sabta
nga sa akong kasakit
gimugna ko ang
mga balak
basin pa diay
ug matambalan kining
akong
mga kapakyasan
basin pa diay ug
kining mga tambala
paliton ra puhon
ug kwarta sa kapalaran
basin pa diay puhon
nga maabtan ko pa ang
imong novena sa
ikasiyam ka adlaw
sa imong pagpahulay?
gasakit baya
gihapon ang akong
kasingkasing
morag mobuto na
ang akong dughan
apan ako lang kining
gipasagdan kuyog sa
pag-ingon
na hala pagkamatay
mo diha
unsa ba goy akong
labot kaninyong
buanga mo?
gipiyong ko ang
akong mga mata
nahikatulog ako
sa katre nga damgo.
ang tulo ka hulmigas
nga naglukdo sa dakong mumho
walay laing gihunahuna
gawas lamang
sa kalipay sa ilang rayna
nga maghimo na usab ug
mas daghan
pa nga hulmigas sa
ilang casa.
kuliton ko ang balak
nga walay lami sa panit
sa kahoy
nakita mo ba ang kawras
sa pulong? nakita mo ba ang
duga niini?
isog, hagkot, kon imong
hikapon, maghatag kinig
kakatol
isulat ko ang balak nga
ngil-ad
ang balak nga makabilar
kanimo
nga mohasol usab kanimo
ang imong sayop mao
nga wala mo pa gihapon
naputol ang imong
tanlag diha sa pusod
sa kasingkasing
busa tan-awa, batia,
hapdos lang gayod gihapon
tawong masupilon
dili pabangbang
nagbasa lang gihapon.
ilista na sa kapalaran
ang mga ngalan sa tanga,
sa dangag,
sa naulog-ulogan
sa panahon nga maluibon.
apil ko, apil ka.
tagay na.
gakubakuba baya ang
akong dughan
sa tumang kabalaka
sa daghan kaayong
mga pangutana nga
hangtod karon wala
pa gihapon matubag
sa akong kaugalingon.
gikulbaan ko
gikan pa kagabii
kon unsa kahay
dangatan
kanako ug sa uban
pa nga sama kanako
wala gihapon katubag
sa mga pangutana
sa kinabuhi
kabahin sa ugma damlag
ug sa uban pang
umaabot nga atong
gikalisangan.
kulba gayod, misamot ang
akong kakulba
gakubakuba pa gihapon
ang akong dughan
ang akong dugo misaka
sa akong agtang
ang akong tiyan
gipulikian sa mga itom
nga alibangbang.
dili ko humanon ang
akong balak
pasagdan ko ang kakulba
nga mohuman
niini
aber, kon asa gayod
kutob ang mga kahadlok
ang mga kabalaka
ang mga kalibog.
usahay
nakapangutana ko
samtang
naglantaw sa usa
ka alibangbang nga
puti nga naglutaw sa
hangin
unsa kaha ang
kalipay sa kagaan?
unsa kaha
ang kalipay sa
paglutawlutaw
lamang?
gaan ang akong
gibati sa dihang
mibatog kini
sa akong palad.
ang itom nga iro
nga kusog midagan
mihunong sa kilid
sa poste nga itom
milantaw sa dalan
mitakilid, giisa ang
usa ka tiil, dayon
nangihi.
madam tolkatz
pasensya na kay di
na jud ka maambat.
pasensya na kay
makamao ra kong
maglipay sa akong
kaugalingon
nagpalayo ko ninyong
mga tolkatz
gasakit sakit lang mos
akong duha ka itlog.
miabot ang kahilom
naglagiti ang kapungot
dunay sunog sa sulod
sa dughan nga dili na
makita sa uban kay ang
makakita ug mobati niini
ikaw man lang god lamang.
magpakahilom ka uban sa
panaad, nga karon dili ka
mabuntog, ang kapungot
molabay lang, ang kasaba
walay gihimo, ang imong
kusog nagpabilin diha sa
abo, sa imong tiilan,
nagpatubo sa laing lugas
nga sa pipila ka adlaw
mahimo na usab nga kahoy.
kon pauyonan ang
kasingkasing
kalooy gayod sa
hingtundan,
maayo gyod nga
pagkaguba ang dughan.
