Pagpaminaw sa mga Baki
Listening to the Frogs
Sa beranda, ubos sa nataran sa munisipyo,
In the patio, below the town hall’s garden,
Paminawon ko ang panag-istorya sa mga baki.
I will listen to the conversation of the frogs.
Nahimuot ako sa ilang kukabildo,
I am amused by their talk.
May panahong nagkadungan,
At times, they talk at the same time,
Daw nagkontes, palabwanay,
As if in a contest, trying to outdo each other.
Usahay tinagsa nga tubagon dayon sa uban.
Sometimes one talks and the others reply.
May panahong hilom sila,
There is a time when they are silent.
Nakamatikod seguro nga may naminaw
Maybe they noticed that someone is listening
Ug nakasabot sa ilang panglibak.
And understands their gossips.
Apan may lahing pagbating migakos
But there is a different feeling embracing
Sa akong dughan.
My chest.
Dili ko tiwason ang pagpaminaw.
I will not continue listening.
Milupad ang akong panan-aw
My eyes flew
Sa haw-ang nga kahigaran,
To the bare hills,
May pipilang falcatta,
The few falcattas,
Nagpalayo sa mga gomang bag-ong nanalingsing,
Stands far from the rubber trees newly budding.
Ang ilang dahon, lunhawng kwaknit,
Their leaves are like green bats,
Nagbitay sa kasangahan.
Hanging in the branches.
Abri pa ang mga bintana sa mga balay
Still open are the windows of houses
Nga nangandam sa kagabhion.
Preparing for the evening.
Abo ang langit. Gihuyop na ang mga dag-om.
The skies are gray. The black clouds are blown away.
Sa may duol, nagtalay ang mga million flowers:
Nearby, the million flowers stand in rows.
Rosas, gladiolos sa hagdanhagdang hardin.
Roses, gladiolos in terraced gardens.
Bulok sa kinabuhi ang mga million flowers---
The million flowers reflect life’s colours---
Asul, lila, pula, maroon, balaw.
Blue, pink, red, maroon, brown.
Urot pula ang mga rosas.
The roses are orange.
Dalag ug kahel ang mga gladiolus
The gladioli were yellow and orange,
Bugnaw ang huyohoy.
The winds are cold.
Paspas ang tinubagay sa mga baki
The questions and replies of the frogs were fast.
Bahin sa ilang kasinatian
It is about their experiences
Kaniadto ug karon.
Before and today.
Naminaw ko
I listened.
Apan dili, dili ko ipanabi
But no, I will not talk
Ang ilang mga sugilanon.
About their stories.
EL CUEZON
March 21-22, 2005
Concepcion, Misamis Occidental
Showing posts with label El Cuezon. Show all posts
Showing posts with label El Cuezon. Show all posts
3/31/2009
PAGHULAT
PAGHULAT
WAITING
Ang mga lunhaw naghulat sa imong pag-uli ---
Greens wait for your homecoming ---
mga tanom sa harden nga nangalaya,
plants in the garden wilting,
ang mga humayang duol nga kanunay nagbag-o,
ricefields nearby ever changing,
Mga kahoy taman sa lagyong mga higad nagpangamay.
trees up to the distant hills beckoning.
Sama sa mga kamot
Just like the hands
nga naghulat sa imong pag-amen
you would kiss,
mga lawas nga naghulat sa imong paghalog,
bodies you would embrace.
Ug wala ka miabot.
And you stood them all.
dili kay gusto nimo.
Not because you willed to.
May nagpugos kanimo.
Some—made you!
Ang panumduman nagpabalik sa panahong nangagi
The memory plays times before the present.
Miabot ka isip usa ka gasa, human sa kadaghang pagsulay,
You came as a gift, after many tries,
human sa daghang tuig nga paghulat.
after many years of waiting.
Ikaw ang modelong anak nga mipintal og mga pahiyom
You were the ideal son who painted smiles
niining balaya, sukdanan sa mga igsoong
in this house, the model for siblings
nangita og giya,
looking up for guidance,
usa ka estudyante Sa Pamantasang
a student from The University
naghambin og mga paglaum nga bug-at pa sa mga barbell.
bearing promises heavier than barbells.
Ang imong barbel naghulat na sa
Your weights now await
imong pag-alsa, ang imong kamera naghulat
lifting, your camera awaits
sa imong pagklik, ang imong mga klase naghulat
clicking, your classes await,
sa imong pag-abot.
your coming.
Ang imong higdaanan naghulat sa imong lawas
Your bed awaits your body
nga mahagbong, ang imong mga sanina naghulat
Falling, your clothes await
sa imong kamot nga mamili,
your hands selecting,
sa imong lawas nga magsuot nila
your body wearing them.
Pagkahuman sa imong pagkawala ug sa tawag nga misira
After the absence and that call that sealed
sa imong kaugmaon.
your destiny.
Namuti ang mga mata sa paghulat.
Eyes turn white with waiting.
Mihilak na ang imong mga ginikanan sa national tv,
Your parents cried on national tv
aron ikaw mauli, nangamuyo bisan na lang sa imong lawas
for your return, begged even for just the body
para sa usa ka desenteng paglubong.
for a decent burial.
Dili man unta dalag ang imong panit,
You were not yellow-skinned,
kadtong gimarkahan nga kidnapon.
those marked for kidnapping.
Wala man magluwa og bulawan ang imong ginikanan.
Your parents do not spit gold.
Ang kasingkasing sa nasud –migahi na sa mga coup ug korapsyon
The nation’s heart –hardened by coups and corruption,
mga bakak ug intriga, mibalik paghumok para kanimo
lies and intrigues, grew soft again for you
ug may mga pag-ampong gisambit para sa imong pagbalik
and prayers were lisped for your return.
Ang mga mahal nga kasingkasing
Beloved hearts
mitan-aw sa unahan
scan the horizon
nangita sa pamilyar mong pamayhon
for your familiar figure,
way seguro, unta, Ginoo, palihog,
who knows, God, please,
sa imong paghibalik.
for your return.
Pastilan nga paglaum
O wretched hope
kanunayng mobukhad sa mga kasingkasing!
forever blooming in the hearts!
Tungod kay
Because
ang mga panumduman lang ang makauli.
only the memories come home.
Ang mga paghandum lamang ang makabalik.
Only the memories return.
EL CUEZON
February 2004
UP Bliss
Diliman, Quezon City
John Russell, 17 years old, a UP College of Home Economics student was kidnapped. His parents had already paid P500,000 to people who had demanded money for his release and still he was not returned.
WAITING
Ang mga lunhaw naghulat sa imong pag-uli ---
Greens wait for your homecoming ---
mga tanom sa harden nga nangalaya,
plants in the garden wilting,
ang mga humayang duol nga kanunay nagbag-o,
ricefields nearby ever changing,
Mga kahoy taman sa lagyong mga higad nagpangamay.
trees up to the distant hills beckoning.
Sama sa mga kamot
Just like the hands
nga naghulat sa imong pag-amen
you would kiss,
mga lawas nga naghulat sa imong paghalog,
bodies you would embrace.
Ug wala ka miabot.
And you stood them all.
dili kay gusto nimo.
Not because you willed to.
May nagpugos kanimo.
Some—made you!
Ang panumduman nagpabalik sa panahong nangagi
The memory plays times before the present.
Miabot ka isip usa ka gasa, human sa kadaghang pagsulay,
You came as a gift, after many tries,
human sa daghang tuig nga paghulat.
after many years of waiting.
Ikaw ang modelong anak nga mipintal og mga pahiyom
You were the ideal son who painted smiles
niining balaya, sukdanan sa mga igsoong
in this house, the model for siblings
nangita og giya,
looking up for guidance,
usa ka estudyante Sa Pamantasang
a student from The University
naghambin og mga paglaum nga bug-at pa sa mga barbell.
bearing promises heavier than barbells.
Ang imong barbel naghulat na sa
Your weights now await
imong pag-alsa, ang imong kamera naghulat
lifting, your camera awaits
sa imong pagklik, ang imong mga klase naghulat
clicking, your classes await,
sa imong pag-abot.
your coming.
Ang imong higdaanan naghulat sa imong lawas
Your bed awaits your body
nga mahagbong, ang imong mga sanina naghulat
Falling, your clothes await
sa imong kamot nga mamili,
your hands selecting,
sa imong lawas nga magsuot nila
your body wearing them.
Pagkahuman sa imong pagkawala ug sa tawag nga misira
After the absence and that call that sealed
sa imong kaugmaon.
your destiny.
Namuti ang mga mata sa paghulat.
Eyes turn white with waiting.
Mihilak na ang imong mga ginikanan sa national tv,
Your parents cried on national tv
aron ikaw mauli, nangamuyo bisan na lang sa imong lawas
for your return, begged even for just the body
para sa usa ka desenteng paglubong.
for a decent burial.
Dili man unta dalag ang imong panit,
You were not yellow-skinned,
kadtong gimarkahan nga kidnapon.
those marked for kidnapping.
Wala man magluwa og bulawan ang imong ginikanan.
Your parents do not spit gold.
Ang kasingkasing sa nasud –migahi na sa mga coup ug korapsyon
The nation’s heart –hardened by coups and corruption,
mga bakak ug intriga, mibalik paghumok para kanimo
lies and intrigues, grew soft again for you
ug may mga pag-ampong gisambit para sa imong pagbalik
and prayers were lisped for your return.
Ang mga mahal nga kasingkasing
Beloved hearts
mitan-aw sa unahan
scan the horizon
nangita sa pamilyar mong pamayhon
for your familiar figure,
way seguro, unta, Ginoo, palihog,
who knows, God, please,
sa imong paghibalik.
for your return.
Pastilan nga paglaum
O wretched hope
kanunayng mobukhad sa mga kasingkasing!
forever blooming in the hearts!
Tungod kay
Because
ang mga panumduman lang ang makauli.
only the memories come home.
Ang mga paghandum lamang ang makabalik.
Only the memories return.
EL CUEZON
February 2004
UP Bliss
Diliman, Quezon City
John Russell, 17 years old, a UP College of Home Economics student was kidnapped. His parents had already paid P500,000 to people who had demanded money for his release and still he was not returned.
PASAGDI AKONG MOBALAK
PASAGDI AKONG MOBALAK
Hayaan mo akong Tumula
Pasagding mobalak ang akong ngabil
Hayaan mong tumula ang aking labi
og halok.
ng halik.
Balak ang akong halok.
Ang aking halik ay tula.
Paminawa, pamatia ang akong balak
Dinggin, damhin mo ang aking tula
sa imong ngabil,
sa iyong labi,
sa imong dunggan, panit, liog,
sa iyong tainga, balat, leeg,
sa imong tibuok lawas.
sa iyong buong katawan.
Ang akong balak kinabuhi.
Ang aking tula ay buhay.
Makabuhi kini
Nakakabuhay ito
sa mga nahinanok nga pagbati.
ng mga himbing na damdamin.
Makabuhi kini
Nakakabuhay ito
sa mga naughan
sa mga tigang
nga tubod
na bukal.
Makapakusog sa agos
Nakakabilis ng agos
sa mga langayang suba.
ng mga lulugu-lugong ilog.
Makapatul-id
Nakakapag-usbong
sa mga natumbang panahon.
ng mga nakadapang panahon.
Ang balak ko kinabuhi.
Ang tula ko ay buhay.
Ang balak ko halok,
Ang tula ko’y halik,
ang akong halok, balak.
ang halik ko’y tula.
Adunay ayon-ayon sa akong halok.
May tugma ang aking halik,
Ayon-ayon nga adunay tugbang
Tugmang may katapat
sa imong gihambin.
sa iyong pagnanasa.
Tan-awa, nagkaayon
Masdan mo, magkatugma
ang ngabil ko ug ngabil mo.
ang labi ko at labi mo.
Ang lawas ko ug lawas mo,
Ang katawan ko at katawan mo,
ang ako ug ang imo.
ang sa akin at sa iyo.
Ang ilang pagdaitol
Ang kanilang paglalapat
usa ka pasumbingay, pagkatingalahan.
ay talinghaga, mahiwaga.
May sumbingay ang akong halok
May talinghaga ang aking halik
sa kada suuk
sa bawat sulok
nga iyang gibaktas.
ng kanyang nilalakbay.
May katingalahan ang akong halok
May hiwaga ang aking halik
nga di matugkad
na di maaarok
sa bisan unsang pulong.
ng anumang salita.
Kay ang akong halok
Kaya ang aking halik
usa ka balak
na isang tula
nga labaw pa sa balak.
ay higit pa sa tula.
Akong balakan ang tibuok mong kalawasan.
Tutulaan ko ang buo mong katawan.
EL CUEZON
1990s
UP Diliman
Quezon City
Hayaan mo akong Tumula
Pasagding mobalak ang akong ngabil
Hayaan mong tumula ang aking labi
og halok.
ng halik.
Balak ang akong halok.
Ang aking halik ay tula.
Paminawa, pamatia ang akong balak
Dinggin, damhin mo ang aking tula
sa imong ngabil,
sa iyong labi,
sa imong dunggan, panit, liog,
sa iyong tainga, balat, leeg,
sa imong tibuok lawas.
sa iyong buong katawan.
Ang akong balak kinabuhi.
Ang aking tula ay buhay.
