Sa Iyang Pag-inusara

Lab-as nga hangin

Ang mihulbot sa panghupaw

Hapyod sa mga balod

Ang mitagbaw sa baybayon

Sa iyang pag-inusara.

Akoy

2011.1.31

Sakob

Nahinanok ang palibot
dihang gisapnay
sa kagabhion ang
kinatumyan sa kahilom


Bisan og supak
ang banagbanag
sa kasulopan sa kangitngit,
ikaw nga dumuduong
puno sa tam-is
nga katarungan

Sakob ka
sa Hubong sanga
sa panahon sa tingtugnaw
nga nagsanta sa iyang pagkatagak

Uban sa mga layang dahon,
mao lamang ang alingawngaw
sa kaparutan

Sa Akong Pag-inusara

Sa Akong Pag-inusara
By Genamos_US of Washington DC, USA

Hilum ang mga palibot
Ang kamingaw dili masabot
Ngi-ob ang kahaponon
Mga panganod nga nagtigum

Nitayhop ang hinay nga hangin
Ang kabugnaw nga nagpabilin
Kay nag-uwan gahapon og yelo
Natagak sa langit nga walay abiso

Ang abuhon nga yuta gihabulan
Sa puti nga yelo sila gitandayan
Ang mga opaw nga kahoy
Giagbayan sa yelo nga gikapoy

Ang mga langgam nitago
Sa katugnaw sila nabilanggo
Ang mga piso nga nagpiyak
Nangita sa pagkaon nga naghilak

Dinhi ning akong nahimotangan
Duol sa kahoy nga ilang gitungtungan
Nakapanghupaw ako nagtan-aw kanila
Ang dughan ko giduaw sa mga pangutana

Kung unsay naghulat nga kapalaran
Sa tanang kinabuhi ning kalibutan
May mga tagsa-tagsa nga agianan
Nga kita namugna nga may katuyoan

Ang Tingog Sa Mga Katawa

Ang Tingog Sa Mga Katawa
By Genamos_US of Washington DC, USA

Ang tingog sa mga katawa
Dughan ko papahuwaya
Ang tingog sa nagduka nga kahilum
Butang nga matahom ug may gahum

Ang tingog sa mga katawa
Makapungot sa may mga problema
Kung ato sab kining iluom
Hayan kita nga molagom

Pagkanindot sud-ongon
Mga panagway masanagon
Sa mga kinagiki sila nagpasilong
Nalingaw sa mga pasiaw ni Dodong

Kay ang katawa makatakod
Sa mga kasadya dili ikalimod
Isabwag nga gasa sa kamaya
Aron kab-oton ang himaya

Ang tawo dali ra kabigon
Sa mga tawong malipayon
Iladlad ang tinood nga kalipay
Sa mga nagsubo makahupay

Ipabuhagay ang tingog sa kalipay
Aron kalimtan ang mga pagsuway
Ang tingog sa mga katawa
Pagbati nga perting dakoa

Pasagdi ang nagsagom-ot
Mga nawong murag gikomot
Sa mga kunot gitandayan
Mga kasingkasing gipaundayan

Kung ang dughan ko nagsubo
Kay gisapot ang adlaw gisugo
Nagdumili sa pagtawag
Sa tingog nga walay pagkayabag

Ang tingog sa mga katawa
Dughan ko intawon pasayawa
Sa nindot mong mga talidhay
Ikaw ang kalibutan ni Inday

Sa Takulahaw Muabot Lang Ang Gugma

Sa Takulahaw Muabot Lang Ang Gugma
By Genamos_US of Washington DC, USA

Sa takulahaw muabot lang ang gugma
Gipaabot sa uban nga perting dugaya
Walay petsa ug adlaw moabot
Sa kasegurohan usahay makasapot

Daw usa ka udyong nitaop sa dughan
Nga lisod ibton kung sa pagbati nabulahan
Ang kasingkasing ug hunahuna nagsalimoang
Kung mahigugma murag dili mahimotang

Kasagaran dili ganahan mokaon
Bisag ang sud-an lami kan-on
Magtimi-timi dayon sa paghungit
Kay ang hunahuna tua na sa langit

Ang mga mata magpitokpitok
Kay sa gugma sila gipamitlok
Maghunahuna sa mga nanghitabo
Kung kanus-a ang sunod nilang panagtagbo

Kung dili magkita sa pipila ka mga adlaw
Mga Kasingkasing puno sa kahidlaw
Kung walay kominikasyon nagpahibaw
Mag-emote dayon sa daplin nga walay tiaw

Kung sa Takulahaw gayud moabot ang gugma
Dili kita magdalidali aron dili madisgrasya
Sa mga pagsalig nga nindot paminawon
Ayaw dayon sa pagtuo sa mga saad ni Dodong

Ning modernong panahon karon
Dali nga ang tubag maangkon
Kay sa text, chat ug email ipadala
Ang mga mensahe nga pagkadali-a

Kung mag-text gani dili tubagon
Ang mga hunahuna madudahon
Kung walay motubag sa cellphone
Sa balay ug boardinghouse susihon

Magmatngon kita sa Gugma
Kay moabot bisan kanus-a
Dili matagna ang panahon
Kung unsay moabot kita paninglon

Pagkanindot gayod kung mahigugma
Kung ang imong napili walay sama
Sa kalipay walay labad sa kinabuhi
Kay ang gugma nipabor nga nagtingsi

dili katuhuan
nga ang sugod sa away
sud sa duha ka gatos ka tuig
mao man lang diay
ang husga ni Paris
kon kinsa kanila
ang labing
gwapa....

kang Luz....