ang eskultor nagsigig
sapsap sa dakong kahoy
diri, didto, hangtod nga
nanipis na kini, unya ang
kahoy naghulma ug usa
ka imahe, nindot na apan
wala pa nahuman,
kon mahuman na kini
pasinawon pa gayod sa
is-is, dayon sa ubos sa maong
gikulit, makita mo ang mga
nausik, ang mga nakuha,
ubay ubay pod baya.
group chat kuno
pero sa tinood lang
wala kay labot
busy na sila sa ilang
preparation para sa
high school reunion sa
daytona, Florida,
si Noli ang sponsor sa
meals, si Maxi ang sa
accommodation sa
hotel, si Gary ang
responsible sa tickets,
ug si Gracie ang sa day
tour ug sa beach.
mga classmates nimo
sa high school nga tua
na sa United States,
group chat, dugay na
wa nagkita, sila sila lang
ang nagchat chat, unya
ikaw nga dia diri sa
pinas, sa suok nga baryo,
nga nag-awop awop ang
wifi signal, nagtanga sa
ilang mga kasikas,
apil sa mga tanga si
eddie nga based sa davao
si harry nga based sa
cebu, ug ako nga based
sa sibugay,...way ikatampo
sa ilang reunion karong July.
sa dihang mi walk out ka
sa chat, daghang nangutana
ngano.
miandar gyod ang ilang
kabogo, charot.
nagtoo man sab
god kang higugmaon ka
buanga nimo oi
pahulay sab gani
sa mga ilusyon
kakapoy ba anang
ingon anang
posisyon.
di na daw
magseryos
magwatsinanggo
na lang
puyok puyok
ginagmay
kolokomedya
dalang tinood
kusi kusi diri
kuot kuot pod didto
dayog hirit sa
" i am here,
i exist"
hmm, ganahan kos
tubag sa bata,
" my name is Paul
i live in Maribujoc,
Bohol"
sa dihang
napuno na ako
sa kapungot
sa dihang ang
gihambin ko
nga kasuko
wala na gyoy
saktong kabutangan
gani
miawas na man
sama sa apdo
sa dakong sawa
sa dughan
nga hinimbisan
nanamin ko
mas gwapo diay
ko kon masuko
mora kog nawong
anang hait nga
sundang
mora sag nawong
sa shotgun
daghang bala
nga gustong mobirada
kang bisan
kinsa.
ang kabo
kabo lamang
ug magpabiling
kabo
hangtod nga
kini giimnan
sa imong
gikaibgan
sa imong giingon
nga imong
gihigugma
sa dihang mitungab
ang iyang
ngabil
ug milad-ok
ang iyang tilaok
sa bugnaw nga
tubig
ang kabo dili
na ordinaryong
kabo
alang kanimo
ang kabo
nahimo na nga
dunay kalabotan
sa imong
kalibotan.
lig-on gayod ang haligi sa among balay
wa magsilbi ang mga anay
ang mga nangapangag nga anay
nga puros intawon nangamatay
nindot sab ang mga bentana sa among balay
dili kamaong manirado
permanenting abre paingon sa talan-awon sa
langit labay sa kabukiran lahos sa kadagatan
sinaw ang salog, islayd ang langaw, nangapiang,
di kasaka ang halas, nahulog sa hagdanan, di kadulot ang himbis sa salog nga tugas
ang mga bongbong di kalusot ang tingog
hipos ang tanang sekreto sa among pamilya sa
milabay nga katuigan
nindot sab ang akong mga katigulangan nga
nangamatay, halandomon, di mahurot akong bilig sa pagkakuritpot, sud-an siging palotpot,
nga sa pagluto inihap ang posporo ug sugnod.
patay na silang tanan, ako na lang ang nagpabiling buhi,
busa, kon nindot ang sinaw nga salog, ang babag nga bongbong, ang mga bentanang bentilador, ang haliging lig-on, apil na ang atop nga walay buslot,
mas nindot ko, kay ania
buhi pa intawon, kaon tulog, libot suroy,
nag-inosara apan haskang lipaya.