Makabuhi kini
Nakakabuhay ito
sa mga nahinanok nga pagbati.
ng mga himbing na damdamin.
Makabuhi kini
Nakakabuhay ito
sa mga naughan
sa mga tigang
nga tubod
na bukal.
Makapakusog sa agos
Nakakabilis ng agos
sa mga langayang suba.
ng mga lulugu-lugong ilog.
Makapatul-id
Nakakapag-usbong
sa mga natumbang panahon.
ng mga nakadapang panahon.
Ang balak ko kinabuhi.
Ang tula ko ay buhay.
Ang balak ko halok,
Ang tula ko’y halik,
ang akong halok, balak.
ang halik ko’y tula.
Adunay ayon-ayon sa akong halok.
May tugma ang aking halik,
Ayon-ayon nga adunay tugbang
Tugmang may katapat
sa imong gihambin.
sa iyong pagnanasa.
Tan-awa, nagkaayon
Masdan mo, magkatugma
ang ngabil ko ug ngabil mo.
ang labi ko at labi mo.
Ang lawas ko ug lawas mo,
Ang katawan ko at katawan mo,
ang ako ug ang imo.
ang sa akin at sa iyo.
Ang ilang pagdaitol
Ang kanilang paglalapat
usa ka pasumbingay, pagkatingalahan.
ay talinghaga, mahiwaga.
May sumbingay ang akong halok
May talinghaga ang aking halik
sa kada suuk
sa bawat sulok
nga iyang gibaktas.
ng kanyang nilalakbay.
May katingalahan ang akong halok
May hiwaga ang aking halik
nga di matugkad
na di maaarok
sa bisan unsang pulong.
ng anumang salita.
Kay ang akong halok
Kaya ang aking halik
usa ka balak
na isang tula
nga labaw pa sa balak.
ay higit pa sa tula.
Akong balakan ang tibuok mong kalawasan.
Tutulaan ko ang buo mong katawan.
EL CUEZON
1990s
UP Diliman
Quezon City
Sa Paglingkod sa Plaza
Sa Paglingkod sa Plaza
Sitting in the Plaza
Hinay ang uyog sa mga daho’g sanga
So softly move the leaves and branches
sa maihap nga kahoy
of the few trees
ning gamayng plaza
of this small plaza
sa bag-o’g karaang balay lungsod.
of this new and old town hall.
Sa mga kilid, nanaglingkod,
In the side, sat
nanag-istorya ang mga bayong
teeners talking,
ug dalaginding, nagputing blouse,
the gals wearing white blouses,
berdeng saya, asul-maong karsones,
green skirts, blue maong pants,
gisaluhan ang istorya sa kabatan-on,
sharing the tales of youth.
gipatay ang oras,
killing the time,
gihulat ang ulahing kahaponon.
wating for the late afternoon.
Matag karon ug unya,
Now and then
mohaguros ang mabulukong bus
we hear the sounds of colorful buses
o van o motor,
vans or motors
usahay mohunong,
sometimes stopping,
kasagaran dili.
mostly not.
Gilaay ang akasya sa oras
The acacia got tired waiting
sa pagtikyop sa iyang mga dahon.
for the leaves to sleep.
Nangita’g kape ang katugong hunahuna.
The sleepy mind looks for coffee.
Nangandoy ang bandila sa flag retreat.
The flag dreams of flag retreat.
Kanindot sa mainit nga kahaponon!
How beautiful is the warm afternoon!
Way timailhan sa gitagong kaguliyang
There is no sign of the hidden conflict
ning banwa sa lapyahan
of this town near the beach
sa Look Murciellagos
of Murciellagos Bay
ug kahigarang kalubihan,
and hilly coconut farms,
kamarangan, kamangosteenan.
marangs and mangosteens
Way timailhan sa kaguliyang
No sign of the conflicts
sa iyang kagahapon.
of its past.
Kagahapon sa mga amahan sa lungsod
The past of the fathers of the town
nga gisulat sa dugo.
written in blood.
Diin ang dugo nga giutang
Where the debt of blood
dugo sad ang gibayad.
was also paid with blood.
Ang kinugos miluthang sa gakugos.
The godson killed the godfather.
Gisulod sa rehas kay giakusahan sa pagluthang.
Locked behind bars because he was accused of killing.
Ug naglumba ang duha ka pamilya
And two families of
sa duha ka lungsod sa paglampas
two towns raced to cut off
sa kontrang sagbot.
the enemy weeds.
Ug sa duha ka pamilyang
And of two families
nag-ilog sa katungdanan,
wrestling for positions,
nagbayloay og keha –
exchanging cases--
kurakot versus kidnapping.
corruption versus kidnapping.
Kinsa ba ang makatagna
Who can guess
sa dugong mobanaw
of the blood that shall flow
pa sa iyang sabakan.
in its arms.
Apan diri sa akong gilingkurang sementong
But here where I sat, in the cement flower box.
gitamnan og santal,
planted with santal,
kalinaw ang akong nakita.
All I that I see is peace.
Lunhaw ang kahoyng pino
Green is the pine tree
nga nagtudlo sa langit,
pointing to the skies,
nagbukhad ang dahon sa traveller’s palm,
the leaves of traveller’s palm are open,
giigang ang talisay ug
the talisay tree feels hot,
nanitsit ang Indian tree
the Indian tree is whistling
sa dili pagsaba.
not to make a noise.
Hinay ang uyog sa mga daho’g sanga.
Softly moves the leaves and branches.
Way timailhan sa gitagong kaguliyang.
There is no sign of the hidden conflict.
-EL CUEZON
Marso 14, 2003
Sapang Dalaga población
Misamis Occidental
Sitting in the Plaza
Hinay ang uyog sa mga daho’g sanga
So softly move the leaves and branches
sa maihap nga kahoy
of the few trees
ning gamayng plaza
of this small plaza
sa bag-o’g karaang balay lungsod.
of this new and old town hall.
Sa mga kilid, nanaglingkod,
In the side, sat
nanag-istorya ang mga bayong
teeners talking,
ug dalaginding, nagputing blouse,
the gals wearing white blouses,
berdeng saya, asul-maong karsones,
green skirts, blue maong pants,
gisaluhan ang istorya sa kabatan-on,
sharing the tales of youth.
gipatay ang oras,
killing the time,
gihulat ang ulahing kahaponon.
wating for the late afternoon.
Matag karon ug unya,
Now and then
mohaguros ang mabulukong bus
we hear the sounds of colorful buses
o van o motor,
vans or motors
usahay mohunong,
sometimes stopping,
kasagaran dili.
mostly not.
Gilaay ang akasya sa oras
The acacia got tired waiting
sa pagtikyop sa iyang mga dahon.
for the leaves to sleep.
Nangita’g kape ang katugong hunahuna.
The sleepy mind looks for coffee.
Nangandoy ang bandila sa flag retreat.
The flag dreams of flag retreat.
Kanindot sa mainit nga kahaponon!
How beautiful is the warm afternoon!
Way timailhan sa gitagong kaguliyang
There is no sign of the hidden conflict
ning banwa sa lapyahan
of this town near the beach
sa Look Murciellagos
of Murciellagos Bay
ug kahigarang kalubihan,
and hilly coconut farms,
kamarangan, kamangosteenan.
marangs and mangosteens
Way timailhan sa kaguliyang
No sign of the conflicts
sa iyang kagahapon.
of its past.
Kagahapon sa mga amahan sa lungsod
The past of the fathers of the town
nga gisulat sa dugo.
written in blood.
Diin ang dugo nga giutang
Where the debt of blood
dugo sad ang gibayad.
was also paid with blood.
Ang kinugos miluthang sa gakugos.
The godson killed the godfather.
Gisulod sa rehas kay giakusahan sa pagluthang.
Locked behind bars because he was accused of killing.
Ug naglumba ang duha ka pamilya
And two families of
sa duha ka lungsod sa paglampas
two towns raced to cut off
sa kontrang sagbot.
the enemy weeds.
Ug sa duha ka pamilyang
And of two families
nag-ilog sa katungdanan,
wrestling for positions,
nagbayloay og keha –
exchanging cases--
kurakot versus kidnapping.
corruption versus kidnapping.
Kinsa ba ang makatagna
Who can guess
sa dugong mobanaw
of the blood that shall flow
pa sa iyang sabakan.
in its arms.
Apan diri sa akong gilingkurang sementong
But here where I sat, in the cement flower box.
gitamnan og santal,
planted with santal,
kalinaw ang akong nakita.
All I that I see is peace.
Lunhaw ang kahoyng pino
Green is the pine tree
nga nagtudlo sa langit,
pointing to the skies,
nagbukhad ang dahon sa traveller’s palm,
the leaves of traveller’s palm are open,
giigang ang talisay ug
the talisay tree feels hot,
nanitsit ang Indian tree
the Indian tree is whistling
sa dili pagsaba.
not to make a noise.
Hinay ang uyog sa mga daho’g sanga.
Softly moves the leaves and branches.
Way timailhan sa gitagong kaguliyang.
There is no sign of the hidden conflict.
-EL CUEZON
Marso 14, 2003
Sapang Dalaga población
Misamis Occidental
SULAT KANG JAMES
SULAT KANG JAMES
Letter to James
1
Dili hitupngan sa lechon ang kalami,
The taste of lechon cannot compare,
halayo ra ang katam-is sa dugos
the sweetness of honey is a far cry
sa atong hataas, halawom
from the length and the depth
nga kukabildo
of our conversations
diin gibalbag ta ang kalalim sa kinabuhi.
where we mined the wonders of life.
2
Dut sa amay ang atong pagkarebelde,
Our rebelliousness seeps to our bone marrows
gitagsa-tagsa ta ang kadunot
we pointed to each corruption,
nga gustong ilubong sa kagahapon,
we want to bury in the past,
iyawat katubuan ang tabunok nga yuta
hoping the burial grounds shall grow
sa bungahoy, tagbaw sa gikutkot nga tiyan,
fruit trees, the answer to hungry stomachs,
sa bulak, may alimyon tambal sa gutom
flowers, whose scent heals the hungry
ug naglatagaw nga kalag.
and restless spirit.
3
Apan may koral ang atong rebelyon.
But our rebellion is fenced,
gihikot ka sa imong pagbugtaw sa ekonomiya, pangpamilya.
tied by your search for economic gains., for family
dili na kini molapas pa sa maisog mong istorya,
it won’t go beyond your courageous tales,
way kinabuhi paglugdang sa ispirito sa serbisa.
lifeless once the dregs of beer spirits had settled down,
samtang ang akoa, gikulong sa papel, tinta ug tekla,
while mine is jailed in paper, ink and keys,
nahimong gumalaysay, balak, sugilanon, nobela,
turned into essays, poetry, story, novel,
ugma damlag kini mao ang bomba
that shall be the bomb tomorrow
mobuto, mopatay sa way nahot nga sistema.
which will explode and kill our useless system.
4
Gisumsuman ta ang mga kapakyasang
Our appetizers are the failures
nagdayandayan sa atong mga kalipay,
that adorn all our happiness,
kadtong kursong gihagoan pero wa mapuslan,
that course we sweated for, we didn’t use,
tiketan sa Colon, ang pinakakaraang dalan sa Pilipinas,
ticket booth in Colon, the oldest street in the Philippines,
relo ug uban pang gipayuhot, ako ang gipanuhot,
the watch and other things facilitated caused in me heartburn,
letson nga gisuroy, hayop nga gimatansa,
peddled lechon, slaughtered animals,
bas ug grabas, human, gimasa,
sand and gravel, then mixed,
bayombo nga namad-an,
voting booths gone dry,
bugtong anak kausa hapit makabsan,
the only child once almost lost her life..
5
Handumon ko ang atong panag-istorya
I shall remember our conversation,
apil na ang libreng serbisa.
including the free beer.
EL CUEZON
Abril 9, 2006
Mahayag, Zamboanga del Sur
James Baracol Cuezon is a first cousin, who grew up in Mahayag, Zamboanga del Sur. He finished B.S. Customs Administration and became a businessman, selling lechon and then fresh meat before becoming a supplier of gravel and sand.
Letter to James
1
Dili hitupngan sa lechon ang kalami,
The taste of lechon cannot compare,
halayo ra ang katam-is sa dugos
the sweetness of honey is a far cry
sa atong hataas, halawom
from the length and the depth
nga kukabildo
of our conversations
diin gibalbag ta ang kalalim sa kinabuhi.
where we mined the wonders of life.
2
Dut sa amay ang atong pagkarebelde,
Our rebelliousness seeps to our bone marrows
gitagsa-tagsa ta ang kadunot
we pointed to each corruption,
nga gustong ilubong sa kagahapon,
we want to bury in the past,
iyawat katubuan ang tabunok nga yuta
hoping the burial grounds shall grow
sa bungahoy, tagbaw sa gikutkot nga tiyan,
fruit trees, the answer to hungry stomachs,
sa bulak, may alimyon tambal sa gutom
flowers, whose scent heals the hungry
ug naglatagaw nga kalag.
and restless spirit.
3
Apan may koral ang atong rebelyon.