ang akong pusod
usa ka uga nga yuta
nga imong
gitamnan sa
init kaayo nga
halok

ang imong dila
adlaw
nga daghag mga
tudlo nga
mihatag og lamdag
sa akong
dako kaayong
dag-om

miulan ang akong
langit
kadyot lang

ang akong dunggan
dili na makalimot

ang akong mga
mata
dugay nga namati sa
imong mga
ngabil

hakopa ang
akong kalibotan
imo na ang
tanan dinhi

kang jun

sa gamay pa ako
nangalot ko sa akong itlog
og sa imong
gusto nga motabang
gisubay mo ang
tungaw nga
hinungdan

milabay ang panahon
nangahulog ang mga bagang dahon
nangalata
sa tiilan sa dakong kahoy

pagkabuang ko
pagkaignoy

makita ko na usab ang
imong pahiyom
nga kaniadto wa ko hisabti

hinoon unsa pa bay mahimo
sa mga nanglabay

nanglabay na kadto
og di na mobalik

kagahapon
nabalita ang imong
kamatayon

gipusil ka sa lasang
og ang imong lawas napalgan
gipaak sa mga tungaw
gikutkot sa mga ulod
gikulinitan sa mga
pulang hulmigas

gipangtisok namo ang mga manggium karon
sa gabasa nga yuta
sa palibot ang mga sagbot nagmingaw
og ang mga balas way kisaw

dayon og ulan ang langit
nga mora bag nalipay nga bisan pa sa
kakurikuri ning tanang tawo sa kalibotan
aduna pa gihapoy
nananom nanisok sa mga liso
sa paglaom

ang mga alindanaw og mga alibangbang
ang mga timos og mga langgam
nga nagpasalipod sa mga kabatoan
miawit sa kahanginan

ugma damlag
aduna na unyay kabutangan sa mga salag
kapasilongan sa kusog nga ulan
kapanipahan sa umaabot nga unos
katagoan sa mga itlog sa alibangbang
og mga tiki

kalikosan sa mga halas
katagoan sa mga tanga
balayan sa mga tungaw

kay ning atong kalibotan
ang buhat nga kaayohan
alang lang sa tanan
mabuotan ka man o
madaotan

nakit-an nako ang babayeng
gikarga paingon sa
simbahan

para healing kang
fr. jurapez

cancer of the cervix
stage 3B

nagpahipi sa kilid
sa haligi ang pari nga tambok
nga iyang uyab kaniadto

nangyam-id ang
manang nga nagputong og puti
nga midagkot og kandila
sa rebulto ni
senyor san vicente

gidaginot pa jud
ang mga mumho sa kagahapon

kining mga relihiyosa usahay
laming duklon og martilyo nga puthaw

unta kalimtan na lang ang tanan
ang mga sala pasaylooon

kay ngano walay kiki kanang
inyong mga ngipon?

matag pamahaw paniudto og
panihapon
kikion gayod kita gihapon

alang kang merlyn

dako og itom kaayo ang
sunglass in Merlyn
nga mitambong sa ilang
batch 87 high school reunion
kuyog ang amerkanong
tigulang nga iyang bana
nga napugos intawon og
sayaw og chacha

taas sab kaayo ang iyang
saya nga puti nga
mitago sa iyang mga ulat
diha sa iyang mga
bagtak

namati ko
sa tuko

oo,
dili,
oo
dili
oo
dili

ok,
dili

tuko!

ay!
oo diay!

kahinumdom ko ni nanay

ingon siya
ikaw nga laagan
madugay
magabaan

mahisama ka ni
samuel belebel

ang iyang mga tiil
dili na niya mapugngan

dili matagbaw
sa adlaw nga lakaw

walay kataposan
ang iyang tultulan....

nanamin ko
paghuman og panghilam-os
giganahan ko sa
dula sa mga katuigan
gipadaghan na niya
ang akong mga
uban....

ang nadugang nga mga
kunot sa agtang
nakapadaghan sa mga
pahiyom
sama sa mga ngabil

makalipay baya ang
matiguwang
kay hapit na mahuman
ang panaw sa
tanan....

sa dugayng tuyok-tuyok
ning kinabuhi
matultulan ra gihapon
ang utlanan bisan og
dili pa kini nato
tun-an

tua didto!
motudlo ang simod

ning tigsulat mong higala

mao lang gihapon ang
kabuntagon

ang iyang tingog
mao ang tuktugaok sa mga sunoy

hilom nga kadalanan
huyohoy sa hangin

sa kamingaw ning dapita
madungog man gani ang tunob sa mga kaka

unya dapit
moabot na ang mga sagadsad sa mga tsinelas

buhi
buhi gayod ang kabuntagon

adunay ginhawa
adunay hunghong

unya dapit mabagting ang kampana sa simbahan
madungog ang rosaryo

dayon mangapalong ang mga suga sa poste sa kalye
lamdag na ang miabot nga kahayag sa bag-ong adlaw

og ang nagsulat niining mga pulong
dad-on na usab sa mga panaw sa iyang hunahuna

tuyok tuyok
hangtod malilong.

pagbinugtong

kitang duha na lang
mihangyo ang akong katapusan
kon unta mahimo
ako na lang,

nindot ang akong nakita
tawo nga naglingkod sa dakong bato
sa silong sa kahoy
sa tumoy sa pangpang
namati sa awit sa hangin
giduyugan niya sa
iyang plawta

paghaw-as

pila ba ka palito sa posporo ang imong
nahurot sa pagdagkot sa usa lamang ka lamparilya?

imo untang gitantiya ang kasugoan sa hangin
aron dili daghan ang makalas sa imong kadanghag

pila ba ka lukay ang imong gisunog og
pila ba ka takong ang imong nasugnod aron maluto ang inun-onan?

pila ba ka pignit sa asin ang imong giwitik
aron makuha mo ang saktong kaasgad sa piniritong asuos?

wala unta nimo bas-a pag-ayo ang imong mga tudlo
aron dili kaayo kalas ang asin

diha ka magsugod sa kinuripot
aron sa lisod nga kinabuhi ikaw makalusot

dayon ianggid mo kini sa mga pagbati
sa paggasto sa imong buot

pila ba ka kumkom sa pagbatyag ang imong isukad
aron dili kaayo kalas ang kinutuban sa imong gugma?