sa dihang namatay ang akong inahan
wala ko miiyak
sama ra usab sa pagkamatay sa akong
amahan
wa ko miiyak
ug nganong moiyak man jud ko anang mga
patay nga agsa buhi pa nagpunay mag tambag
kanako nga dili moayong iyakan ang mga patay?
ang mga kasakit, ang mga kapakyasan,
ang mga kapalpakan,
dili gyod kuno maayong iyakiyakan
kay para asa ra man god ang mga luha kondili alang lang kuno kini
sa kalipay sa kinabuhi?
igo lang akong nagtuman sa tambag sa mga
tang-an, sa mga tak-an, sa tanang mga nagpakaisog
aning kalibotan.
mando kini sa mga gamhanan
nga hagbay rang mitaliwan.
gisulat ko kining tanan sa pagdalidali
hadlok ako nga kini mawala
gideretso ko ang tanan sa paghandos
sama sa sugnod diha sa dakong kalayo sa dapog
aron dali dali sang masunog
paspas kaayo ang panahon
dili na dugaydugayon pa ang gadilaab nga pagbati
nga inig kahuman sa dakong sunog
anaa, ang abo, ang kahilom nga mas maayong mosugilon kanato
sa matood nga tinood.
abo, abo, sultihi ko.
abo, abo, limatok ko.
pahapdosi daw ko bi?
ayaw palihog akog hagita anang imong
"you are never my son" kay kabalo sab kong mobalos
anang
"you were never my mother"
ayaw kog hagita anang imong dakong kayutaan
lapad nga kahumayan
daghang katigayonan
ayaw kog hadloka anang imong mga milyones
kay ako sab naningkamot
nagkugi aron makab-ot ang akong sama kanimo kalaog
usab sa bahandi nga imong gitipigan
sa imong ilok nga nabaho na intawon
sa kadogayon
wala ako miari aron imong pakan-on dayon insultohon
naa pa gihapon ang akong garbo sa akong pagkagardo
wala ako mibutho aron magpalimos sa imong matapobre
nga kabuhi, sa imong pagkabiaybiayon,
miari ako tungod kay gihigugma ko ang wala nimo makita
kanako, gihandom ko kini, giamoma,
moabot ra ang panahon sa akong kinabuhi
mamatay ka lang gihapon, ug gani, kon mitukar pa lamang
ang akong gitagoan nga kabangis,
gilubong ko na unta ikaw nga buhi
kutob sa ako sa balak,
hawid sa akong habak.
tolkatz daw ka
maoy iyang ingon nako
maong gibyaan kas
imong bana
ngano pod kahang
natolkatz ka? basin di sab kabalo
mokulitog ang imong bana sa tanang
agianan sa imong bilahan, sa imong pantog,
sa imong ilok, sa lungag sa imong ilong
sa buho sa imong dalunggan maong ang imong
tolkatz nagpabilin
tolkatz daw kang dako
lalom ang imong pagkatolkatz
magbabalak nga tolkatz
nga bisag unsaon og kulitog nga morag
achara nga gibanggod gikudkod
gikulkog dili gyod mawala ang pagkatolkatz
sayang imong kaanyag ug kaalam
nanganlan kag tolkatz, hinoon , sa laing bahin
dala sa imong ginansya nga batang babaye
sa dihang mipauli ka na sa inyoha samtang gitagbo ka
sa imong inahan didto sa inyong nataran
sa kataposan nakaplagan ra gyod nimo ang imong
kagawasan
ang balaanong tambal sa mga tolkatz
busa pagsadya, paglipay,
daghan pang tolkatz aning kalibotana nga dili nila masabtan
dili nila matugkad
dili mahawngan
sa ilang pagpasagad.
change oil
sana all
taghoy taghoy
bagdoy bagdoy
sa sugbo
in the midst
of the
pandemic.
insensitive.
insatiable
ka.
misaad ang Ginoo
kanato
gahapon nga kinsa kadtong
magsilbi kaniya
tungod ug alang kaniya
panalipdan niya sa
covid.
busa nagsilbi kita kaniya
giwagtang ang atong kahadlok
misungsong kita sa daghan
tang trabahoon alang
sa katawhan
nakapangutana sila
kon nganong naghago kita
nakapangutana sila
kon wala bay covid sa atoa
mitubag kita
sa ngalan sa Dios,
sa Anak
sa Amahan ug
sa Ispiritu Santo
sa ngalan sa tanang
nga santos ug
anghel sa langit
dili kadulot
ang covid kanato.