But our rebellion is fenced,
gihikot ka sa imong pagbugtaw sa ekonomiya, pangpamilya.
tied by your search for economic gains., for family
dili na kini molapas pa sa maisog mong istorya,
it won’t go beyond your courageous tales,
way kinabuhi paglugdang sa ispirito sa serbisa.
lifeless once the dregs of beer spirits had settled down,
samtang ang akoa, gikulong sa papel, tinta ug tekla,
while mine is jailed in paper, ink and keys,
nahimong gumalaysay, balak, sugilanon, nobela,
turned into essays, poetry, story, novel,
ugma damlag kini mao ang bomba
that shall be the bomb tomorrow
mobuto, mopatay sa way nahot nga sistema.
which will explode and kill our useless system.
4
Gisumsuman ta ang mga kapakyasang
Our appetizers are the failures
nagdayandayan sa atong mga kalipay,
that adorn all our happiness,
kadtong kursong gihagoan pero wa mapuslan,
that course we sweated for, we didn’t use,
tiketan sa Colon, ang pinakakaraang dalan sa Pilipinas,
ticket booth in Colon, the oldest street in the Philippines,
relo ug uban pang gipayuhot, ako ang gipanuhot,
the watch and other things facilitated caused in me heartburn,
letson nga gisuroy, hayop nga gimatansa,
peddled lechon, slaughtered animals,
bas ug grabas, human, gimasa,
sand and gravel, then mixed,
bayombo nga namad-an,
voting booths gone dry,
bugtong anak kausa hapit makabsan,
the only child once almost lost her life..
5
Handumon ko ang atong panag-istorya
I shall remember our conversation,
apil na ang libreng serbisa.
including the free beer.
EL CUEZON
Abril 9, 2006
Mahayag, Zamboanga del Sur
James Baracol Cuezon is a first cousin, who grew up in Mahayag, Zamboanga del Sur. He finished B.S. Customs Administration and became a businessman, selling lechon and then fresh meat before becoming a supplier of gravel and sand.
Sulat kang Manang Nenen
Sulat kang Manang Nenen
Letter to Manang Nenen
Inig-abot sa Mayo,
When May comes,
motungas ang akong panumduman
my mind climbs
ngadto sa Malibacsan,
up Malibacsan,
sa inyong balayng sak-onon
in your house on the hill
pilang lakang gikan sa dalan
a few steps from the road.
Niadtong panahong batan-on pa ang kalibutan
At the time when the world was still young
damgo lang ang semento,
cement was just a dream,
disyertong dyip-ot ang dalang agian,
the road was a narrow desert,
giputos sa abog ang among tiil.
our feet was covered with dust.
Pagligid sa buwan sa mga bulak,
As the month of flowers come,
nangdalag ang mga balili,
the grasses turned yellow,
namulak ang amorseko
amorsekos bloomed
diha sa among mga sinena,
in our clothes,
nanglinya sa daplin ang mga mayamaya.
mayamayas lined along the roadsides.
Human makahapit sa ilang Smith,
After stopping at Smith’s,
hinayhinay kaming moambog,
we slowly went downhill,
ilawm sa kalubian.
under the coconut grooves.
Kalami baya mosakay sa takong
How nice it is to ride a coconut pith
padidit sa agianan!
slide down the trek!
Hangtod mosangpot sa gamayng suba,
Until we reached the small river,
linaw ug sabaan nga tubig.
clear and noisy waters.
Magluksolukso mi, moagi sa mga bato
We jumped from rock to rock, those
nga dili mairog sa among kagaan,
that would not move with our weights,
hangtud makalabang ug motungas na usab
until we have crossed it and we climbed
sa higad-pamistahanan.
the hilly fiesta destination.
Matag abot sa Mayo, bulan sa mga bulak,
When May comes, month of flowers
ug adlaw ni San Isidro Labrador,
and the day of Saint Isidore, the Worker,
sa daghang baryo.
of many barrios.
Labaw na sa tudlo ang mga Mayo
The Mays of my youth
sa akong kabatan-on,
number beyond my fingers.
Mitungas-miambog ako sa Malibacsan,
I climbed up and down Malibacsan
wa pa koy nakit-ang dupong o baksan.
where I have not seen any cobra or boa.
Subang mabaw kung way ulan
Shallow river when it does not rain
pero kung ting-ulan, kakusog diay
but strong during the rainy season,
gianod ang tulay,
the bridge was swept away.
semento na lang among nakit-an.
We only saw the cement.
Gibuhi ko sa panumduman,
I tried to relive in my mind,
kadtong homba nga kinamayan,
that sugared meat dish,
pansit nga gisagolan og hinilisan,
pancit mixed with fried pork,
gipamili ko ang patatas sa estopado,
I chose the potatoes in the estopado,
gikuha lang ang di-tambok nga adobo,
picked the lean adobo,
gihigop ang sabaw sa bas-oyng karneng kabaw
sipped the carabao meat soup
pero gipadaplin ang nagkatag nga luy-a
but set aside the many ginger chops,
nga nipis ug taas nga paghiwa
sliced long and thin
ug sibuyas dahon nga pangtimpla.
and the green onions to taste.
Gipili ang panit sa litsong manok
I chose the skin of the roasted chicken
nga gisuksukag asin ug tanglad.
with salt and lemon grass.
Gitilawan ang sampaynang gapulapula.
I tasted the red dinuguan.
Ang ilogon nga inon-unan, wala na gutara.
The small intestines cooked with vinegar, uncut,
Sinugbang atay sa baboy,
Broiled pig liver.
gipudyot ug gisawsaw sa toyong
I picked and placed it in the soy sauce
may suka ug kalamansi
with vinegar and calamansi.
ug siling haskang halanga,
and very hot pepper,
maong nagpanghuyop akong mikaon.
So I blew the heat away while eating.
Init ang kan-ong gihukad,
The rice was hot.
gitulod sa pepsing init
Followed by hot pepsi.
kay dili pa uso ang refrigerator.
Because refrigerators are still not the vogue.
Wa na ko gahunahuna sa bringhaws pa.
I did not think of the take home foods anymore.
Kadto, kadto ang akong pagpamista.
That, that was my going to the fiesta.
Sukad karon, inig-abot sa Mayo,
From now on, when May comes
motungas-moambog ang akong paghandom
my memories climbs up and down
ngadto sa pista, sa balayng sak-an
to the fiesta and the house we will visit,
pilang lakang gikan sa dalan,
a few steps from the road
didto sa Malibacsan
there in Malibacsan
sa ilang Manong Cleto ug Manang Nenen,
in the house of Manong Cleto and Manang Nenen,
mapahiyomong mokamay kanamo sa among pag-abot
who smiling beckons us in our arrival
ug mokaway sa among pagpanamilit.
And will bid us goodbye as we leave.
Gaulan, galandong, pista sa silong.
If it rains and it is not sunny, there is fiesta below
Gaulan, gainit, pista sa langit.
If it rains and it is sunny, there is a fiesta upstairs.
Didto unya sa langit, naghimo og balay
There in heaven, the carpenter Nong Cleto
ang pandayng si Nong Cleto
built a house
ug ikaw, Manang, motabang sa pagluto ug pag-abiabi.
And you, Manang, will help cook and entertain.
Ug inig-abot sa pangilin,
And when the anniversary comes
dili malimtan ang pahinumdom.
I cannot forget the memories.
Didto unya sa langit, Manang Nenen,
There in heaven, Manang Nenen,
way undang ang pista sa kasingkasing.
The fiesta of the heart does not end.
Tudloi unya kami sa dalan
Teach us the road going there
kay sa pikas kalibutan,
because in the other world
amo gihapon kang pamistahan.
We will still come to your fiesta.
EL CUEZON
Abril 26, 2006
Malibacsan, Jiménez
Misamis Occidental
Letter to Manang Nenen
Inig-abot sa Mayo,
When May comes,
motungas ang akong panumduman
my mind climbs
ngadto sa Malibacsan,
up Malibacsan,
sa inyong balayng sak-onon
in your house on the hill
pilang lakang gikan sa dalan
a few steps from the road.
Niadtong panahong batan-on pa ang kalibutan
At the time when the world was still young
damgo lang ang semento,
cement was just a dream,
disyertong dyip-ot ang dalang agian,
the road was a narrow desert,
giputos sa abog ang among tiil.
our feet was covered with dust.
Pagligid sa buwan sa mga bulak,
As the month of flowers come,
nangdalag ang mga balili,
the grasses turned yellow,
namulak ang amorseko
amorsekos bloomed
diha sa among mga sinena,
in our clothes,
nanglinya sa daplin ang mga mayamaya.
mayamayas lined along the roadsides.
Human makahapit sa ilang Smith,
After stopping at Smith’s,
hinayhinay kaming moambog,
we slowly went downhill,
ilawm sa kalubian.
under the coconut grooves.
Kalami baya mosakay sa takong
How nice it is to ride a coconut pith
padidit sa agianan!
slide down the trek!
Hangtod mosangpot sa gamayng suba,
Until we reached the small river,
linaw ug sabaan nga tubig.
clear and noisy waters.
Magluksolukso mi, moagi sa mga bato
We jumped from rock to rock, those
nga dili mairog sa among kagaan,
that would not move with our weights,
hangtud makalabang ug motungas na usab
until we have crossed it and we climbed
sa higad-pamistahanan.
the hilly fiesta destination.
Matag abot sa Mayo, bulan sa mga bulak,
When May comes, month of flowers
ug adlaw ni San Isidro Labrador,
and the day of Saint Isidore, the Worker,
sa daghang baryo.
of many barrios.
Labaw na sa tudlo ang mga Mayo
The Mays of my youth
sa akong kabatan-on,
number beyond my fingers.
Mitungas-miambog ako sa Malibacsan,
I climbed up and down Malibacsan
wa pa koy nakit-ang dupong o baksan.
where I have not seen any cobra or boa.
Subang mabaw kung way ulan
Shallow river when it does not rain
pero kung ting-ulan, kakusog diay
but strong during the rainy season,
gianod ang tulay,
the bridge was swept away.
semento na lang among nakit-an.
We only saw the cement.
Gibuhi ko sa panumduman,
I tried to relive in my mind,
kadtong homba nga kinamayan,
that sugared meat dish,
pansit nga gisagolan og hinilisan,
pancit mixed with fried pork,
gipamili ko ang patatas sa estopado,
I chose the potatoes in the estopado,
gikuha lang ang di-tambok nga adobo,
picked the lean adobo,
gihigop ang sabaw sa bas-oyng karneng kabaw
sipped the carabao meat soup
pero gipadaplin ang nagkatag nga luy-a
but set aside the many ginger chops,
nga nipis ug taas nga paghiwa
sliced long and thin
ug sibuyas dahon nga pangtimpla.
and the green onions to taste.
Gipili ang panit sa litsong manok
I chose the skin of the roasted chicken
nga gisuksukag asin ug tanglad.
with salt and lemon grass.
Gitilawan ang sampaynang gapulapula.
I tasted the red dinuguan.
Ang ilogon nga inon-unan, wala na gutara.
The small intestines cooked with vinegar, uncut,
Sinugbang atay sa baboy,
Broiled pig liver.
gipudyot ug gisawsaw sa toyong
I picked and placed it in the soy sauce
may suka ug kalamansi
with vinegar and calamansi.
ug siling haskang halanga,
and very hot pepper,
maong nagpanghuyop akong mikaon.
So I blew the heat away while eating.
Init ang kan-ong gihukad,
The rice was hot.
gitulod sa pepsing init
Followed by hot pepsi.
kay dili pa uso ang refrigerator.
Because refrigerators are still not the vogue.
Wa na ko gahunahuna sa bringhaws pa.
I did not think of the take home foods anymore.
Kadto, kadto ang akong pagpamista.
That, that was my going to the fiesta.
Sukad karon, inig-abot sa Mayo,
From now on, when May comes
motungas-moambog ang akong paghandom
my memories climbs up and down
ngadto sa pista, sa balayng sak-an
to the fiesta and the house we will visit,
pilang lakang gikan sa dalan,
a few steps from the road
didto sa Malibacsan
there in Malibacsan
sa ilang Manong Cleto ug Manang Nenen,
in the house of Manong Cleto and Manang Nenen,
mapahiyomong mokamay kanamo sa among pag-abot
who smiling beckons us in our arrival
ug mokaway sa among pagpanamilit.
And will bid us goodbye as we leave.
Gaulan, galandong, pista sa silong.
If it rains and it is not sunny, there is fiesta below
Gaulan, gainit, pista sa langit.
If it rains and it is sunny, there is a fiesta upstairs.
Didto unya sa langit, naghimo og balay
There in heaven, the carpenter Nong Cleto
ang pandayng si Nong Cleto
built a house
ug ikaw, Manang, motabang sa pagluto ug pag-abiabi.
And you, Manang, will help cook and entertain.
Ug inig-abot sa pangilin,
And when the anniversary comes
dili malimtan ang pahinumdom.
I cannot forget the memories.
Didto unya sa langit, Manang Nenen,
There in heaven, Manang Nenen,
way undang ang pista sa kasingkasing.
The fiesta of the heart does not end.
Tudloi unya kami sa dalan
Teach us the road going there
kay sa pikas kalibutan,
because in the other world
amo gihapon kang pamistahan.
We will still come to your fiesta.
EL CUEZON
Abril 26, 2006
Malibacsan, Jiménez
Misamis Occidental
SULAT KANG MANANG SIDRA
SULAT KANG MANANG SIDRA
Letter to Manang Sidra
Gitagbo mo ako sa imong pahiyom
You met with a smile
sa paglabay ko sa kabuntagon.
as I passed in the morning of my life.