kapila ka ba molantaw? giihap mo ba usab ang mga halok?
gitali mo ba usab ang imong mga gakos?

ayaw usiki ang mga tinigom diha sa imong dughan
diha sa imong mga bulsa og mga kahon

paabota ang moabot nga alang kanimo
kay didto kaniya ihatag mo ang tanan

hangtod nga ikaw makalimot sa tanan
hangtod nga ikaw mahimong kataw-anan

ning kalisod usahay...

sa iyang kalagot usahay
adunay panahon nga ang bandila sa Pilipinas
gusto niyang iputos
sa usa ka kilong bulad nga
palotpot

kining kasumo sa kalisod usahay
makawala og gugma sa nasud nga
natawhan

apan tungod kay naglantaw man ang uban
ang komiks mao na lang ang
nahasngan

alang kang Bebot

nanglakaw na ang uban
duna silay mga tuyo og segurado sila sa ilang adtoan
dunay nagpaabot nila
og pag-abot dunay mogakos
mohalok
dunay mokuha sa tsinelas
mobutang sa panihapon
mapikas sa hinog nga kapayas
mohatag og usa ka baso nga tubig
dunay mangutana kon unsa
ang nahitabo sa
imong adlaw
duna ang panagbayloay sa
mga hunahuna
lamogan sa pinisik nga
katawa og
hagwa

ikaw duna sa'y adtoan
kabalo sab sa imong padulngan
ikaw ang moabre sa imong lawak
magpasiga sa suga
mag-init sa sud-an
dayon manghugas
manarapo

lantaw sa TV
(kay di pa ganahan matulog)
palong sa TV sa suga
gustong matulog
apan ang imong hunahuna pirming
nangandam sa iyang mga pako
aron ilupad ka na usab
sa gihandom nimong
panimalay

gidawat mo na ang kamingaw
og gibuhat mo sa matag adlaw og
matag gabii ang iyang
mga mando

nianang balik balik og handom
balik balik og buhat
sa nasaulo mo na nga mga
kalaay

dili mo matagna
kon unsay iyang sud-an
kagahapon
pinaagi sa iyang kiki
sa tunga sa
gahilang niya nga ngipon

wa ka ba masayod
nga usahay ang uban dili
na manipilyo

aron duna pay ipanihapon
pila pa kagabii
pagkahuman sa ugma
puhon?

ang pagmamalak isip pagkalibang

ah, kanang magsulat ta og
balak
sama ra usab sa bation
kanang
kalibangon

usahay kaigit
ang galamhan
purot purot ang
pasupot

sahay sab
pagkagahi sa tubol
og busa ikaw moutong
aron ipagawas ang
tubol nga
bugtong

mora kag hari
nga naglingkod sa imong
trono
samtang nagpaabot ang
lagong
nga moyukbo sab
kanimo


ang uban magyaka sa
kilid sa baybayon
tungtong sa dakong
bato
samtang ang mga
balod sa dagat
naghangad og
samang namakpak

diha sa paghaw-as
sa tanan
sa pagsiplit sa igit
o pag-ulpot
sa tubol
pagkalami gayod
sa bation

mora bag bag-o
kang nahimugso

morag bag-ong
mimata sa hinanok
kaayong
katulugon

(mora sab og
bag-ong nagawsan
sa usa ka
kagawasan)

apan aduna usay dakong
kalahian

sa pagkalibang
manimaho kang
tae

apan sa pagmalak
manghumot ka
sama sa mga bulak

Kalibangon

Tinae migimok, lubot mikibot

Apan, di pa gusto sa trono molingkod.

Akoy

2011.1.23

shadenfreude

una nasunog ang iyang apo
pagkadako sa ilang kasubo
ikaduha, kagabii lang nakatulog
siya nga nagmaneho sa iyang
Honda Civic,
naraspa gyod tawon ang lima
ka tawo nga namili og isda sa
talipapa
patay ang usa on-the-spot
angol ang upat

"giangkon ko nga sala ko ang
tanan" miingon siya

namati ko apan sa hinayhinay
wala gayod ako malukmay
sa iyang mga pulong,

sa iyang tuno,
mahimong lutsan ang tanan
kay kuno dali rang bayaran

gusto na nakong molakaw
apan gihawiran niya ang akong kamot

sa iyang edad nga 76
lahi na gayod ang tanan kaniya
nagkurog ang tingog nga morag gilinog
nagsimag ang mata
nga morag gihasol lang gihapon sa iyang
nauga na nga tanlag

Mata

Nangita'g kahayag ang mata

Sama sa giuhaw og tubig

Kun gigutom og pagkaon.

Akoy

2011.1.22

Magpuyo

Ambot kon asa ko adto
Sa wala o sa tuo,
Sa unahan o sa luyo?

Magpuyo na lang ko.

Akoy
2011.1.22

Ang Kanhing Handurawan

Ang Kanhing Handurawan
By Genamos_US of Washington DC, USA

Gihanduraw ko ang kanhing kagahapon
Gimanggad ko pero gusto kung tapuson
Sa paglabay ning lagas nga panahon
Ang kanhing Handurawan nagpadayon

Pipila kanila nagdala og kalipay
Ning dughan ko sila ang nakahupay
Aduna say mga pagdag-om
Sa mga luha kini ni salom

Walay tiaw mga bililhon ang tanan
Kay sa dugayng panahon kini gisirad-an
Giablihan pag-usab ang kanhing pultahan
Aron pagadimdimon sa akong panumduman

Mga pagtulon-an nahisgutan
Uban sa bul-og ning kalibutan
Mga panghitabo nitaliwan
Ang dughan ko nahuwasan