patay na si mama
patay na sab si papa
kamatyonon na
ang akong igsoon
duna koy gipanulat
nga dili ko ganahan
nilang mabasa
apan gisulat ko lang
gihapon
dili na mabasa ni
papa ug mama
patay na silang duha
dili na sab
kini basahon sa akong
igsoon
kay kamatyonon na
walay lami ang balak
alang sa mga patay
walay lami ang balak
alang sa mga kamatyonon
busa, unsa pa bay pulos
niining tanan?
busa puslan man
mihirit ko, ug balak
alang kanimo.
kaniadto kon kusog nga
gani ang dalugdog nga
giparesan sa linti, ang akong
lola, magkuha sa bendetadong
lukay, dagkotan, ablihan ang
bentana dayog labay niini didto
sa gawas, aron daw mangawala
ang mga demonyo,
sumpa sa mga daotang elemento
sa atong uniberso,
ang paglabay sa
bendetadong lukay
dunganan sa syagit nga
"kon tawo ka pakita,
kon yawa ka pahawa!"
si lola Menang, mao ang unang
magbabalak sa akong kinabuhi,
nagsilsil sa akong alimpatakan ang
katuyoan sa balak: pagbugaw sa mga
demonyo, pag-aghat sa tawo nga
magpakita, aron atong ilailahon, ug
mahimo lang pod
ato sang abi-abihon.
ang balak, tawo usab nga dunay tuyo
kanato, sama nga kita aduna say tuyo
alang kaniya, nahisama sa---
trangka sa pultahan, hukot sa iro,
tabon sa bangera, taklob sa kaldero,
tuhug sa barbecue, putos sa bringhaus,
maso sa bato, martilyo sa lansang,
perlas sa aretes, dyamante sa singsing,
pang-ahit sa bungot, puller sa uban,
sanggot pang-abis aron mogawas ang
tuba,
taksanan sa kasakit,
bukag nga
hakotanan usab sa nag-ung-ong
nga mga
ligbos sa kalipay.
ug uban uban pa, nga mahimong mahunahunaan
pa sa matag karon ug unya.....
gihigugma mo
man god ang
tawong bisag
kanus-a dili ka
gayod higugmaon
na hala
daghan pang
dagkong bato
diha sa karsada
pamunita
dalha sa imong
balay dayon
ipukpok sa imong
gahi nga ulo
basin rag
mahumok
pastilan, ngano
ba gayod nga
sakiton man
ang kaugalingon
sa tinuyoan?
na hala sigi,
bogo ka, brayt mi
pero, sa laing
bahin, wala tuod kami
kasakit, apan
wala sab mi kalipay
patas lang, di ba?
ayaw ug katawa diha
buanga ka!
kon asa gigamit ang
bunglay
pagkahuman
didto ra sab
gibiyaan maong
karon dili na
magamit kay
gitay-an unya
dili na makit-an
si lenlen nanarbaho sa
manila ug tulo ka tuig
gibiyaan ang tulo ka
anak samtang gagmay
pa sila, gani ang usa
puya pa tungod lagi
sa pagbudhi sa iyang
bana.
tungod sa covid
miuli si lenlen sa
probinsya
unya ang iyang anak
wala na gani
nakaila kaniya
imbis nanay ang
tawag kaniya
gitawag lamang
siya nga "hoy!"
o kaha ba "Manang"
sa laing bahin ang
usa ka tigulang nga
bag-o niyang gibantayan
karon, kay lagi
kinahanglan man gayod
siya nga manarbaho aron
mabuhi ang iyang mga
anak
dako sab ug problema,
gipatay ang anak niyang
lalaki nga wala usab silay
maayong relasyon
gani gusto man usab siyang
patyon niadtong tawhana
dili sab kaayo maayo ang
iyang pagtagad sa iyang anak
nga babaye nga naminyo apan
wala maghatag kaniyag apo
busa dako kaayo ang iyang
pagmahay kay asa na man
kaha padulong ang iyang
tinigom nga katigayonan?