Buraska ang maong pahiyom, katam-is
Your smiles were abundant, sweet
daw dulseng panghatag sa paskos among kabatan-on.
like candies given in the Christmases of my childhood.
Dili ko hikalimtang hapiton, kuguson
I could not forget to bring with me, carry
sa hunahuna ang pahiyom
in my mind the smile
nga imong gipabalon mo sa akong paglakaw o pag-uli.
you gave as I pass on my way to and from home.
Gikagul-an ko, gibasolan
I felt sorrow, I felt regret
kadtong sapotong panahon
of those moody times
nga wala ko matubag og tarong
when I was not able to right answer
ang inahanon mong pagtando.
your motherly greetings.
Karon, di ko na kadto makita
Now, I do not see it anymore.
kada labay ko sa imong balay.
as I pass by your house.
Lingion ko ang kagahapon
I will look back at those yesteryears
aron makit-an ug madimdim ang imong pahiyom
so I can see and feel your smile
ug madungog ang imong pangumusta
And hear your greetings.
Kadtong pahiyoma, kadtong pulonga,
Those smiles, those words
di mausab, bisan kanus-a.
will never be repeated, ever again.
EL CUEZON
Nacional, Jimenez
Misamis Occidental
Letter to Manang Sidra
Gitagbo mo ako sa imong pahiyom
You met with a smile
sa paglabay ko sa kabuntagon.
as I passed in the morning of my life.
Buraska ang maong pahiyom, katam-is
Your smiles were abundant, sweet
daw dulseng panghatag sa paskos among kabatan-on.
like candies given in the Christmases of my childhood.
Dili ko hikalimtang hapiton, kuguson
I could not forget to bring with me, carry
sa hunahuna ang pahiyom
in my mind the smile
nga imong gipabalon mo sa akong paglakaw o pag-uli.
you gave as I pass on my way to and from home.
Gikagul-an ko, gibasolan
I felt sorrow, I felt regret
kadtong sapotong panahon
of those moody times
nga wala ko matubag og tarong
when I was not able to right answer
ang inahanon mong pagtando.
your motherly greetings.
Karon, di ko na kadto makita
Now, I do not see it anymore.
kada labay ko sa imong balay.
as I pass by your house.
Lingion ko ang kagahapon
I will look back at those yesteryears
aron makit-an ug madimdim ang imong pahiyom
so I can see and feel your smile
ug madungog ang imong pangumusta
And hear your greetings.
Kadtong pahiyoma, kadtong pulonga,
Those smiles, those words
di mausab, bisan kanus-a.
will never be repeated, ever again.
EL CUEZON
Nacional, Jimenez
Misamis Occidental
UHIPAN
UHIPAN
Centipede
Nagkutas na kos romansa sa dagang
I was panting with my romance with words
dihang nasiplatan ko ang dakong uhipan, isang dangaw kapin.
when I glanced upon a big centipede, more than a palm’s length.
Ang iyang panit daw porselanang mahalon, nagsinaw.
Its skin was like a dear porcelain, shiny,
ang iyang mga tiil nag-ilis-ilis nga bugsay
its legs were like paddles
diha sa iyang malinawong pagsuroy-suroy sa bongbong.
in its peaceful promenade in the wall.
Daw tren nga motul-id, moliko, daw igat ng halas.
Like a train which goes straight and turns wherever, like a sexy snake.
Kalami niyang haploson, palatay-latayon sa akong kalawasan.
How nice it is to touch it, let it crawl in my whole body.
Apan. . . la. . . la . . . ang ikog sa maong uhipan.
But the tail of the centipede is poisonous, poisonous.
Tingalig mapaakan ako o bisan kinsa sa among pamilya.
It might bite me or any member of my family.
Kinahanglang honosan kini sa hayop niyang kinabuhi
Its animal life must be ended
o putlan og ikog aron unya madulaan.
or its tail cut so it could be played with.
Kagilok, kahadlok, kalami baya niya diha unya sa hilakon kong panit.
How tickling, how fearful, how nice it would be to feel it in my onion skin.
Dala ang ruler, akong gidut-an ang iyang lawas, sa ikog dapit.
I pressed a ruler to its body, near the tail.
Idlas pas manantad, nakaikyas kini sa pikas lawak.
Swift as the bird manatad, it escaped into the next room.
Misunod ako, may dalang taas ng tukon.
I followed with a long pole.
Akong gidut-an ang iyang lawas aron maputol ang iyang ikog.
I pressed the pole to its body to cut its tail.
Gipaak niya ang tukon. Gipaak. Giduot pa nakog samot. Dugay.
It bit the pole. Bit. I pressed the pole harder. For a long time.
Hangtud nga gihawoy ako, gipaubos nako ang tukon.
Until I got tired. I brought down the pole.
Aron adto ko siya tiwasan sa salog.
So I can finish it in the floor.
Hunahuna ko, pidyaton na lang gayud. Apan sa usa ka pamilok,
I thought, I would finally smash him. In one click.
sa akong katingala, nawala ang uhipan. Tagolilong.
to my surprise, the centipede was lost. Like one with disappearing power.
Gisilhigan ko ang salog. Giyabyab ang mga sanina didto.
I swept the floor. I fanned it with clothes.
Gisilhigan ang mga dingding, Wala gihapon. Nakaikyas ang uhipan.
I swept the walls. Still not there. The centipede had escaped.
Buhi pa kini. Mamaak unya.
It is still alive. It might bite later.
Aduna pa kiniy kauban. Asawa o bana? Anak?
It still has company. Wife or husband? Children?
Uhipan gihapon. Modagko. Dagko. Mamaak. Mopaak. Bangis. La.
Also centipedes. Which will grow. Big. Which will bite. Will bite. Wild. Poisonous.
La pag-ayo paras katawhan.
Very poisonous for the people.
Daghang uhipan sa atong katilingban.
There are many centipedes in our society.
EL CUEZON (1987) Jimenez, Misamis Occidental
Centipede
Nagkutas na kos romansa sa dagang
I was panting with my romance with words
dihang nasiplatan ko ang dakong uhipan, isang dangaw kapin.
when I glanced upon a big centipede, more than a palm’s length.
Ang iyang panit daw porselanang mahalon, nagsinaw.
Its skin was like a dear porcelain, shiny,
ang iyang mga tiil nag-ilis-ilis nga bugsay
its legs were like paddles
diha sa iyang malinawong pagsuroy-suroy sa bongbong.
in its peaceful promenade in the wall.
Daw tren nga motul-id, moliko, daw igat ng halas.
Like a train which goes straight and turns wherever, like a sexy snake.
Kalami niyang haploson, palatay-latayon sa akong kalawasan.
How nice it is to touch it, let it crawl in my whole body.
Apan. . . la. . . la . . . ang ikog sa maong uhipan.
But the tail of the centipede is poisonous, poisonous.
Tingalig mapaakan ako o bisan kinsa sa among pamilya.
It might bite me or any member of my family.
Kinahanglang honosan kini sa hayop niyang kinabuhi
Its animal life must be ended
o putlan og ikog aron unya madulaan.
or its tail cut so it could be played with.
Kagilok, kahadlok, kalami baya niya diha unya sa hilakon kong panit.
How tickling, how fearful, how nice it would be to feel it in my onion skin.
Dala ang ruler, akong gidut-an ang iyang lawas, sa ikog dapit.
I pressed a ruler to its body, near the tail.
Idlas pas manantad, nakaikyas kini sa pikas lawak.
Swift as the bird manatad, it escaped into the next room.
Misunod ako, may dalang taas ng tukon.
I followed with a long pole.
Akong gidut-an ang iyang lawas aron maputol ang iyang ikog.
I pressed the pole to its body to cut its tail.
Gipaak niya ang tukon. Gipaak. Giduot pa nakog samot. Dugay.
It bit the pole. Bit. I pressed the pole harder. For a long time.
Hangtud nga gihawoy ako, gipaubos nako ang tukon.
Until I got tired. I brought down the pole.
Aron adto ko siya tiwasan sa salog.
So I can finish it in the floor.
Hunahuna ko, pidyaton na lang gayud. Apan sa usa ka pamilok,
I thought, I would finally smash him. In one click.
sa akong katingala, nawala ang uhipan. Tagolilong.
to my surprise, the centipede was lost. Like one with disappearing power.
Gisilhigan ko ang salog. Giyabyab ang mga sanina didto.
I swept the floor. I fanned it with clothes.
Gisilhigan ang mga dingding, Wala gihapon. Nakaikyas ang uhipan.
I swept the walls. Still not there. The centipede had escaped.
Buhi pa kini. Mamaak unya.
It is still alive. It might bite later.
Aduna pa kiniy kauban. Asawa o bana? Anak?
It still has company. Wife or husband? Children?
Uhipan gihapon. Modagko. Dagko. Mamaak. Mopaak. Bangis. La.
Also centipedes. Which will grow. Big. Which will bite. Will bite. Wild. Poisonous.
La pag-ayo paras katawhan.
Very poisonous for the people.
Daghang uhipan sa atong katilingban.
There are many centipedes in our society.
EL CUEZON (1987) Jimenez, Misamis Occidental
SA MAHAYAG, ZAMBOANGA DEL SUR
SA MAHAYAG, ZAMBOANGA DEL SUR
In Mahayag, Zamboanga del Sur
May mga pako ang iyang tudlong gilukot.
His fingers rolled, has wings.
Bato kining mitugpa sa akong apapangig.
Like stone, it perched on my jaw.
Nagbalas ang bitoon akong nakit-an
I saw stars like sand
sa malinaw, mahayag nga kagabhion sa Mahayag.
in the peaceful, bright night in Mahayag.
Sa makadiyot, nangitom ang akong tinan-awan
For seconds, my vision turned black
ug ang maong bulok magpabiling mansa
and that color will remain a stain
sa maanindot kong handurawan
of my beautiful memories
ning maong banwa.
of this town.
Amang ang akong ulo sa akong mga ngano,
My head was mute with questions of why,
ngano human sa diyutayng panagkauban
why after a short period of time being
sa lamesa ug hudyaka, nunot sa kurat ug kiat nga sonata,
in one table and joy, with the frightened and sexy music,
walay mata o pulong mahait nga gisulti
no gaze or sharp word said
sa usag usa.
to each other.
Kaha dautang ispiritong
Maybe the evil spirit
nagpuyo sa alak nga iyang gilaklak,
that dwells in the wine he had drank,
ispiritong gipaisog kaha tungod
the spirit that must have been made braver
kay siya, siya kaputol sa pusod
because he, he was the brother
sa bise-mayor ning lungsod
of the vice-mayor in this town,
Mahayag, diin ako, makausa
Mahayag, where I, once,
gilangkatag kahayag, makausa, higala.
was deprived of light, once, my friend.
EL CUEZON
Mahayag, Zamboanga del Sur.
In Mahayag, Zamboanga del Sur
May mga pako ang iyang tudlong gilukot.
His fingers rolled, has wings.
Bato kining mitugpa sa akong apapangig.
Like stone, it perched on my jaw.
Nagbalas ang bitoon akong nakit-an
I saw stars like sand
sa malinaw, mahayag nga kagabhion sa Mahayag.
in the peaceful, bright night in Mahayag.
Sa makadiyot, nangitom ang akong tinan-awan
For seconds, my vision turned black
ug ang maong bulok magpabiling mansa
and that color will remain a stain
sa maanindot kong handurawan
of my beautiful memories
ning maong banwa.
of this town.
Amang ang akong ulo sa akong mga ngano,
My head was mute with questions of why,
ngano human sa diyutayng panagkauban
why after a short period of time being
sa lamesa ug hudyaka, nunot sa kurat ug kiat nga sonata,
in one table and joy, with the frightened and sexy music,
walay mata o pulong mahait nga gisulti
no gaze or sharp word said
sa usag usa.
to each other.
Kaha dautang ispiritong
Maybe the evil spirit
nagpuyo sa alak nga iyang gilaklak,
that dwells in the wine he had drank,
ispiritong gipaisog kaha tungod
the spirit that must have been made braver
kay siya, siya kaputol sa pusod
because he, he was the brother
sa bise-mayor ning lungsod
of the vice-mayor in this town,
Mahayag, diin ako, makausa
Mahayag, where I, once,
gilangkatag kahayag, makausa, higala.
was deprived of light, once, my friend.
EL CUEZON
Mahayag, Zamboanga del Sur.
ANG MGA GAGMAYNG ALIBANGBANG
ANG MGA GAGMAYNG ALIBANGBANG
The Small Butterflies
Mga dalag nga bulak
Yellow flowers are
ang gagmayng alibangbang,
the small butterflies,
lihok ug paspas nga naglupad-lupad
they move briskly and fly fast
sa mga mugbong kalibunan
in the short bushes
sa hinayhay nga kahigaran.
of these rolling hills.
Nag-inusara o nagkuyog-kuyog
They are alone or with
sila sa uban.
their companions.
Ang pagkapa-kapa
The flapping
sa ilang mga pako
of their wings
nangahulugan og malipayon
signify happy
nga kinabuhi.
lives.
Silang nangabuhi,
They who live
nanginabuhi ning halayong
and find life in this far
lugar sa kapobrehan,
place of poverty,
kamasanagon sa
how sunny
ilang paglupad.
are their flights.
