtong unang nahitabo kanato

adunay nahitabo
didto sa lawak

sayod ang tiguwang
niini
apan hagbay na
siyang
patay

adunay nahitabo didto
apan
kita lang ang nasayod
apan
di na nato kini gustong
litokon pa
bisan ug
usa lang ka pulong
ang atong
gamiton

nahitabo na kadto
ug wa na kitay
mahimo

adunay nahitabo didto
sa ibabaw sa higdaanan
sulod sa
puti nga moskitero

wala nako malitok
ang imong ngalan
sa di matukib nakong
kalipay

wa ko sukad kadto
matugkad
gusto nakong balikon
ug sayod ang maong
tiguwang niadto

apan patay na siya
ug ang balay mismo
wala na.

kagawasan ang kahilom

walay gibalik-balik

ang tamsi nga una mong
nakita
ug ang tamsi nga makita
mo pagkaugma
lahi na

walay gibalik-balik

sabta nga kining pagtunob
mo
niining yutaa
sa dihang gialsa mo
ang imong lapa-lapa
ug unya
tumban mo
sa makausa pa

sabta pag-ayo
sa milabay nga usa ka segundo
lahi na
ang imong
sunod nga tumban

ang tanan
adunay panaw
wala'y usa nga
mopabilin

walay naa sa hawla
naglupad silang tanan

prisohan ang pulong
kagawasan ang
kahilom

tawo, ikaw kini, ayaw palabi

sayod ka,
kining tanan, balay, yuta, kabtangan,
kasikat,
kwarta, lawas,

sayod ka
nga kining tanan, dili mo madala,
mabilin kini,

walay mabasol
sakto ka sa pahimangno,
ang mga katigulangan
nga hagbay
nang patay,

ang mga kaparian nga
imong gikumpisalan sa tanan
wala magkulang
sa paghunghong kanimo


hubo kang giluwa dinhi
ug hubo ka usab
nga isuka
didto.

sila nga walay puangod sa pagdaot kanimo

ang tanan
fernando, 
makalimtan

labi na ang mga
maayo
mong binuhatan

ang imong ngalan
kaniadto nga
ilang gipatik sa
dakong bato

karon usa na lamang
ka
hanap nga wiris
wiris
sa mga abog nga
bag-o lang
miabot unya gipalid
lang pod dayon
sa hangin sa
kahaponon

usahay
ang makahiubos mao
nga ang
ginagmay mong sipyat
sa kaniadto nga
buhi ka pa
mao man hinoon ang ilang
daginoton

unya ila kining gipaborot
sama sa usa
ka balloon.

pasumbingay sa nangagi nga gihinayhinay pag-ukab sa panumduman

pagkadaghan sa
sugilanon,

nahikalimtan, morag
mga anino
nga nanayaw sa pikas
tampi unya ang mga
gapnod
ubos ra kaayo

dapit sa atong mga tiilan
nanud-ong
kanato

sa hinay-hinay ang mata
moabli
aron hinumduman pag-usab
ang nangagi
nga gilubong sa pipila na ka
katuigan

hapnig kaayo morag
damgo sa kaadlawon
nga ug si nanay pa
puros
tinood.

ang tunglo

kon giunsa ko pagsabot
ang sugilanon kabahin sa tiguwang
nga gibanlas sa usa ka isla nga
puno kaayo sa mga prutas,
pagkaon, diin morag
pista ang matag adlaw niyang
pagpuyo didto gawas lamang sa
usa ka tunglo
nga bisan unsa nga iyang mahikap
mahimong bato....

karon sulayan ko ikaw ug hikap
kon mahimo lang.

si tasyo

siya ang pinakapalahubog
sa among
baryo kaniadto. Si tasyo, namyahok ang aping, pangag, wangkig, kulongon ug buhok, way kaligo, way panghimungot,
driver ug sikad sikad

ang ngan sa iyang asawang manikurista mao si auring, duhay anak nga lalaki, apan dili klaro kon kang tasyo ba kini,

kay si gabino, dakog lawas, maskulado, bana ni tasing, nga negosyanteg utan, medyo mahilig sa mga minyo,
morag nakatusnob man ug pipila ka higayon kang auring,

grabe ang tsismis sa barangay, pati gani si tatay, nga dili tsismoso, nakahisgot man sa usa ka higayon sa dihang nanabat sa pangadye si gabino ug si auring, sa usa ka kihat, mikuyog man kang gabino paingon sa
lungsod

nakadlawnan, unya miapas si tasyo sa baratohong sak-anan, diin nasakpan niya ang lubot ni gabino nga
gapatong

nga natabonan sa moskitero, unya, intawon kini si tasyong palahubog mihangyo, nga kon mahuman silang duha,

nga unta mopauli na si auring kay ang tinunoang haw-an andam na para sa ilang pamahaw.

di ko matingala nganong ugma sayo sa buntag maglumos na usab si tasyo sa iyang pipila ka botelyang
vino kulafu.

si nang feling

SA tibook niyang kinabuhi
wa siya'y giilad

sa gamay pa siya
ang iyang monyeka nga hinatag sa iyang mama
gihatag niya ni anna

sa nadalaga na siya
wa siya'y gibinuangan
siya ang kanunayng nagpaabot
kon kanus-a moabot ang tinood
nga gugma

natigulang siyang nag-inosara
sa dihang namatay na ang iyang mga
igsoon, amahan ug inahan
sa usa ka
away
siya ang nagpatunga

hangtod nga siya namatay
wala gani
usa ka panon ang
naglubong kaniya

nakit-an na lamang siyang
natikig sa iyang higdaanan


ambot ngano kaha
nga ang mga maayong tawo
mamatay mga nga
dili dungganon

nganong ang wala magbuhat sa
dautan
mao may kanunayng mabinuangan
ning
pait nga kapalaran

ang wala nahuman nga balak

wala nako hisabti
apan anaa ako diha sa kiliran

wa ko motingog
tungod kay walay pulong nga
makatugkad
kon unsa ang kahulugan sa
nanghitabo kanato

bulan ko nga naglutaw sa
imong samin nga
sapa

ang akong lawas

ang akong nalabyan kaniadto
ug wala kaayo hisabti mao ang akong gihigugma

mao kini ang dapit diin ang kahaw-ang
mosinghag

apan bisan pa nianang
kahapdos

gipadayon ang pagdap-ig
wala ang hunahuna kon unsa pa

ako nga nagpakatinood sa maong
pagpahipi

nagbalikbalik dili sa ingon nga gusto nako
nga kini magustuhan ko sa hangtod

dili

gibaliklikan ko kini sa pangandoy nga mahimo na kining
sumo kaayo
unya dili na kini makadulot sa akong kasingkasing

hangtod nga ang akong kalag
makakita na sa iyang pultahan

makagawas kini
makalupad

unya ako nga mahibilin
magmalipayon na usab

pagsabot

sa dihang gisaysay
mo ang wala mo na hisabti
nasabtan
ko na man hinoon
ikaw.....

nanubo ang mga
buwak sa imong
mga buhok
mibatog ang salampati
sa akong
kamot