dako ang iyang pagmahay
unya kon magsugod na gani ug
paambit si lenlen sa iya usab nga
dakong suliran, masuko ang tigulang,
kay lagi, gamay ra kana kaysa
iyaha, unya moabot ang iyang
pagkangil-ad ug batasan
magsigi ug reklamo sa iyang
kahimtang, igang ang kalibotan,
walay lami ang niluto nga pagkaon,
samok ang gawas, dili siya katulog,
katol ang iyang ulo, sakit ang iyang
tiil, uga ang iyang buhok,
hanap ang iyang panglantaw,
dili siya kahinumdom kon asa na
usab nabutang ang iyang rosaryohan,
kon pila na ang iyang kwarta sa
bangko, kon nakabayad na ba ang
iyang utangan,
etcetera etcetera
ang iyang anak nga babaye sayo
sang migawas sa ilang balay aron pagpahungaw
sa iyang mga kahigwaos sa iyang inahan
nga halab ra usab gayod kaayo sa salapi,
miikyas, gipangita ang ig-agaw nga mangkay
aron maghisgot silang duha sa karaan nilang
mga kaniadto kalipay
ako nga nagsulat kabahin niining tanan
mihangad sa langit, nangamoyo sa Ginoo
nga unta kon kinsa man ang wala na gayod
makauyon sa kalibotan, nga unta
kuhaon na sa Ginoo aron ipahimutang na
sa langit, aron kinsa kadtong mabilin ning
kalibotan, mosulay sag tilaw sa tinipigan
nga kalipay,
sama ni Lenlen.
sa tinood lang
naglibog ko kon
giunsa ko pag-abot
kining akong
nahimutangan
habog kini
kita ang tibuok
kalibotan
kusog ang hangin
dinhi
kita ang dako ug
lapad nga
kadagatan
milingkod ako sa
akong bato nga
trono
sa ubos sa akong
tiilan ang
akong mga hulmigas
nga mga sundalo
sa mga sanga sa
kakahoyan
anaa ang akong mga
tigtambag nga mga
kalamganan
ulod nga sapiring ang
akong kauban
samtang naghisgot ako
sa tanan kong
gikamingawan.
walay porma ang balak
dili kini human daan nga
sanina nga mapalit nimo
didto sa peryahan dayon
awat awaton lamang walay
hulmahan ang balak sama
sa imong leche flan o chiffon
cake nga de numero ang
pagkutaw o kaha ba ang
pagmasa, nagpabilin kining
yamayama sa kaugalingon diha
sa kaugalingon, yamyam sama
sa usa ka manawalay, hunghong
sa dunggan alang sa pikas dunggan,
pamatia lang, kon mahanas ka na
sa pagpamati, madungog mo kini
pag-ayo unya ang imong mga tudlo
nahisama sa kabaw nga gagayod
sa imong karomata, o kabayo sa
imong tartanilla, kalit lang nga duna
kay padulngan, unya sa kakapoy
naa ka ra gayoy naabtan, usa ka
nindot kaayo nga pahulayan.....
kanang wala ka nay kasaligan pa
unya wa na sad kay laing kaduolan
kanang naa kay isulti apan dili mo
masulti sa laing tawo tungod kay
ang maong unod alang lang gayod
kanimo nya nagpabilin gihapon ang
kahadlok diha sa sayop nga pagbutyag,
na, diha mo na dayon mailaila ang
Ginoo, nga andam ug hagbay rang
gatagana sa pagpamati gyod nimo.
matod mo sukad nga naminyo ka na
unya miipon kas imong bana didto sa isla
unya nanganak ka dayon nagmaestra ka
dayon midaghan ang problema midaghan
ang bayronon, misamot ka labad ang imong
ulo, Nagbasol ka? nawala ang imong kaugalingon
napalong ang kalayo ug kahayag aron makita
si Dagang, gimingaw kas imong kaniadto,
mga buwak nga humot nga imong gikuptan
nangalaya na.
dugo na ba ang imong luha? dugo pa ba gihapon ang imong giluwa? sakit ba ang imong dughan?
kinsa ba ang mabudhion ug kinsa ang alaot nga
gibudhian? kalami sa pahiyom sa imong anak.