Ang napagba nga mga katuigan
Kanhing handurawan gibalikan
Nga maoy nagpukaw sa kahiladman
Sa kanhing handurawan nahinumduman

paghigop sa dakong lawod ...

sakto ka
sa dihang natilawan ko na ang pinisik nga kaasgad
sa imong aping
og ngabil

wa ko kaantos
gipangita ko ang bukana gikan sa imong
kiting
misaka ang akong dila nangita sa kauyukang
kaasgad didto sa lalom nga lawod
sa tunga-tunga sa imong mga paa
dapit ubos
sa gahiyak mo nga
pus-on

gitulon ko ang garbo sa akong mga laway
apan bisan pa niini
wa gihapon diri kanako ang
pagkatagbaw

sud sa akong dughan
mipanaw na pahilayo ang sakayan sa akong kasingkasing

ambot lang

sa dihang nakab-ot ko na ang langit
og nahawiran ang tulo ka bitoon

gikamingawan ko gihapon ang
mga lapok didto sa tunaan sa kabaw

kon asa kanus-a unsa og ngano

hangtod karon
gibalikbalikan ko ang lugar
nga akong kanunay
nga gitagoan

nga pagsulod pa lang
sa ganghaan
maglingilingi ako kon aduna
bay nakakita
kanako

hadlok,

nga og sa dihang
nakasulod na ako sa lawak
gipangsirad-an ko
dayon ang mga bintana
og misilip ako sa
gamayng lungag sa bongbong
aron pagsuta kon
duna bay nakasunod
kanako

hadlok gayod kaayo

kay kining lugara
dili angayan sa akong
kahimtang og
pamayhon
og gani ingon sila
makaulaw man
sa akong
posisyon

mas makahadlok gayod kaayo
sultihan taka
nalisang man gani ako
sa dihang gisugdan ko na
ang unta
dili angay nakong buhaton

og sa dihang naseguro ko
na nga walay nagsunod
og nakakita kanako
gisugdan ko ang
ang akong gibuhat

wala na ang kahadlok
mipuli ang kahinam ang kalami
ang pagbayaw ko
sa ikapitong langit
dinhi sa kalibotan
nga ako ra ang nakahibalo
kon asa

nakita ko ang nawong
sa Diyos
nabati ko ang
tumang kalipay

nawala na ang kahadlok
ang kalisang nawagtang usab

nahawiran ko ang mga kamot
sa Diyos

nawala na ang kahadlok
sud ning dughan

ako lang usa dinhi
apan nganong malipayon man ako?

giabrihan ko na ang bintana
og ang pultahan
og migawas ako
sa akong gitagoan nga
kalibotan

ambot, dili na nako masabtan
ang sunod nga panghitabo
sa dihang milakaw ko palayo
balik sa akong
gipuy-an

mibanos ang gamay nga
hilap sa akong atay
nga naghambin og mga
ginagmay nga
pagbasol,

mipuli na usab ang
mga kusi sa kamingaw

taphaw ba kaha ang
kalipay sa pag-inosara
sa kalibotan nga
ako ra ang nasayod kon
unsa kanus-a
asa og
ngano?

kahayag, o kahayag
lamdagi ko
ihatag kanako ang tanang
katarungan

kaugalingon, O kaugalingon
nganong dili ka naman kamaong
motubag kanako?

kumusta ka na higala?

sa dihang mikalit og ulan sa tunga sa dalan
unya wala ko kadala og payong og walay silong sa balay
o kahoy nga kapasilongan, sa dihang
nabasa ang tanan kanako, ang akong pantalon ang
akong polo shirt, ang panyo og ang imong larawan
sud sa akong pitaka nga daan,

sa dihang nahimong hanap ang akong kalibotan
sa tumang katugnaw

wala ko miiyak, wa sab ko midagan,
wa sab ko nagbasol nga wala ko kadala og payong
wa koy gibasol, wa ko nahiubos, wa ko gibati nga ako
angayan nga dayegon ning pag-antos
o kamingaw, o pagmahay nganong walay usa kaninyo
ang mitabang kanako

gipahibalo ko lang ikaw nga anad na ako nianing klase
sa kahimtang
og wa na kanako ang katingala, ang kabalaka,
ang paghandom sa bisan unsa pa

pagkadaghan nato ining parteha.
di ba angay nga magsadya hinoon kita?
dili ba nga lahi na ang atong panglantaw kon unsa ang ulan,
ang payong, ang lapok, ang pagtindog sa tunga sa dalan
nga haskang basaa
nga morag piso nga nalimtan sa iyang inaan?

wa ko mangutana, ang ako lang
mao ang pag-ingon, kumusta na? buhi ka pa ba?
dili ka na ba madutlan?

nakat-onan mo na ba ang pagsulat og usa ka balak?

ANG DILI MAHIKAP

unsa ba ang dili mo mahikap?

ang baga sa bagol didto sa
abohan?
ang kalayo diha sa pabilo
sa lampara?
ang adlaw sa kaudtohon?
pagkalayo ra kaayo,
og ang uban pagkadool
ra usab kaayo

ang init kaayo, og ang bugnaw kaayo.
ang danlog, ang idlas, ang
tunukon,
ang hait, ang tapot, ang
makakoryente
ang makamatay

dili mo kana mahikap
apil na ang gidili sa katilingban
ang halok nga makapriso
ang gakos nga makasamad


apan ngano ba gayod
nga imo mang gihikap?

mao kana ang tumong sa akong
pangutana

palihog ayaw na lang og tubaga
kay dili na ako ganahang mamati pa.