Samtang ang mga tawo
While people
sa tunga-tunga sa
in the center of
sibilisasyon
civilization
way kapiskay
has no wellness
sa ilang gihandum.
in their dreams.
EL CUEZON
Concepcion, Misamis Occidental
March 27, 2005
The Small Butterflies
Mga dalag nga bulak
Yellow flowers are
ang gagmayng alibangbang,
the small butterflies,
lihok ug paspas nga naglupad-lupad
they move briskly and fly fast
sa mga mugbong kalibunan
in the short bushes
sa hinayhay nga kahigaran.
of these rolling hills.
Nag-inusara o nagkuyog-kuyog
They are alone or with
sila sa uban.
their companions.
Ang pagkapa-kapa
The flapping
sa ilang mga pako
of their wings
nangahulugan og malipayon
signify happy
nga kinabuhi.
lives.
Silang nangabuhi,
They who live
nanginabuhi ning halayong
and find life in this far
lugar sa kapobrehan,
place of poverty,
kamasanagon sa
how sunny
ilang paglupad.
are their flights.
Samtang ang mga tawo
While people
sa tunga-tunga sa
in the center of
sibilisasyon
civilization
way kapiskay
has no wellness
sa ilang gihandum.
in their dreams.
EL CUEZON
Concepcion, Misamis Occidental
March 27, 2005
MINAHAL KONG PROFESSOR DOLORES FERIA
MINAHAL KONG PROFESSOR DOLORES FERIA
Dear Professor Dolores Feria
Sa ikaduhang pagbasa ko sa imong paglabay,
The second time I read of your passing,
gisuroy ko ang imong umahan sa mga pulong
I strolled in your field of words ---
mga tipik sa usa ka libro sa bilanggoan---
fragments of a book in prison ---
ug milupad ang akong hunahuna sa mga nangaging tuig.
and my mind flew back years, years ago.
Your hair was all silver,
Pilak ang imong buhok,
your thoughts were gold,
Bulawan ang imong mga hunahuna,
and your kindness, emerald.
ug emerald ang imong kaayo.
Ang imong hunahuna sa usa ka inahan,
Your mind is a mother’s ,
masinabtanon bisan
even understanding those
na niadtong wala tun-i ang imong panlimbasog,
who refused to learn your cause,
ug nag-apas lamang sa mga uno
and are only after flat ones
para sa med school.
for medical schools.
Ang imong requirement nagdala kanako sa kabukiran
Your requirement sent me to the mountains
uban ang groupmate ug bag-ong higala.
with a groupmate and a new friend.
Midali kamig adto sa giulang kahigaran sa Tanay, Rizal
We rushed to the rained Tanay,. Rizal hills
aron makig-istorya kanilang may itomong mga panit.
to talk to them with darker skins.
Remontados, silang yanog mga pangandoy,
Remontados, they of simple dreams,
gihadlok sa usa ka kasilagang dam.
threatened by a damnable dam.
Niadtong gabhiona sa usa ka mingaw nga higad
On that night in a lonely hill,
nakit-an ko ang mga suga sa Manila
I saw the lights of Manila
nga nagpahayahay sa kangitngit
luxuriating in the darkness
ug akong nadumduman ang among paper ug ikaw,
and I, remembering the paper and you,
ug ang mga kasakit sa atong katawhan,
and the pains of our people,
nakapangutana ako: para lang ba kini sa usa ka grado?
asked: Is this just for a grade?
Nahuman ko ang paper, nagpadayon ako sa klase.
I finished the paper, I continued the class.
Nahuman ang semester, nakuha nako ang grado.
The semester ended, I got my grade.
Milakaw na kita sa iya-iyang dalan.
We went our ways.
Gisundan ko ikaw sa imong mga artikulo
I followed you in your articles
sa pipila ka basahon nga akong nabasa ---
in the few papers I read –
imong mga pagdayo sa Sulu, sa Mandalay.
travels to Sulu, to Mandalay.
Hangtud nga nabasahan ko
Until I read of your passing,
Ug nadumduman ko ang imong pilak nga buhok
and I remembered your silver hair,
ang bulawan mong mga hunahuna, ug emerald mong kaayo.
your golden thought, your emerald kindness.
Ania, halokan ko ang imong paghandum,
Here, I kiss your memory,
maayong paglakaw, rebelde kong maestro.
goodbye, dear rebel teacher.
Nagmahal kanimo,
Loving you,
imong rebeldeng estudyante.
your rebel student.
EL CUEZON
Jimenez, Misamis Occidental
Mindanao
Dear Professor Dolores Feria
Sa ikaduhang pagbasa ko sa imong paglabay,
The second time I read of your passing,
gisuroy ko ang imong umahan sa mga pulong
I strolled in your field of words ---
mga tipik sa usa ka libro sa bilanggoan---
fragments of a book in prison ---
ug milupad ang akong hunahuna sa mga nangaging tuig.
and my mind flew back years, years ago.
Your hair was all silver,
Pilak ang imong buhok,
your thoughts were gold,
Bulawan ang imong mga hunahuna,
and your kindness, emerald.
ug emerald ang imong kaayo.
Ang imong hunahuna sa usa ka inahan,
Your mind is a mother’s ,
masinabtanon bisan
even understanding those
na niadtong wala tun-i ang imong panlimbasog,
who refused to learn your cause,
ug nag-apas lamang sa mga uno
and are only after flat ones
para sa med school.
for medical schools.
Ang imong requirement nagdala kanako sa kabukiran
Your requirement sent me to the mountains
uban ang groupmate ug bag-ong higala.
with a groupmate and a new friend.
Midali kamig adto sa giulang kahigaran sa Tanay, Rizal
We rushed to the rained Tanay,. Rizal hills
aron makig-istorya kanilang may itomong mga panit.
to talk to them with darker skins.
Remontados, silang yanog mga pangandoy,
Remontados, they of simple dreams,
gihadlok sa usa ka kasilagang dam.
threatened by a damnable dam.
Niadtong gabhiona sa usa ka mingaw nga higad
On that night in a lonely hill,
nakit-an ko ang mga suga sa Manila
I saw the lights of Manila
nga nagpahayahay sa kangitngit
luxuriating in the darkness
ug akong nadumduman ang among paper ug ikaw,
and I, remembering the paper and you,
ug ang mga kasakit sa atong katawhan,
and the pains of our people,
nakapangutana ako: para lang ba kini sa usa ka grado?
asked: Is this just for a grade?
Nahuman ko ang paper, nagpadayon ako sa klase.
I finished the paper, I continued the class.
Nahuman ang semester, nakuha nako ang grado.
The semester ended, I got my grade.
Milakaw na kita sa iya-iyang dalan.
We went our ways.
Gisundan ko ikaw sa imong mga artikulo
I followed you in your articles
sa pipila ka basahon nga akong nabasa ---
in the few papers I read –
imong mga pagdayo sa Sulu, sa Mandalay.
travels to Sulu, to Mandalay.
Hangtud nga nabasahan ko
Until I read of your passing,
Ug nadumduman ko ang imong pilak nga buhok
and I remembered your silver hair,
ang bulawan mong mga hunahuna, ug emerald mong kaayo.
your golden thought, your emerald kindness.
Ania, halokan ko ang imong paghandum,
Here, I kiss your memory,
maayong paglakaw, rebelde kong maestro.
goodbye, dear rebel teacher.
Nagmahal kanimo,
Loving you,
imong rebeldeng estudyante.
your rebel student.
EL CUEZON
Jimenez, Misamis Occidental
Mindanao
3/30/2009
Usa ka Langgam, Usa ka Buntag, Panahon sa Rumble
Usa ka Langgam, Usa ka Buntag, Panahon sa Rumble
A Bird. One Morning, Rumble Times
Akong gihagoan og pangita ang sungo
I strained to find the beak
nga gigikanan
from which flowed
sa tono nga miligo
the tune showering
sa palibot og kalipay.
the atmosphere with delight.
Akong gituyukan ang punuang
I circled the trunks
dili dako pa sa akong lawas.
no bigger than my body.
Ang akong mga mata misaka
My eyes climbed up
sa mga sanga,
the branches,
naningkamot nga mowiwi
tried to draw open
sa kurtina sa mga dahong
the curtain of leaves
nagpaanindot sa mga kahoy.
adorning the trees.
Pero ang kahon sa musikang
But the music box,
buhi, nagkanta og maayong adlaw,
living, singing good day,
maayong buntag,
good morning,
naputos sa halawom nga kalunhaw
ensconced in deep greenness
layo sa pana
safe from the arrow
sa akong mga mata.
of my eyes.
Hangtod nga ang sungo misira
Until the beak closed
ug milakaw ako,
and I walked away,
nangindahay sa kaugalingon,
promising to myself,
nga sa sunod, ayamon
next time, I shall hunt
ko ikaw pag-usab, pusilon nga buhi
you again, shoot you live
sa akong mga mata
with my eyes
ug embalsamahon
and embalm you
sa usa ka balak.
in a poem.
EL CUEZON
1990s
Commonwealth Subdivision
Diliman, Quezon City
A Bird. One Morning, Rumble Times
Akong gihagoan og pangita ang sungo
I strained to find the beak
nga gigikanan
from which flowed
sa tono nga miligo
the tune showering
sa palibot og kalipay.
the atmosphere with delight.
Akong gituyukan ang punuang
I circled the trunks
dili dako pa sa akong lawas.
no bigger than my body.
Ang akong mga mata misaka
My eyes climbed up
sa mga sanga,
the branches,
naningkamot nga mowiwi
tried to draw open
sa kurtina sa mga dahong
the curtain of leaves
nagpaanindot sa mga kahoy.
adorning the trees.
Pero ang kahon sa musikang
But the music box,
buhi, nagkanta og maayong adlaw,
living, singing good day,
maayong buntag,
good morning,
naputos sa halawom nga kalunhaw
ensconced in deep greenness
layo sa pana
safe from the arrow
sa akong mga mata.
of my eyes.
Hangtod nga ang sungo misira
Until the beak closed
ug milakaw ako,
and I walked away,
nangindahay sa kaugalingon,
promising to myself,
nga sa sunod, ayamon
next time, I shall hunt
ko ikaw pag-usab, pusilon nga buhi
you again, shoot you live
sa akong mga mata
with my eyes
ug embalsamahon
and embalm you
sa usa ka balak.
in a poem.
EL CUEZON
1990s
Commonwealth Subdivision
Diliman, Quezon City
MISAGUBANG KAMI OG GUBAT SA MGA PULONG
MISAGUBANG KAMI OG GUBAT SA MGA PULONG
We Wage a War with Words
Misagubang kami og gubat sa mga pulong
We wage a war with words
nga among gihunghong sa kahanginan
we whisper on air
o sa mga papel
or on paper
aron luwason ang nagkanihit nga kagulangan.
to save our dwindling forests.
Mga pulong lang ang among hinagiban,
Our only weapons are our words
ang pinakamaayong hinagiban.
the most effective weapons.
Di mo putiog itlog nga way bagani, armas o hiyas.
We are not whitees, without warriors, weapons or wampuns.
Aduna kamiy mga pulong
We have words
ug among tinipong kaisog
and our pooled courage
sa atong mga pangutanang natubag.
of our questions answered.
Daghan mig pulong, oo,
We are wordy, yes,
pero dili kami hanginan, nagpakaaron-ingnon.
Ang among mga kaaway hanas sa salamangka
para tabunan ang bulingong pader.
Gipamurikat na nila ang atong kinabuhi
uban sa ilang mga ikog.
Misagubang kami og gubat uban sa among mga pulong.
Ako ang panday sa pulong
nga maghimog pusil ngadto sa igsusulat,
espada ngadto sa stylus.
Akong ipagawa ug ipakayab ang balak sa akong kasuko
ug ang kasuko sa akong balak.
EL CUEZON
We Wage a War with Words
Misagubang kami og gubat sa mga pulong
We wage a war with words
nga among gihunghong sa kahanginan
we whisper on air
o sa mga papel
or on paper
aron luwason ang nagkanihit nga kagulangan.
to save our dwindling forests.
Mga pulong lang ang among hinagiban,
Our only weapons are our words
ang pinakamaayong hinagiban.
the most effective weapons.
Di mo putiog itlog nga way bagani, armas o hiyas.
We are not whitees, without warriors, weapons or wampuns.
Aduna kamiy mga pulong
We have words
ug among tinipong kaisog
and our pooled courage
sa atong mga pangutanang natubag.
of our questions answered.
Daghan mig pulong, oo,
We are wordy, yes,
pero dili kami hanginan, nagpakaaron-ingnon.
Ang among mga kaaway hanas sa salamangka
para tabunan ang bulingong pader.
Gipamurikat na nila ang atong kinabuhi
uban sa ilang mga ikog.
Misagubang kami og gubat uban sa among mga pulong.
Ako ang panday sa pulong
nga maghimog pusil ngadto sa igsusulat,
espada ngadto sa stylus.
Akong ipagawa ug ipakayab ang balak sa akong kasuko
ug ang kasuko sa akong balak.
EL CUEZON
5/07/2007
USA KA LANGGAM USA KA BUNTAG PANTAHON SA RUMBLE
A BIRD ONE MORNING IN RUMBLE TIMES
Akong gihagoan og pangita ang sungo
I strained to find the beak
nga gigikanan
from which flowed
sa tono nga miligo
the tune showering
sa palibot og kalipay.
the atmosphere with delight.