pagkamalipayon sa mga bata nga imong gitudloan. Pagkaanindot sa dagat sa isla, pagkalami nga talan-awon ang matag hapon inig pahawa sa adlaw, inig abot sa bulan, inig tayhop
sa hangin. Pagkadaghan sa awit nga imong nadungog: awit sa langgam, awit sa hangin, awit sa ulan, pamatia.
pamatia pag-ayo, kay sa sulod sa imong dughan mobalak na ang imong kasingkasing, kabahin ning tanan. Luha na ang imong ihilak, modagayday sa imong aping, mosabod sa imong ngabil, ug imong matilawan, ang lahi na usab nga kalipay.
Asgad, tam-is, dungan, dugay nimong masulti nga kini usab lamian.
nanambo si lalay sa bentana sa balay
milabay si Loloy paingon sa baybay
nagtagbo ang ilang mga matang uhaw
dunay gihandom sa tunga sa hulaw
adunay mahitabo nga dili malikayan
magubot gayod ang buhok sa kasagbutan.
sulod sa saysenta
ka tuig
wala ka lang gihapon
nakat-ona sa imong kinabuhi
nag-nganga ka lang gihapon
naghalhal ang dila
gipatungan sa langaw
gisudlan pa gani sa lamok
dili ka kabunal sa langaw
kabahin sa lamok
imo bang natulon?
hinoon pasalamat ka
gihapon sa Ginoo
sinaw pa ang imong agtang
unya itom pa gihapon ang
imong buhok
gitina nimo? gihunolan mo sa
lana sa lubi?
aw hinoon,
bulahan ang gatanga
nga gilipay sa kapalaran
mas malipayon baya gyod
tuod
ang walay nahibaw-an
ang mga kakulba
kasakit,kahadlok, kalisang,
ang tanan tanan
nga gihatag sa matag
adlaw,
iyang giawit
kusog nga pag-awit
lupig ang mga langgam
lupig ang mga balod sa
dagat
lupig ang hoyohoy sa kusog
nga hangin
ug pinaagi niini
nawagtang ang tanan
nga akong gipanulti
sa una
lahi sab ta,
gibalak nato
hapsay, pulido,
hilom
morag mga tunod
sa hulmigas nga
naglukdo sa
usa ka pignit nga
asukar.
giwala ko ang tanang
kahadlok ug kabalaka
karon lamang ang akong
gikubtan, karon lamang ang
akong gilantaw, ang akong
gibati, karon lamang
mubo dili lapad, ubos dili habog
akong gihawiran, kamot sa kamot
dili kadtong talan-awon sa ibabaw
dili kadtong sa layo
labi na nga dili anino
kini, kini, ug kini lamang
tinood, init, buhi, nga morag isda
nga bag-ong kuha sa pasol
nagkisikisi pa sa akong palad.
nagborda kita sa pulong
sugod lang kana
apan sa kadugayan dili
lamang ang pulong ang
atong giborda
giborda ta usab ang atong
panglantaw sa kinabuhi ug
sa uban
sa pag-abot sa kapuol human
sa tumang kalagsik
giborda na nato ang atong kinabuhi
kuyog na niini ang atong
kamatayon
human sa paglubong kanato sa
kalimot adunay bata nga nakasulod
sa lawak sa atong kinabuhi
makaplagan ang maong borda
nga puno sa abog
iya kining tayhopan sa iyang ginhawa
dayon makita na usab kita
sa tumang kaanindot sa atong kabatan-on
ug manamin siya niini arong usab kaplagon
ang iyang kaugalingon
lamian ang iyang pahiyom
humok ug humot kaayo ang
iyang mga kamot
nindot ang iyang buhok diha
sa haploy sa imong mga tudlo
nagbasa ang iyang ngabil
samtang nagtam-os siya sa
ice drop ng imong gidalit.
pila may sugilanon wala
magdugay nawa gyod ang
lima ka libo diha sa imong
pitaka.