Mga Karaang Butang Mas Nindot

Mga Karaang Butang Mas Nindot
By Genamos_US of Washington DC, USA

Mga karaang butang mas nindot
Kay sa mga bag-o pang niabot
Nagdala og mga sugilanon
Sa mga butang nga bililhon

Mga larawan kupas
Sa mga tinta nihupas
Gipang-abogan nga album
Sa daplin nagpahiyom

Gipangtapok nga sulat sa gugma
Gigapos sa laso nga puwa
Aron basahon pag-usab
Ang pagbati sa kanhi uyab

Ang gitara kung kahoy
Tagning pa nagpanaghoy
Nagkadugay nagkanindot
Batan-on nasuya nagdumot

Ang Stereo kung solidstate
Akai ug Sansui akong gipalit
High fidelity ang tingug
Sa kaniadto maoy gibantog

Ang mga karaang butang nihit
Sa mga presyo nga dili mapalit
Kay talagsaon nga butang
Ampay kini sa mga tigulang

Mga karaang butang dili ipagamit
Kay sa museyo nga kini idalit
Mapuslan man o dili
Sa kasaysayan kini gipili

Ang karaang singsing ni Lola
Gibuhat pa sa nasod sa Uropa
Mga brilyantes masiga
Gilak perting sulawa

Usa lamang kini ka mga rason
Kung ngano ang karaan pilion
Mga karaang butang mas nindot
Sa sentimental balyo gisugyot

sa nakita mong larawan

dili magsebo ang mga pulong og ang larawan
ang imong giasoy dili baya nimo makita sa kadangas sa imong agtang
dili mo masukod ang kahilom pinaagi usab sa laing kahilom
modagan hinoon ang kalalom nga dili na matukib
sama nga ang kangitngit dili mo matugkad diha sa kangiob
mabati mo lang ang walay hunong nga pagkahulog

ayaw og saligi ang larawan
dug-ol ra ang mga kwadrado niini
ang ang mga linya dili kamaong mohambin sa usa ka pag-awas
sa mga bulok
hinonoa magsudya kini kanimo sa pito ka libo ka mga sugilanon
nga dili mo na matuhog

paminawa ang gisulti
lantawa ang gibuhat
bantayi ang paglawig sa sakayan
diha sa iyang kilay
sutaa ang mga dalan nga agian diha
sa iyang mga tudlo

taphi ang matag tahop sa nigo og
iwahing ang mga tipasi
alig-iga pag-ayo
kanang mora kag misayaw og
el bimbo

magpabilin ang mga bato
magmug-ot gayod ang puti kaayong mga lugas
sa bugas nga
nagpaaron-aron nga mga perlas

sa usa ka masusing pagtuon...

pila pa kaha ka palid sa basahon
ang akong paklion? pila pa kaha ka sakong bugas
ang akong mahurot og lung-ag?
pila pa kaha ka bungtod ang akong pagasak-on?
pila pa kaha ka kawayan ang akong lukaton?

aron makat-unan ko ang paghikalimot kanimo?

mao ba usab ang imong pangutana matag subang sa adlaw
diha sa inyoha?

ang ingon ni tatay

kon mamatay na ang tawo
ilubong ang tanan
bahin kaniya
sakalimot,

ang iyang kadaotan
ang tanan tanan gayod

apil na gani ang
iyang kaayo

nga kasagaran bisan gani og buhi pa siya
dili man usab
mahinumduman

ambot ba kita nga
tawo usab

nganong mas bug-at man para kanato
ang kangil-ad
kaysa sa kaligdong, ang kahugaw
kaysa kalimpyo

ambot nganong ginganlan man
nato si Epat nga libat
og si Pidot nga putot
og si Epok nga buktot?

kadtong baho sa durian....

dili mo matagoan ang durian

ang baho niini
mogawas bisan og ilubong mo pa kini sa ilalom sa yuta

ang tunukon niini
nga lawas
ila gihapong makutkot

bisan pa
ug kini hagbay rang
nadugta

kabahin sa usa ka huwes nga gigotgotan og liog

walay makasugilon kon unsa ang matuod
kay ang maong huwes hagbay rang nag-inosara
sa iyang balay, og niadtong gabii kuno disir siya gipatay
nakig-inom kini sa duha ka batan-ong lalaki didto
sa mangitngit nga lugar, og ang mga libak sa mga tawo didto
dili na matuhog,

dili tanang pagpatay dili makatarunganon
basin og gisumbalik lang kaniya ang iyang gibuhat

basin og ang hait nga kutsilyo nangita lang og katarungan
diha sa gilaslas niyang tilaok
basin og gipakita lang sa panahon nga mas maayo pa nga bulagon
ang iyang ulo sa iyang kasingkasing
basin og ang tulay sa duha ka gahom
angayan na gayod nga putlon?

moingon ka nga patay na siya og ihatag na ang kalinaw
ipiyal na ang kahayag nga walay pagkapalong

apan ang kamatooran mangita gayod og pultahan
sama sa usa ka tanom nga mangita sa kahayag sa adlaw
kay imo mang gipriso diha sa usa ka gamay kaayong sudlanan

ang hustisya bisan sa huwes mangita usab og hustisya
busa, pasayloa kini mga pulong....

Ang Kaanyag

Ang Kaanyag
By Genamos_US of Washington DC, USA

Hiyas nga padayong gipangandoy
Ang dughan ko nagpanaghoy
Sa hiyas nga padayong gikagubtan
Sa mga mata ning kalibutan

Ngano man kaha kitang tanan nangandoy
Dili pa ba igo ning mga pulong giasoy
Kining hiyas nga gasa gikan sa Langit
Nga tarongon sa pagdala aron kini magamit

Dili pa ba igo kining atong kaanyag
Nga usahay ang dughan kita mahisalaag
Sa mga pangretoke kita ang nagpili
Nga ang kamatuoran lisod mabakwi

Kining kaanyag sa atong panagway
Dili kini basihan sa atong kalipay
Kon dili usa lamang kini ka tamla
Sa atong pagkatawo dili ibaliwala

Atong nakita ang katahom ning kinabuhi
Sa matag sook ang mga butang nagkalahi-lahi
Ngano man padayon kita nangita sa kahulugan
Nga kining kinabuhi may igo naman padulngan