I circled the trunks
Akong gituyukan ang punuang
nga dili dako pa sa akong lawas.
no bigger than my body.
Ang akong mga mata misaka
My eyes climbed up
sa mga sanga,
the branches,
naningkamot nga mowiwi
tried to draw open
sa kurtina sa mga dahong
the curtain of leaves
nagpaanindot sa mga kahoy.
adorning the trees.
Pero ang kahon sa musikang
But the music box,
buhi, nagkanta og maayong adlaw,
living, singing good day,
maayong buntag,
good morning,
naputos sa halawom nga kalunhaw
ensconced in deep greenness
layo sa pana
safe from the arrow
sa akong mga mata.
of my eyes.
Hangtod nga ang sungo misira
Until the beak closed
ug milakaw ako,
and I walked away,
nangindahay sa kaugalingon,
promising to myself,
nga sa sunod, ayamon
next time, I shall hunt
ko ikaw pag-usab, pusilon nga buhi
you again, shoot you live
sa akong mga mata
with my eyes
ug embalsamahon
and embalm you
sa usa ka balak.
in a poem.
EL CUEZON
Commonwealth, Diliman, Quezon City
Akong gihagoan og pangita ang sungo
I strained to find the beak
nga gigikanan
from which flowed
sa tono nga miligo
the tune showering
sa palibot og kalipay.
the atmosphere with delight.
I circled the trunks
Akong gituyukan ang punuang
nga dili dako pa sa akong lawas.
no bigger than my body.
Ang akong mga mata misaka
My eyes climbed up
sa mga sanga,
the branches,
naningkamot nga mowiwi
tried to draw open
sa kurtina sa mga dahong
the curtain of leaves
nagpaanindot sa mga kahoy.
adorning the trees.
Pero ang kahon sa musikang
But the music box,
buhi, nagkanta og maayong adlaw,
living, singing good day,
maayong buntag,
good morning,
naputos sa halawom nga kalunhaw
ensconced in deep greenness
layo sa pana
safe from the arrow
sa akong mga mata.
of my eyes.
Hangtod nga ang sungo misira
Until the beak closed
ug milakaw ako,
and I walked away,
nangindahay sa kaugalingon,
promising to myself,
nga sa sunod, ayamon
next time, I shall hunt
ko ikaw pag-usab, pusilon nga buhi
you again, shoot you live
sa akong mga mata
with my eyes
ug embalsamahon
and embalm you
sa usa ka balak.
in a poem.
EL CUEZON
Commonwealth, Diliman, Quezon City
5/01/2007
USAHAY MOUSAB KO PAGKAGOD, PINANGGA (II)
Minsan May Muli Akong Nagkudkod, Sinta (II)
Usahay, mousab ko pagkagod
Minsan may muli akong nagkudkud
nga way lubi-lubi
nang walang niyog
ug way kaguran.
at walang kudkuran.
Kay wa man ka, pinangga.
Pagkat wala ka, sinta.
Di ko gustong kasamtangang
Ayokong pansamantala
makapangita og usa ka
ay makahanap ng isang
kasamtangang gugma
pansamantalang pag-ibig
nga dili angayng higugmaon
na hindi kaibig-ibig.
Para sa usa ka gimingaw.
Sa isang nangungulila,
ang gipangita sa ubos nga bahin sa lawas
ang hanap ng ibabang katawan
usa ka kinaiyahan,
ay isang kalikasan,
morag panginahanglan og pagkaon
parang pangangailangan sa pagkain
nga kinahanglang tubagon
na kailangang tugunan
kundi, makaluya,
kundiy nakapanglalata,
makantensyon, makabuang.
nakakatensyon, nakakabuwang.
Di ko gustong makasala
Ayokong magkasala
sa atong gipanumpaan.
sa ating sinumpaan.
Pagkagod lamang gayud
Tanging pagkudkud lamang
nga way lubi-lubi ug way kaguran
nang walang niyog at walang kudkuran
ang pamaagi
ang paraan
sa pagkamatinud-anon
ng katapatan.
Kay ang init sa lawas
Pagkat ang init ng katawan
Di gyud kaayo makuha
ay di lubusang naaalis
bisan pag kada gabiing inom
kahit gabi-gabing pag-iinom
og Mallorca o Kulafo
ng bilog o Kulafo,
tibuok adlaw nga paghakot o pagsemento,
buong araw na paghahakot o pagsesemento,
tinud-anay nga pag-ampo,
tapat na pagdadasal,
pagdulag piyat-piyat o pool.
pagpupusoy, pagpopool
o bisan pag nahigot
o kahit pagkalulong
sa usa ka kawsa, bisan pag unsa kamaayo niini.
sa isang kawsa, anuman kagaling niyon.
Praktikal lang man ko.
Praktikal lamang ako.
Ang pagkagod ra gyud
Tanging pagkukudkud lamang
nga way lubi-lubi ug way kaguran
nang walang niyog at walang kudkuran
ang pinakamaayong pamaagi
ang pinakamabisang paraan
kung di man gani mapugngan
kung hindi rin lang mapipigilan
ang panginahanglan.
ang pangangailangan.
Dili pod kos bayot
Ayaw ko naman sa bakla
nga maghatag
na nagbibigay
og makahuluganong tinan-awan o panguhit.
ng mga makahulugang tingin o kalabit.
Di pod ko sa mga bayeng
Ayaw ko naman sa mga babaeng
naghatag og dinalian ug baratong kalipay
nagbibigay ng panandaliang murang aliw
kay ang akong singot naprenda
dahil ang pawis koy nakasangla
sa bayronong utang sa imong pagkaopera
sa babayarang utang nang ikay maoperahan
ug sa damgong malukat ang yutang naprenda,
at sa pangarap na mabawi ang lupang naisangla
para sad sa kaugmaon ni Junior nga naggreyd wan na
para sa bukas ni Junior na nasa greyd wan
ug kang Inday nga isang tuig pa lang.
at ni Inday na isang taon pa lang
ug sa igsoon nga gitabangang
at sa kapatid na tinutulungang
makahuman og Education.
makatapos ng Education.
Hadlok man sad kong magkumbitay
Takot rin akong maglambitin
sa kasilyas
sa kubeta
kung mangihi.
pag akoy umihi.
O kaha sa usa ka Sarah Jane Salazar.
O kaya sa isang Sarah Jane Salazar.
Bisan pag gustohon pa nako.
Kahit gustuhin ko man,
Wa man say tinun-an
wala namang estudyante
o bisag tindera og sago o banana kyuo kahit tindera ng sago o banana kyu
o matrona nga mogukod nako.
o matronang maghahabol sa akin.
Ordinaryo lang ang akong nawong,
Karaniwan lang ang aking mukha,
ang akong lawas
ang aking katawan
ug ang akong pagtindog.
at ang aking tindig.
Busa, usahayKaya, paminsan-minsan,
kung di na ko kaantos,
kapag hindi ko na kaya,
dugay pa ang akong pag-uli
malayo pa ang uwian
o ang imong pagbisita,
o ang iyong bisita,
magkagud sa ko
ako’y nagkukudkud
nga way lubi-lubi ug way kaguran, pinangga.
nang walang niyog at walang kudkuran, sinta.
Ayaw nag pangutana
Huwag mo nang itanong
kung kinsa ang gihunahuna.
kung sinong nasa isip.
Usahay ikaw, usahay mga baying nailhan
Minsan ikaw, minsan mga babaeng nakilala
sa wa pa ka, pinangga.
bago ikaw, sinta.
Usahay si Vivian, usahay si Alma o si Rosanna.
Minsan si Vivian, minsan si Alma o si Rosanna.
Ayaw kabalaka, pagkita na pod nato,
Huwag mag-alala, pagkita natin,
Tanan sila mawala ra.
Lahat silay mabubura.
EL CUEZON
1990s
College of Arts and Letters
UP Diliman
Quezon City
Usahay, mousab ko pagkagod
Minsan may muli akong nagkudkud
nga way lubi-lubi
nang walang niyog
ug way kaguran.
at walang kudkuran.
Kay wa man ka, pinangga.
Pagkat wala ka, sinta.
Di ko gustong kasamtangang
Ayokong pansamantala
makapangita og usa ka
ay makahanap ng isang
kasamtangang gugma
pansamantalang pag-ibig
nga dili angayng higugmaon
na hindi kaibig-ibig.
Para sa usa ka gimingaw.
Sa isang nangungulila,
ang gipangita sa ubos nga bahin sa lawas
ang hanap ng ibabang katawan
usa ka kinaiyahan,
ay isang kalikasan,
morag panginahanglan og pagkaon
parang pangangailangan sa pagkain
nga kinahanglang tubagon
na kailangang tugunan
kundi, makaluya,
kundiy nakapanglalata,
makantensyon, makabuang.
nakakatensyon, nakakabuwang.
Di ko gustong makasala
Ayokong magkasala
sa atong gipanumpaan.
sa ating sinumpaan.
Pagkagod lamang gayud
Tanging pagkudkud lamang
nga way lubi-lubi ug way kaguran
nang walang niyog at walang kudkuran
ang pamaagi
ang paraan
sa pagkamatinud-anon
ng katapatan.
Kay ang init sa lawas
Pagkat ang init ng katawan
Di gyud kaayo makuha
ay di lubusang naaalis
bisan pag kada gabiing inom
kahit gabi-gabing pag-iinom
og Mallorca o Kulafo
ng bilog o Kulafo,
tibuok adlaw nga paghakot o pagsemento,
buong araw na paghahakot o pagsesemento,
tinud-anay nga pag-ampo,
tapat na pagdadasal,
pagdulag piyat-piyat o pool.
pagpupusoy, pagpopool
o bisan pag nahigot
o kahit pagkalulong
sa usa ka kawsa, bisan pag unsa kamaayo niini.
sa isang kawsa, anuman kagaling niyon.
Praktikal lang man ko.
Praktikal lamang ako.
Ang pagkagod ra gyud
Tanging pagkukudkud lamang
nga way lubi-lubi ug way kaguran
nang walang niyog at walang kudkuran
ang pinakamaayong pamaagi
ang pinakamabisang paraan
kung di man gani mapugngan
kung hindi rin lang mapipigilan
ang panginahanglan.
ang pangangailangan.
Dili pod kos bayot
Ayaw ko naman sa bakla
nga maghatag
na nagbibigay
og makahuluganong tinan-awan o panguhit.
ng mga makahulugang tingin o kalabit.
Di pod ko sa mga bayeng
Ayaw ko naman sa mga babaeng
naghatag og dinalian ug baratong kalipay
nagbibigay ng panandaliang murang aliw
kay ang akong singot naprenda
dahil ang pawis koy nakasangla
sa bayronong utang sa imong pagkaopera
sa babayarang utang nang ikay maoperahan
ug sa damgong malukat ang yutang naprenda,
at sa pangarap na mabawi ang lupang naisangla
para sad sa kaugmaon ni Junior nga naggreyd wan na
para sa bukas ni Junior na nasa greyd wan
ug kang Inday nga isang tuig pa lang.
at ni Inday na isang taon pa lang
ug sa igsoon nga gitabangang
at sa kapatid na tinutulungang
makahuman og Education.
makatapos ng Education.
Hadlok man sad kong magkumbitay
Takot rin akong maglambitin
sa kasilyas
sa kubeta
kung mangihi.
pag akoy umihi.
O kaha sa usa ka Sarah Jane Salazar.
O kaya sa isang Sarah Jane Salazar.
Bisan pag gustohon pa nako.
Kahit gustuhin ko man,
Wa man say tinun-an
wala namang estudyante
o bisag tindera og sago o banana kyuo kahit tindera ng sago o banana kyu
o matrona nga mogukod nako.
o matronang maghahabol sa akin.
Ordinaryo lang ang akong nawong,
Karaniwan lang ang aking mukha,
ang akong lawas
ang aking katawan
ug ang akong pagtindog.
at ang aking tindig.
Busa, usahayKaya, paminsan-minsan,
kung di na ko kaantos,
kapag hindi ko na kaya,
dugay pa ang akong pag-uli
malayo pa ang uwian
o ang imong pagbisita,
o ang iyong bisita,
magkagud sa ko
ako’y nagkukudkud
nga way lubi-lubi ug way kaguran, pinangga.
nang walang niyog at walang kudkuran, sinta.
Ayaw nag pangutana
Huwag mo nang itanong
kung kinsa ang gihunahuna.
kung sinong nasa isip.
Usahay ikaw, usahay mga baying nailhan
Minsan ikaw, minsan mga babaeng nakilala
sa wa pa ka, pinangga.
bago ikaw, sinta.
Usahay si Vivian, usahay si Alma o si Rosanna.
Minsan si Vivian, minsan si Alma o si Rosanna.
Ayaw kabalaka, pagkita na pod nato,
Huwag mag-alala, pagkita natin,
Tanan sila mawala ra.
Lahat silay mabubura.
EL CUEZON
1990s
College of Arts and Letters
UP Diliman
Quezon City
UG ILA SIYANG GILUBONG
AND THEY BURIED HIM
(Isip paghandum kang Dioscoro “Kimog” Ortizo, Batchmate)
(In memory of Dioscoro “Kimog” Ortizo, Batchmate)
I
Gusto sa mga taw nga ilang ilubong ang ilang mga patay
People want to bury their dead
sa desente ug maayong paagi.
decently and well.