daghang laya nga mga dahon sa
mahogany
milabay ang kusog nga hangin
nangahulog ang daghang mga
dahon
baga na kaayo sila nga nagtapok
sa gauga nga yuta
gitara ang hangin nga gikutingting
sa nangahulog nga mga dahon nga
nagbalibali sa kahaw-ang hangtod nga
gihatod na kini silang tanan sa
tagsatagsa nila ka mga lubnganan
nindot pamation ang huni sa kahilom
musika sa kahaw-ang diha sa kahaw-ang
ang mga dalunggan sa kamingaw lamang
ang makadungog niining tanan
Ginoong maloloy-on dungga ang mga pangaleya
sa tanang kahaw-ang dungga ang ilang mga musika
ang ilang mga kalag nga nagbalibali sa taginting
sa kwerda nga hangin nga miawit sa kahilom.
ingon mo
dili ta ampoan ang
mga santos
dili ta ampoan si
Maria
usa lamang ang Diyos
usa lamang ang
atong ampoan
sa laing bahin pila
ba ka higala ang imong
giganahan?
pila ba ka tawo ang imong
gidamgo nga unta mahimong
ikaw?
usa lang ba?
misaludo ako sa kaligdong ni Maria
gihandom ko ang kabalaan sa mga santos
nga miagi sa daghang pag-antos
giganahan lang ako nila
giampoan ko lang gihapon
ang usa ka Diyos.
kon wala mo kaha ako
gisakit
wala ko unta naayo
ang akong baroto dayon
nakog sakay
sa walay paghunahuna kon
asa ako modunggo
sa ngitngit nga kagabhion
giadalahig sa kusog nga hangin
hangtod nga
nadagsa ako niining isla
nga karon nahimo kong
paraiso...
paghuman sa ulan
nakita ko ikaw nga
nanilhig sa nataran
gitapok ang mga
laya nga dahon nga
karon nabasa,
humot ang mga laya
sa ulan nga mibasa
duna koy nakita
sa dihang gipiyong
ko ang akong mga
mata, dakong buhi,
nindot, balaan, lamian,
batan-on, ang iyang
kahumot nangalimyon.
dili ko moingon
nga gugma kini
sa tinood lang wa
ko kini kaayo
hisabti, apan usa lang
ang akong isugid sa
kahilom didto sa
lugar nga walay tawo
nga ako lang, sa kanunay
nagmingaw ako,
unya ikaw ang akong
gikamingawan,
dili mo mayubit ang
imong ngalan
dili ko mahagkan
ang imong larawan
mahikap ko ikaw
sa kangitngit
gakson ko ikaw
sa akong mga bukton
hugot, moingon sab
ako nimo, hugta
pag-ayo, mogakos ka
apan naa pa gihapon
ang pagduhaduha,
sa atong pagbuto
walay ngalan nga
yubiton, pang-iton
ang dila, sarado ang
ngabil, moutong
sa tumang kalami
sa gugmang suhi.
yamog ko
sa imong buwak
masakpon mo
lang ako sa kaadlawon
mahimong magpahipi
ako sa kagabhion
apan sa matag adlaw
wala na ko diha
sa kahayag dili mo
gayod ako mabati
makita.
Nasaypan ko ang gabon sa gapnod
apan wala ko nasaypi ang gibati ko
kining paglutawtaw dayon pagkawala.
nagtapis ang maanyag
nga kabuntagon sa usa
ka gabon, unya sa dihang
miabot na ang adlaw
giwakli niya ang gabon
samtang ang adlaw
mihapuhap sa iyang
buhok ug dughan unya
sa tumang kahilom
mibuto ang tumang
kainit ang tumang kahayag.
samtang namahaw
mi sa dihang namisita
ang akong ugangan nga
miabot na sa edad nga
nubenta ka tuig
misulay kog ingon
nga unta mokaon siyag
daghan aron makaabot
pa siyag usa ka gatos
ka tuig, ug mihunong
siyag ingkit sa adobong
baboy nga pinakaging
dayog ingon: sus, pagka
wala ba gyod nimoy
puangod!
kon gipatung-an
na ako sa leon ug
sa tigre
unya unsa pa man
kahay akong mahimo?
mas maayo pag
magdula kog lastiko
sige, magtigi ta
sa gawas
patas-anay tag ihi
padaghanay tag laway
iphon ta dayon
ang atong mga pagmahay
gikalibang ko ang taga
tungod ning mugna
dili na ko anang tagna-tagna
kon kinsay gwapa
ang dwende o ang agta?