Sud-onga kanang mga bata
Malipayon nga nagduwa
Ilawom sa kainit sa adlaw
Mga hudyaka walay pagkahilaw

Ang nalukot nga mga balod
Sa daplin bayabayon kini gianod
Ang mga tingog sa kalanggaman
Daw melodiya nga dili ko malimtan

Ang mga kalidoskopyo sa kinabuhi
Ang ilang mga panagway managlahi
Kay kining tanan giplano sa kahitas-an
Aron ang kaanyag sa kinabuhi atong mapuslan

Dili pa ba igo kining mga tubag
Mga kahasol sa hunahuna nabutyag
Kay kita nahadlok agawon ang atong pagkabatan-on
Sa paglabay ning panahon uban ang kunot sa pangidaron

si Modesto og si Anecita...

si Modesto kuno
kon dunay malabyan nga daro
iya gyod kining arsahon og
dalhon paingon
sa ilahang balay
didto sa Olingan, apan

kon dunay moadto og moingon
nga siya ang tag-iya
iuli ra pod kuno niya,

siya ang igsoon sa akong Lolo
mangkoy, kugihan
dako og umahan

giangkon niya nga anak si
Demetrio nga anak sa iyang
labandera nga si
Teodula

(bisan baya og dili gayod
iyaha
kay anak man lagi kuno ni
Osting Lagata
iyang bugoy nga silingan
nga sugarol
nga suki ni Teodula
didto sa sapa sa Bandera)

si Anecita nga iyang igsoon
mangkay usab
nga medyo istrikta og
haskang kuripota

banggiitang negosyante
og tabako
og tuba nga ang kwarta
hinipos sa sugong

nag-ipon sila
gitulis sa ilang mananggiti
kuyog sa ilang gipyalan og
tartanilya

1930 kadto
gilubaluba si Modesto
namatay
si Anecita nakuyapan
og nagpatay-patay
og ilang gibiyaan

namatay si Anecita
sa edad nga 88
og daghag kabilin
sa iyang mga igsoon

si Demetrio
nga sugarol usab
nakabira
usab og bahandi
sa mangkoy nga
nauntoy


patay na sila
gipangadyean na
dugay na kadto


usa ka maligno.

ang bahandi sud sa kaban nga karaan ni lola obenza

trangkado ang karaang kaban
ni Lola Obenza
pati si Mama gani dakog
katingala

walay makaabri

sa dihang namatay na si Lola
og gilubong na

giabrihan ang maong kaban
aron tan-awon kon unsay gitagoan

pagkadaghan sa camphor
nga nag-alirong sa karaang barong ni
Lolo Tibor
kanhiayng beterano
sa gubat sa hapon

og ang larawan sa dihang
gibitay siya sa mga Hapon
gipanitan
og sa dila naputlan.

Kaban Nga Karaan

Kaban Nga Karaan
By Genamos_US of Washington DC, USA

Duol kanako ug tan-awa ang sulod
Mga katingala ug kahiman nisugod
Giabog-abogan sa sook nahimotangan
Ang kaban nga karaan akong nakaplagan

Giablihan ko aron susihon ang sulod
Ang dughan ko nagbuto-buto nag-aginod
Ang tabon gilawa-lawa akong gihapyod
Sa mga kahinam dali-dali kung giguyod

Nag-alipadsay ang mga karaang larawan
Nga murag gilubong nga mga bulawan
Mga itum og puti ang mga bakgrawon
Akong gipunit ang uban aron tan-awon

Ilang mga panagway puno sa kadasig
Ang hunahuna ko sa kahibulong gisilhig
Kung kinsa kining mga tawo sa hulagway
Mga pagduda ang hunahuna ko gisumpay

Gitan-aw ko ang likod sa larawan
Aron mangita sa ilang mga ngalan
Mga napughaw nga mga titik
Ang mga mata ko kusog nilabtik

Kung unsa kaha ang ilang mga kinabuhi
Mga pangutana nga walay tubag gisukli
Ang mga kabilin sa unang panahon
Nga dugay nang gikalimtan nga sugilanon

Mga sugilanon nindot kining balikan
Sa mga kupas nga larawan kini buhatan
Kung asa kining lugar gikuha ang mga larawan
Ang bugtong saksi kining kaban nga karaan

si Boy...

nag-chat mi ni Boy
kaganiha lang
nagbalita ko niya
nga hapit na nga mahuman
ang beachouse

habog, lig-on,
duha ka rooms, tulo ka CR,
usa ka kitchen
duha ka stairs
lapad og veranda

kita ang tibuok kalibotan
nanggalot ko
kasilip ka sa silingan
kadungaw ka sa
Aklan, nagpasiaw ko

mitubag ang kanahan
nindot!
nangutana kon daghan
bang chicks
nga silingan

nakatawa ko sa
ulagan
og nag hint nga moadto
unya kuno siya
kuyog ang iyang
palangganggang

"mangyari na ang mangyari"
at di na kunwari
accent sa yari
nanagalog ang kalog

igat sab
ning ig-agaw kong mangkoy
nga medyo guwangguwang na
sa iyang edad
nga saysenta.


ngilngig sab sa?

bag-ohon ta ang atong balay
pintalan, tabonan ang mga garas
og mga mantsa
alisdan ang bulok nga
sumo
hidhiran sa bag-ong
pintal ang
tanang sum-od
og daan

ang hugaw nga puti
karon bulawan na
ang gianay nga bungbong
putingan
ang buslot tapakan
ang harag
tukhan.