Sa katapusan, gilubong na nila siya.
At last they buried him.
Ila siyang gilubong –ang iyang lawas
They buried him—his body,
kanhi kusgan ug maanindot
once beautiful and strong,
nagulay niining gubata.
vegetabled by this war.
Siya, nga naghunahuna nga king kinabuhia usa ka way katapusang tiaw-tiaw,
He, for whom life is an endless joke,
nahuman sa usa ka trahedya.
ended in a tragedy.
Akong gilubong ang akong kaugalingon sa mga pulong
I buried myself with words
sa pagtukaw pa niya, sa paglubong.
on his funeral, on his burial.
Dili ko gustong maghambin og kaguol, masakiton, patay.
I want to keep no grief, no sick, no dead.
Nabuhi ang mga taw sa akong hunahuna
People live on in my mind
sama sa pag-abot nila sa akong kinabuhi.
as they came into my life.
Dili ko molubong sa mga patay.
I never bury the dead.
II
Nabuhi ang mga malipayong hunahuna niya.
Happy memories of him live!
Gihuktan niya og tangsi ang singkwenta pesos,
He tied a string to his P50,
gibutang layo-layo sa among gilingkuran.
placed some distance where we sat.
Dihay pila ka inosenteng babaye ang naningkamot sa pagpudyot niini
Some unsuspecting girls tried to pick it up
pero wala gayod mahawiri kay gibira man niya ang tangsi
but to no avail as he pulled the bill away,
samtang kami naglingkod sa layolayo, nangatawa.
while seated some distance of laughter.
Gikuha niya ang tanang yeso ug gibutang
He took all the pieces of chalk and placed them
sa honos ug dihang giabri kini sa maestro:
in the table drawers and when the teacher opened it:
Usa ka tuko diha sa mga yeso!
Lo, a gecko amidst the pieces of chalks!
Mura siya og usa ka nagpakatawa sa usa ka hari,
He acted like a clown in the court,
Gihimong kataw-anan ang pinakasimple ug pinakalisod nga butang.
reducing the simplest and the hardest things to laughter.
Maayo siyang manginginom sa ispirito sa kinabuhi.
He drank well of life’s spirits.
Nahigugma siya ug maayo siyang mahigugma,
He loved and loved so well,
Andam modawat kaniya bisan na sa iyang kaagi.
Willing to accept her despite the pasts.
Miiskwela siya ug misakay ug barko
He schooled himself, shipped himself off
sa duol nga mga baybayon, sa gagmayng barko sa tumoy sa kapupud-an,
to nearby shores, in small ships cruising southernmost waters,
Diin nailhan niya ang mga lalaking manghugas sa ilang lubot diha sa hugasanan.
where he met men who washed their asses in sinks.
Apan mibalik siya diin bug-at ang gahom
But he went back where powers lie heavy,
ug mitapot sama sa sisi, sa usa ka karaang politiko
attached himself like barnacles to an aged solon,
ug usa ka balikog nga tawng dili mosugot
and one crooked man who refused
nga patul-iron sa mga mahinayng pulong.
to be straightened by soft words.
III
Kinsa ang naghuyop og itom nga pulbura sa iyang likod?
Who blew black powder into his spine?
Kaming ania sa tan-awanan ning gubata, makahimo lag mga pangagpas,
We, in this gallery of war, can only try our own divinations,
kinoloran sa mga labat sa among linya.
colored by the fences in our lines.
Rebelde o sundalo?
Rebels or soldiers?
Gipusil siya kay nahitabong didto siya__
He was shot because he was there—
Diin ang mga lalaking may nagsinaw nga kwarentay singko miigo sa target
Where men with gleaming 45s hit the target,
ug didto siya, duol sa target, iyang higala.
and he was there, near the target, his friend.
Siya mismo mibukad sa kaugalingong dugo.
He, too, bloomed in blood.
Gibuak sa iyang pamilya ang katapusan nilang mga alkansiya.
His family broke their last piggy banks.
Ang politiko nga iyang gibantayan mihatag sad, ang iyang mga higala ug kaubanan
The solon he guards gave, and friends and relatives
aron iyawat mainat ang dili na mainat sa iyaha.
to stretch what is unstretchable in him.
Nabuhi siya og dugay-dugay
He lived a little longer.
nga usa lamang ang paglaum:
with only one promise:
mas gamay pa nga gamit sa usa ka cauliflower.
less use than a cauliflower.
IV
Gipatay ba siya sa mga rebelde? Ang target nagtanom og kahadlok.
Did rebels kill him? The target sowed fear.
Sa mga sundalo? Ang target miabuso og usa.
Did soldiers? The target abused one.
Ang nagpatay para kanato, way ngalan, way nawng, way kahadlok.
The killer for us is nameless, faceless, fearless.
Pero ang tinood nga nagpatay : kining gubata.
But the real killer is : this war.
Kining gubata mipatay kaniya ug gatusan sa libo pang uban,
This war killed him and hundreds of thousand others,
mga igsoon!
brothers and sisters !
Oo, gipatay siya niining gubata,
Yes, this war killed him,
Hinay-hinay, gasto, masakit,
Slowly, costly, painfully,
maong nakaginhawa sa katapusan niyang paglakaw:
that sighs escaped with his final departure:
siya ug ang iyang pamilya tinuod nang makapahulay.
he and his family could now truly rest.
A, kung didto pa lang ko sa paglubong kaniya,
Ah, if I were only there at the burial.
Dili lang siya ang akong ilubong.
I would not only bury him.
Kung mahimo pa lamang.
If only I could.
Ilubong ko usab kining gubata
I would also bury this war
aron mawala na gayud sa nawng ning kalibutana.
from the earth’s face forever.
EL CUEZON
Jimenez, Misamis Occidental
Dioscoro Ortizo was in coma for some months, after he was shot by men who were after Mr. Pinatacan, an alleged abusive ex-military man.
(Isip paghandum kang Dioscoro “Kimog” Ortizo, Batchmate)
(In memory of Dioscoro “Kimog” Ortizo, Batchmate)
I
Gusto sa mga taw nga ilang ilubong ang ilang mga patay
People want to bury their dead
sa desente ug maayong paagi.
decently and well.
Sa katapusan, gilubong na nila siya.
At last they buried him.
Ila siyang gilubong –ang iyang lawas
They buried him—his body,
kanhi kusgan ug maanindot
once beautiful and strong,
nagulay niining gubata.
vegetabled by this war.
Siya, nga naghunahuna nga king kinabuhia usa ka way katapusang tiaw-tiaw,
He, for whom life is an endless joke,
nahuman sa usa ka trahedya.
ended in a tragedy.
Akong gilubong ang akong kaugalingon sa mga pulong
I buried myself with words
sa pagtukaw pa niya, sa paglubong.
on his funeral, on his burial.
Dili ko gustong maghambin og kaguol, masakiton, patay.
I want to keep no grief, no sick, no dead.
Nabuhi ang mga taw sa akong hunahuna
People live on in my mind
sama sa pag-abot nila sa akong kinabuhi.
as they came into my life.
Dili ko molubong sa mga patay.
I never bury the dead.
II
Nabuhi ang mga malipayong hunahuna niya.
Happy memories of him live!
Gihuktan niya og tangsi ang singkwenta pesos,
He tied a string to his P50,
gibutang layo-layo sa among gilingkuran.
placed some distance where we sat.
Dihay pila ka inosenteng babaye ang naningkamot sa pagpudyot niini
Some unsuspecting girls tried to pick it up
pero wala gayod mahawiri kay gibira man niya ang tangsi
but to no avail as he pulled the bill away,
samtang kami naglingkod sa layolayo, nangatawa.
while seated some distance of laughter.
Gikuha niya ang tanang yeso ug gibutang
He took all the pieces of chalk and placed them
sa honos ug dihang giabri kini sa maestro:
in the table drawers and when the teacher opened it:
Usa ka tuko diha sa mga yeso!
Lo, a gecko amidst the pieces of chalks!
Mura siya og usa ka nagpakatawa sa usa ka hari,
He acted like a clown in the court,
Gihimong kataw-anan ang pinakasimple ug pinakalisod nga butang.
reducing the simplest and the hardest things to laughter.
Maayo siyang manginginom sa ispirito sa kinabuhi.
He drank well of life’s spirits.
Nahigugma siya ug maayo siyang mahigugma,
He loved and loved so well,
Andam modawat kaniya bisan na sa iyang kaagi.
Willing to accept her despite the pasts.
Miiskwela siya ug misakay ug barko
He schooled himself, shipped himself off
sa duol nga mga baybayon, sa gagmayng barko sa tumoy sa kapupud-an,
to nearby shores, in small ships cruising southernmost waters,
Diin nailhan niya ang mga lalaking manghugas sa ilang lubot diha sa hugasanan.
where he met men who washed their asses in sinks.
Apan mibalik siya diin bug-at ang gahom
But he went back where powers lie heavy,
ug mitapot sama sa sisi, sa usa ka karaang politiko
attached himself like barnacles to an aged solon,
ug usa ka balikog nga tawng dili mosugot
and one crooked man who refused
nga patul-iron sa mga mahinayng pulong.
to be straightened by soft words.
III
Kinsa ang naghuyop og itom nga pulbura sa iyang likod?
Who blew black powder into his spine?
Kaming ania sa tan-awanan ning gubata, makahimo lag mga pangagpas,
We, in this gallery of war, can only try our own divinations,
kinoloran sa mga labat sa among linya.
colored by the fences in our lines.
Rebelde o sundalo?
Rebels or soldiers?
Gipusil siya kay nahitabong didto siya__
He was shot because he was there—
Diin ang mga lalaking may nagsinaw nga kwarentay singko miigo sa target
Where men with gleaming 45s hit the target,
ug didto siya, duol sa target, iyang higala.
and he was there, near the target, his friend.
Siya mismo mibukad sa kaugalingong dugo.
He, too, bloomed in blood.
Gibuak sa iyang pamilya ang katapusan nilang mga alkansiya.
His family broke their last piggy banks.
Ang politiko nga iyang gibantayan mihatag sad, ang iyang mga higala ug kaubanan
The solon he guards gave, and friends and relatives
aron iyawat mainat ang dili na mainat sa iyaha.
to stretch what is unstretchable in him.
Nabuhi siya og dugay-dugay
He lived a little longer.
nga usa lamang ang paglaum:
with only one promise:
mas gamay pa nga gamit sa usa ka cauliflower.
less use than a cauliflower.
IV
Gipatay ba siya sa mga rebelde? Ang target nagtanom og kahadlok.
Did rebels kill him? The target sowed fear.
Sa mga sundalo? Ang target miabuso og usa.
Did soldiers? The target abused one.
Ang nagpatay para kanato, way ngalan, way nawng, way kahadlok.
The killer for us is nameless, faceless, fearless.
Pero ang tinood nga nagpatay : kining gubata.
But the real killer is : this war.
Kining gubata mipatay kaniya ug gatusan sa libo pang uban,
This war killed him and hundreds of thousand others,
mga igsoon!
brothers and sisters !
Oo, gipatay siya niining gubata,
Yes, this war killed him,
Hinay-hinay, gasto, masakit,
Slowly, costly, painfully,
maong nakaginhawa sa katapusan niyang paglakaw:
that sighs escaped with his final departure:
siya ug ang iyang pamilya tinuod nang makapahulay.
he and his family could now truly rest.
A, kung didto pa lang ko sa paglubong kaniya,
Ah, if I were only there at the burial.
Dili lang siya ang akong ilubong.
I would not only bury him.
Kung mahimo pa lamang.
If only I could.
Ilubong ko usab kining gubata
I would also bury this war
aron mawala na gayud sa nawng ning kalibutana.
from the earth’s face forever.
EL CUEZON
Jimenez, Misamis Occidental
Dioscoro Ortizo was in coma for some months, after he was shot by men who were after Mr. Pinatacan, an alleged abusive ex-military man.
SA CATADMAN MANGGA
In Catadman Mangga
Puno sa pagmahal
ang hapuhap sa balod
sa nawong sa lapyahan
dungan sa iyang mga hunghong
sa malinawon niyang panaw.
Full of love
is the caress of the wave
on the face of the seashore
as it whispered
of its peaceful journey.
Nabati ko ang iyang hapuhap
sa akong dughan.
Nadunggan ko ang iyang hunghong
sa akong alimpatakan.
I heard its caress
in my heart.
I heard its whispers
in my mind.
Gisabwag sa adlaw
ang bulawanon niyang kainit.
Mihimo og dalan sa kaasulan.
Ang mga bidlisiw misakay-sakay
sa mga balod nga way kakutas
sa iyang paghapuhap, paghunghong
sa lapyahan.
The sun dispersed
its golden heat.
It made a road in the blueness.
The sunrays rode
on the waves without stopping
its caresses, whispers
on the beach.
Gidakop ko ang bulawang kainit
aron sigaan ug magkalayo
ang balak kong gihuptan.
I caught the golden heat
to start a spark and set on fire
this poem.
EL CUEZON
2000
Catadman Mangga, Ozamiz City
Misamis Occidental
(Catadman Mangga is just a stone’s throw from the City Hall where I work. I had lived there for a short period and in our free time, go there with friends to play volleyball with residents.)