gitahian ni
joselito (edad singko)
ang monyeka sa
iyang magulang nga
si Luisa
ug sinina
ang iyang amahan
nga palahubog
naglagot nga naglantaw
kaniya
sa kilid sa pultahan
gikuha ang silhig
ug sa walay pulupangutana
dila ray walay
labhag sa maong bata.
misulod si
Ana sa bookstore
dapit sa Faura
nakit-an nako
nakapangutana ko
mopalit kaha
si Ana ug libro?
ganahan si Ana
mobasa'g mga balak
libro kaha sa balak
ang iyang paliton?
kusog ang ulan
unya miundang
migawas si Ana
nagdalidali paingon
sa talipapa
mipalit ug utanon
itlog, asin, mantika
naibog sa ubas
sa agtang nga dangas
wa kalimti ang
usa ka kilong bugas.
gituman ko lang
ang akong saad diha kanimo
ania ang tulo ka
rosas
alang kanimo
humot ug pula nga
rosas
aron imo kong higugmaon
mipahiyom ka
unya imo kong gihagkan
sa akong kaugalingon
gituman ko usab ang akong
saad
ania ang balak
akong mugna alang
kanako
kanunay nga nakigbisog
kanako batok kanako.
karong adlawa
nangadto kami sa lubnganan
ni Padre Paliola
(kadtong misyonaryo nga
giputlan ug liog sa mga Suban-on
kaniadtong panahon
sa miabot na si Magellan sa Pilipinas)
ulahi nakong nabantayan
nga ang akong driver, ang alalay sa
akong inahan nga tiguwang,
ang akong gwardya
puros baya mga Suban-on)
hinoon, lahi na ang karon
apan, alalay lang sila gihapon
hinoon, maayo na ang relasyon karon,
wala na ang pinutlanay ug liog
kon mag-away kabahin sa relihiyon
kasagaran, anaa na ang pakigdait
ug ang pagpakahilom.
nag eksperimento ang
inahan sa iyang bata nga lalaki
nga nagkamang diha sa salog
monyeka, pusil, pan,
libro
ang batang lalaki
nagpasalamat ang inahan
mihunong sa pagkamang
gihawiran ang pusil
apan sa kataposan gidali
dali ug kab-ot ang pan.
bisag asa siya
ang iyang kinakusgang
iro anaa nagasunod sunod
kaniya
mapasimbahan o
mapataboan
sa kan-anan o bisan na
gani sa iyang higdaanan
anaa ang iyang iro nga
buotan
sa sikad-sikad nga iyang
gitawag
atua gauna na ang irong
kanahan
mipasidaan lang ako
kaniya kon unsa unya
ang mahitabo puhon
kon mamatay na unya
kining iroa
maligsan ba o mamatay
puhon sa iyang
katigwangon
ipaandam na ang pila
ka tadyaw nga sudlanan
sa iyang mga luha
sa iyang kaguol unya.
mikusog ang ulan
ang bata nga nagdula
kuyog sa iyang puti nga
itoy namasilong sa ilalom
sa dakong kahoy
bugnaw ang hangin nga
mihapuhap sa buhok ug
aping
ang kahumot sa ilang ilang
nga namulak
misurop sa gapnod.
ang mga butang
nga dili na nato mausab
atong lantawon
dili sab nato iyakan
dili sab nato mahayan
atong tutukan
ug sutaon asa gayod
dapit ang mga butang
nga maghatag natog
saktong pagtulun-an
kay lagi dili gyod nato
mausab pa ang angay
na lamang biyaan.
gihuktan sa pisi
sa kabaw ang iyang
amo
makagot ang ngipon
ug misyagit ug
wat, do, do, apil pa
ang ksk ksk ksk
migahi ang suba
mikaging ang mga isda
nanglupad ang mga nipa
nangahulog ang mga
uwak gikan sa langit
nagdilaab ang langit
napalong ang haling sa
dapog
ang mga abo nahimong
sabaan gikan sa ilang kahilom
pila na ka higayon
daghan pang panghitabo ang
nahimong katingalahan
matapos na kuno ang
atong kalibotan