Matahom nga Babaye

Matahom nga Babaye
By Genamos_US of Washington, DC, USA

Matahom nga babaye gulwa dinha ug makigduwa
Ipasundayag ang imong sulod nga mga bahandi
Ang kisdap sa imong mga mata
Ang imong kinaiyanhon nga mga lakaw
Imo kung gibihag sa mga busilak sa imong kahinaman

Wala ka manginahanglan sa mga matag bag-ong urog
Ug mga mahalon nga alot
O kaha mga mogilak nga mga dagko nga brilyantes
Kay imong kaanyag makabuta sa akong panan-aw
Ikaw nasayod sa imong emosyon ug kahuyang

Sa imong kapasidad ug katakos
Nga modelo sa katilingban
Ang Maria Clara sa modernong panahon
Dili ka dali matugaw sa mga hagawhaw
Sa mga dilang masalaypanon

Ikaw mapasagaron sa mga panahom sa uban
Ikaw andam maminaw kanila
Nga walay pagduhaduha tanan himong higala
Kay ikaw nahibalo sa imong abilidad
Bisan may utlanan wala ikaw mobalibad

Kaanindot nimo sud-ongon
Nga kansang kaanyag talagsa-on
Ikaw ang lamdaman sa uban
Magdadasig sa mga ulit nga mga tawo
Kay ang imong kalag napuno sa dalisay

Matahom nga Babaye
Dan-agi kining akong mga mata
Aron makita ko ang imong lunsay nga katahom
Hatagi kining akong pangindahay
Kay ikaw makahatag kanako og kalipay

Ang Pagkab-ot Sa Tinood Nga Kalipay

Ang Pagkab-ot Sa Tinood Nga Kalipay
By Genamos_US of Washington DC, USA

Aginod sa paglakaw ning kinabuhi
Taliwala ning pagdali-dali ug kabanha
Ayaw kalimot nga adunay kalinaw sa kahilum
Paningkamoti nga walay pagtahan sa mga kakulian
Ug ihatag ang imong kaayo sa tanang tawo

Ihinay pagsulti ang tatawng kamatuoran
Ug andam ka maminaw sa uban
Maskin ang pinaka banga ug ignorante
Aduna gayud silay kaugalingong ikasulti

Paglikay sa mga tawo nga sabaan ug init og ulo
Kay maoy maghatag balaka ug aliwaros sa atong kalag
Kon mangumpara kita sa uban
Mahimo kitang garboso ug mapahitas-on
Hinuno-a nga sa kanunay aduna gayud mas labaw
Ug minos-minos pa kanato

Ikalipay ang mga katumanan sa atong nakab-ot ug mga laraw
Ipadayon sa pagbuhat ang mga butang
Nga maoy naghatag kanato og interes
Pero hinumdumi sa kanunayng kita pamaubsanon sa kaugalingon
Kay mao ra kini ang tinood nga bahandi sa atong dughan
Ning nag-ilis ilis ug nagduhiraw nga panahon

Mabinantayon kita sa atong matag tulomanon sa atong patigayon
Kay ang kalibutan puno sa mga pusong ug lingla
Ayaw gayud sa pagkabuta kung unsa ang mga hiyas
Kay aduna gayud mga tawo nga malimbasog sa taas nga tinguha
Bisan asa ang kinabuhi puno sa kabayanihon

Ipadayon ang imong pagka ikaw
Ayaw pagtumotumo sa uban sa ilang mga pagbati
Ug Ayaw pagkatahap sa ilang gugma
Bisag sa ilang mga panlitok wala kay makuha
Mahitandi kini sa mga sagbot nga magbalik balik sa pagturok

Mangayo kita sa tambag sa mga katuigan
Aron itahan ang mga butang sa atong pagkabatan-on
Amomahon ang kusog sa atong diwa
Aron magsilbi kining taming sa kalit nga kaalaotan
Ayaw pagkatarantar sa mga kalisdanan nga moabot
Kasagaran ang mga kahadlok naggikan kini sa pag-inusara ug kakapoy

Kung atong isumada ang tanan ning pagtulon-an
Sa pagdisiplina sa kaugalingon atong masabtan
Tagaan usab nato gamay nga konsiderasyon
Ang paghinayhinay sa atong kaugalingon
Aron masabtan usab nato ang atong mga kahuyang

Kitang tanan mga binuhat nga gimogna sa langit
Lakip nga ang mga tanaman ug mga bitoon
Ma dagat man, mga hayop ug kabukiran
Bisag hanap o dayag ang atong katuyoan
Aduna gayud kitay tumong ning kalibutan

Busa dawaton nato ang panagdait nga gihatag gikan sa Diyos
Aron matilawan sa kanunay ang kalinaw nga walay balos
Kung unsa man gani ang atong mga pangindahay
Sa mga kahago nga atong gitanom
Ayaw nanumbalinga ang mga tingog
Sa kasaba ug mga kaguliyang ning kalibutan

Hatagi og kalinaw ang atong kalag
Sa mga bakak, kasakit, kagubot ug pakyas nga mga damgo
Bisan mao kini ang dagan sa nalipong nga kalibutan
Ang katahom sa kinabuhi ato ra gayud masabtan
Ayaw kalimot kanunay sa pagmaya
Aron makab-ot ang tinood nga kalipay ug himaya

ngano ba nga ang kahoy
pataas man ang pagtubo?

aduna ba kini gustong kab-oton?
mga kamot ba sila?

aduna kaha'y langit nga ilang ipasabot kanato?
nganong nanggamot man sila?

aduna ba sila'y buot ipahibalo kanato kabahin
sa ilang mga gamot?

nganong wala ma'y mga baba ang kahoy
aron unta kita sultihan? aron unta kita dili na lang

mosulat og mga balak? aron unta kita dili na
mangita pa kon unsa ang kahulugan sa atong

mga gamot, sa atong mga sanga?
sa atong mga dahon?

nakab-ot ba nila ang langit? nahikap ba nila
ang tinood nga kalipay? masabtan kaha usab

kita nila? moiyak ba usab sila kon masamdan?
og sama kanato dili ba usab sila mosyagit kon

maputlan sa mga katungod? masapsapan ang
panit og maulaw?

usahay mabati ko nga ako kaniadto usab usa
ka kahoy; natumpag, nabali, nalata, og wala

na mahinumdumi sa akong panahon, og ang
mga batang nagdula sa akong silong wala na

usab gani makahinumdom, samtang ako
naglingkod, mihangad, nga morag usa ka bukton.

nindot ang mga alibangbang

ang mga nindot kadyot lang
sama sa mga alibangbang

usa lang ka adlaw og duha
mangamatay na sila

dili molungtad ang mga nindot
lumalabay lang sila

gihunahuna ko nga ako mas nindot
pa sa mga alibangbang

ang tanang parte kanako manglupad
kadyot lang mangawala....