Puno sa pagmahal
ang hapuhap sa balod
sa nawong sa lapyahan
dungan sa iyang mga hunghong
sa malinawon niyang panaw.
Full of love
is the caress of the wave
on the face of the seashore
as it whispered
of its peaceful journey.
Nabati ko ang iyang hapuhap
sa akong dughan.
Nadunggan ko ang iyang hunghong
sa akong alimpatakan.
I heard its caress
in my heart.
I heard its whispers
in my mind.
Gisabwag sa adlaw
ang bulawanon niyang kainit.
Mihimo og dalan sa kaasulan.
Ang mga bidlisiw misakay-sakay
sa mga balod nga way kakutas
sa iyang paghapuhap, paghunghong
sa lapyahan.
The sun dispersed
its golden heat.
It made a road in the blueness.
The sunrays rode
on the waves without stopping
its caresses, whispers
on the beach.
Gidakop ko ang bulawang kainit
aron sigaan ug magkalayo
ang balak kong gihuptan.
I caught the golden heat
to start a spark and set on fire
this poem.
EL CUEZON
2000
Catadman Mangga, Ozamiz City
Misamis Occidental
(Catadman Mangga is just a stone’s throw from the City Hall where I work. I had lived there for a short period and in our free time, go there with friends to play volleyball with residents.)
GISUOT NIYA ANG IYANG KAULAY NGA DAW MAHALONG ALAHAS
She Wears Her Virginity Like a Precious Jewel
Gisuot niya ang iyang kaulay daw mahalong alahas,
She wears her virginity like a precious jewel,
nga makatawag og pagtagad pero natago sa kailaloman
making it so noticeable yet hidden in the depths
sa mga lukot sa iyang lawas ug sanina,
of her folds of flesh and clothes,
ginahinloan, kung mahimo pa lang, kada oras, morag mahalong alahas,
cleaned, if possibly, hourly, like a precious jewel,
mahalon kining alahas, ang way tugbang nga alahas.
it is a precious jewel, the priceless jewel.
Ang pinakahumok ug pinakamahal.
The softest yet the dearest.
Wala pa gyud ni niya ipakita kang bisan kinsa
Never did she show it to anyone
Anha na kung human sa altar
Yet until after the altar
kay ang iyang kaulay daw mahalong alahas.
for her virginity is like a priceless jewel.
Sa iyang pag-inusara sa iyang mga damgo,
In her solitude of dreams,
iya kining gitagoan sa mga katuigan nga daw mahalong alahas
she keeps it for posterity like a priceless jewel
nahawiran lamang sa iyang mga kamot,
touched only by the flesh in her hands,
nahapnoy sa pinakahumok nga sabon sa mga sabon,
tenderly with the softest soap of soaps,
bubho sa tanang bubho,
shampoo of all shampoos,
panghinlo sa tanang panghinlo.
cleaners of all cleaners.
Kinahanglan kining presko ug mahinlo, sama sa mahalong alahas.
It must be fresh and clean, like a priceless jewel.
Aron iyang masuot, gihalaran sa iyang pagkatago
So she could wear it, adored in its secrecy
sama sa pagpangandoy sa mga kalalakihan, duol ug layo,
as imagined by men, in and out of sight,
nga gustong moangkon ani usa ka adlaw ugma puhon.
who wish to possess it one day.
Pero ang iyang kaulay usa ka mahalong alahas
But her virginity is a priceless jewel
ug ihatag lamang niya kini
and only will she give it
human sa altar.
after the altar.
Gisuot niya ang iyang kaulay sama sa mahalong alahas.
She wears her virginity like a priceless jewel.
Ang ikaduha niyang pagkaulay.
Her second virginity.
EL CUEZON
Nacional, Jiménez
Misamis Occidental
Gisuot niya ang iyang kaulay daw mahalong alahas,
She wears her virginity like a precious jewel,
nga makatawag og pagtagad pero natago sa kailaloman
making it so noticeable yet hidden in the depths
sa mga lukot sa iyang lawas ug sanina,
of her folds of flesh and clothes,
ginahinloan, kung mahimo pa lang, kada oras, morag mahalong alahas,
cleaned, if possibly, hourly, like a precious jewel,
mahalon kining alahas, ang way tugbang nga alahas.
it is a precious jewel, the priceless jewel.
Ang pinakahumok ug pinakamahal.
The softest yet the dearest.
Wala pa gyud ni niya ipakita kang bisan kinsa
Never did she show it to anyone
Anha na kung human sa altar
Yet until after the altar
kay ang iyang kaulay daw mahalong alahas.
for her virginity is like a priceless jewel.
Sa iyang pag-inusara sa iyang mga damgo,
In her solitude of dreams,
iya kining gitagoan sa mga katuigan nga daw mahalong alahas
she keeps it for posterity like a priceless jewel
nahawiran lamang sa iyang mga kamot,
touched only by the flesh in her hands,
nahapnoy sa pinakahumok nga sabon sa mga sabon,
tenderly with the softest soap of soaps,
bubho sa tanang bubho,
shampoo of all shampoos,
panghinlo sa tanang panghinlo.
cleaners of all cleaners.
Kinahanglan kining presko ug mahinlo, sama sa mahalong alahas.
It must be fresh and clean, like a priceless jewel.
Aron iyang masuot, gihalaran sa iyang pagkatago
So she could wear it, adored in its secrecy
sama sa pagpangandoy sa mga kalalakihan, duol ug layo,
as imagined by men, in and out of sight,
nga gustong moangkon ani usa ka adlaw ugma puhon.
who wish to possess it one day.
Pero ang iyang kaulay usa ka mahalong alahas
But her virginity is a priceless jewel
ug ihatag lamang niya kini
and only will she give it
human sa altar.
after the altar.
Gisuot niya ang iyang kaulay sama sa mahalong alahas.
She wears her virginity like a priceless jewel.
Ang ikaduha niyang pagkaulay.
Her second virginity.
EL CUEZON
Nacional, Jiménez
Misamis Occidental
FRAT NIGHT
Mikaratil ang sonata
The music was fast
nga naggukod sa among
running after our
batan-ong hunahuna.
young minds.
Mipondo ang among lawas,
Our bodies stood still,
nagpadakop, nakurat
captured, frightened
sa kiat nga mga awit.
by the sexy songs.
Miugot-ugot
Creak
ang mga lapalapang
did our soles,
gigitik sa sonata.
tickled by the tunes.
Sa ilawm sa gihabolang
Beneath the blanketed
lamesa, manggiulawong
table, our pairs of shoes
mananayaw ang among sapatos.
were shy dancers.
May gahom ang igat
Their sexy songs
nilang huning mihigop
were powerful in sucking
sa daghang hunahunang gidaoban.
many minds aflame.
Gipadilaab nila ang mga sugang
They set on fire the many
de-kolor, gipintalan niini
colored lights,t painting with its colors
makadaghan ang palibot.
the surroundings so many times.
Lain-laing kolor, lihokang
Different colors, moveable
kalayo sa atop ug dingding ,
flames in the ceiling and in the walls,
naglibot-libot daw aliluyok sa kagabhion.
circling like twisters of the night.
Gidalitan nila kamig ilimnon
They offered us drinks
sa among kurat nga kabatan-on,
in our frightened youth-hood,
paris sa introduksyong kalan-on.
the pair of the food introduction.
Ang among mga baso
Our glasses are
daw way kapun-an
never filled,
sa lawm namong tutunlan.
with our bottomless throat.
Namulak ang among dila
Our tongues bloomed
og mga bunga sa imnong gamhanan,
with the fruits of powerful drinks,
lihokang babaye ang sonatas kahiladman.
the music of our emotions were like horny women.
Giaghat kami sa bigaong mga huni
We were enticed by the sexy songs
aron buhian ang among kaulaw,
to let go of our timidity,
isayaw ang kaulag sa batan-ong dughan.
and dance the lust of our young hearts.
EL CUEZON
1998 February 27
Invited to the Alpha Phi Beta Frat Night
Malcolm Hall
UP Diliman, Quezon City
The music was fast
nga naggukod sa among
running after our
batan-ong hunahuna.
young minds.
Mipondo ang among lawas,
Our bodies stood still,
nagpadakop, nakurat
captured, frightened
sa kiat nga mga awit.
by the sexy songs.
Miugot-ugot
Creak
ang mga lapalapang
did our soles,
gigitik sa sonata.
tickled by the tunes.
Sa ilawm sa gihabolang
Beneath the blanketed
lamesa, manggiulawong
table, our pairs of shoes
mananayaw ang among sapatos.
were shy dancers.
May gahom ang igat
Their sexy songs
nilang huning mihigop
were powerful in sucking
sa daghang hunahunang gidaoban.
many minds aflame.
Gipadilaab nila ang mga sugang
They set on fire the many
de-kolor, gipintalan niini
colored lights,t painting with its colors
makadaghan ang palibot.
the surroundings so many times.
Lain-laing kolor, lihokang
Different colors, moveable
kalayo sa atop ug dingding ,
flames in the ceiling and in the walls,
naglibot-libot daw aliluyok sa kagabhion.
circling like twisters of the night.
Gidalitan nila kamig ilimnon
They offered us drinks
sa among kurat nga kabatan-on,
in our frightened youth-hood,
paris sa introduksyong kalan-on.
the pair of the food introduction.
Ang among mga baso
Our glasses are
daw way kapun-an
never filled,
sa lawm namong tutunlan.
with our bottomless throat.
Namulak ang among dila
Our tongues bloomed
og mga bunga sa imnong gamhanan,
with the fruits of powerful drinks,
lihokang babaye ang sonatas kahiladman.
the music of our emotions were like horny women.
Giaghat kami sa bigaong mga huni
We were enticed by the sexy songs
aron buhian ang among kaulaw,
to let go of our timidity,
isayaw ang kaulag sa batan-ong dughan.
and dance the lust of our young hearts.
EL CUEZON
1998 February 27
Invited to the Alpha Phi Beta Frat Night
Malcolm Hall
UP Diliman, Quezon City
3/14/2007
Fotbol
Fotbol
May mga batang nagdula og fotbol, udtong tutok,
panahong di layaw ang anino,
human sa dinalidaling paniudto sa balong mais ug
malanse,
nanggitiniil sila tanan, gawas sa usang nagsapatos.
Kasagaran nagputi og t-syirt, lagom na og dinula
ug pagkadagma o kaha wa gamiti og Tide o Ariel
sa nanay nga nangiyawat na lang sa Argo.
Kasagaran nanggisyort, lainlaing katas-on,
gawas sa usang nagpantalon.
Ubos sa makapagtong nga kainit, nagdagandagan sila
og sinipa sa bolang naitom na og dinula.
Ang ilang goal duha ka bato ug semento ilawm sa
mahogany,
ang usa duol sa seawall nga natipak na sa balod
kay seguro kulang ang gisagol nga semento.
Gipaningot na sila og nalipong na ang bola
og binalikbalik, wa gihapon makasulod sa goal
ug nangandoy sa katapusan, sa bagting nga mao
na ang pagsugod sa klase.
Hangtud kini nasipa sa usa ka karaang bugoy
nga kalima na naggreyd por.
Nasagang apan nasipa pagbalik
sa karaang bugoy nga sa kapungot,
misipa sa bola nga mihadyong sad
sa kahanginan,
nakurat ang tibalas sa sanga sa talisay,
misungsong sa kawanangan, milupad, milupad,
lagbas sa seawall, lagbas sa baybayong balasong itom,
ngadto sa nagbulang tubig sa kadagatan.
EL CUEZON
Marso 16, 2005
Plaridel, Misamis Occidental
May mga batang nagdula og fotbol, udtong tutok,
panahong di layaw ang anino,
human sa dinalidaling paniudto sa balong mais ug
malanse,
nanggitiniil sila tanan, gawas sa usang nagsapatos.
Kasagaran nagputi og t-syirt, lagom na og dinula
ug pagkadagma o kaha wa gamiti og Tide o Ariel
sa nanay nga nangiyawat na lang sa Argo.
Kasagaran nanggisyort, lainlaing katas-on,
gawas sa usang nagpantalon.
Ubos sa makapagtong nga kainit, nagdagandagan sila
og sinipa sa bolang naitom na og dinula.
Ang ilang goal duha ka bato ug semento ilawm sa
mahogany,
ang usa duol sa seawall nga natipak na sa balod
kay seguro kulang ang gisagol nga semento.
Gipaningot na sila og nalipong na ang bola
og binalikbalik, wa gihapon makasulod sa goal
ug nangandoy sa katapusan, sa bagting nga mao
na ang pagsugod sa klase.
Hangtud kini nasipa sa usa ka karaang bugoy
nga kalima na naggreyd por.
Nasagang apan nasipa pagbalik
sa karaang bugoy nga sa kapungot,
misipa sa bola nga mihadyong sad
sa kahanginan,
nakurat ang tibalas sa sanga sa talisay,
misungsong sa kawanangan, milupad, milupad,
lagbas sa seawall, lagbas sa baybayong balasong itom,
ngadto sa nagbulang tubig sa kadagatan.
EL CUEZON
Marso 16, 2005
Plaridel, Misamis Occidental
Subscribe to:
Posts
(
Atom
)