Ang Diktador

Salig ka sa pagbati?
kay kinsa man
ang gustong
mahimong ulipon?

Du-ol nang mabu-ak ang
balod sa ligating.
Ang kakusog sa hangin
milapaw na sa akong panabot.
Ang kaanyag sa adlaw
nag-awhag na og kasubo

Lisod ibton ang nagbara
nga bukog luyo
sa akong gusok.

Lawom ang iyang
pagkahulog.

Bisan pa og ang akong
dughan puno sa kahiubos,
batukan ko ang iyang
pagkamanlulupig

sa milabay nga 25 ka tuig...

nakahinumdom ka ba niadtong sunog
sa dakong balay sa gagmay pa kita diin

wala ang atong mga papa og mama
og kita lang didto sa sulod sa lawak og

duro natong syagit og pakitabang unya
wala'y bisag usa ang nakadungog kay

layo ang mga silingan unya wala'y telepono
og walay cell phone niadtong panahona

unya nangambak ta sa bintana nga habog
kaayo unya napiang ka unya ako napangos

unya nakita nato ang tibuok nga balay nga
nasunog hangtod nga ang nahibilin puro na

lang mga abo didto sa yuta unya mao pay
pag-abot sa mga bombero unya misunod

silang papa og mama dayon giayo-ayo tag
kasaba kay nganong nagdinangag?

nabati mo pa ba ang kamingaw sa tibuok
kalibotan? mabati mo pa ba ang mga bagotbot

sa mga walay labot? mabati mo pa ba ang kasakit
sa imong mga piang?

ako hangtod karon diri sa ulat sa akong tuhod og
mga siko, mabati ko pa ang kangotngot og kapungot

usahay makapangutana ko: asa kahang parteha nga
kitang gagmayng mga bata nagdinangag?

ikaw sa ka bang dapita nasipyat? tungod lang ba
kag gagmay pa ang imong mga bukog og

ikaw kaniadto wala pa'y katungod nga motingog?
nga ang itubag sa tanan mao lamang ang pagpakahilom?

adunay nakakita sa unahan
madungog niya ang dahunog sa umaabot nga unos
makita niya ang pagkagun-ob sa bukid
ang pagsaka sa tubig
og ang pagkalumos sa mga bata og tigulang

gipagkigkitaan ko siya nga nakakita niini
og akong gipangutana:

makita mo ba ang pagkagun-ob sa akong mga bukid
ang pagkahanaw sa akong lungsod
ang pagkamatay sa akong mga amigo og mga kaila
labi na sa akong gihigugma?

nagpanglingo siya og wa ako mamugos kon unsa
gayod ang mga detalya sa akong ugma

mipauli ko sa akong payag
gipasaligan ko ang akong kaugalingon nga
dugay ra akong andam
nga dili gayod ako mangayo og pakitabang

kay unsa pa ba ang mawala kanako
nga gikuha naman gikan kanako ang tanan

dugay ko rang gipangandoy ang pagkawala
ang pagkahanaw

ang katuyoan sa maong pangutana dili baya ang
paglikay

tagboon ko ang pagkagun-ob sa saktong adlaw
dawaton ko kini sa nahibilin kong gibating hagawhaw

Dakbayan Sa Sugbu

Dakbayan Sa Sugbu
By Genamos_US of Washington DC, USA

Ang pinangga kung dapit
Ang ngalan mo nipilit
Sa dughan ko ikaw gipangadoy
Sa katahum imo kung giguroy

Ang dakbayan sa Sugbu
Ang ikaduhang dakong Metro
Sa Pilipinas siya ang pinakaraang siyudad
Bisan ang gilapdon dili siya dako ug lapad

Siya ang sintro sa komersyo
Sa Luzon, Visayas ug Mindanao mga negosyo
Daghan ang naentrega sa kaanyag
Kay ang katahom sa dapit daghan ang manglaag

Imong gibihag ang dughan sa mga langyaw
Sa mga lokal og taga gawas ang moduaw
Ang mga kasikbit nga dakbayan dili kuyaw
Bisan magabhian ta nga maglakaw

Karon kay nahilayo ka man sa ako
Ang akong gitinguha padayon nagdako
Kung kanus-a ka man akong makita
Ang katahum mo ikaw akong gibaligya

Ikaw akong bugtong panalipdan
Sa mga biaybiay ikaw akong barugan
Ang kasingkasing ko nagdala sa dakong garbo
Sa kanimo nahimo akong tinood nga Cebuano

kinahanglan nga ang kinabuhi
dili mawala sa iyang mga katuyuan
nganong magpakabuhi

kon nawad-an na og tumong
palaban sa gahom sa
paglaum

kon mawala na ang gugma
kay mawala man gayod kini usahay
anaa ang kaulag mga
modapig kanimo
ayaw og kaulaw
ablihi ang iyang mga takuban
kuhaa ang mga sapot
tan-awa ang kaanyag sa kamatooran
dimdima ang katam-is
ning kalibotan

wala diha sa bahandi ang kalipay
anaa usa kini sa kadato sa imong mga pagbati
sa paglantaw mo sa pag-abot sa adlaw
sa paghanggab mo sa hangin
sa pagpasilong mo sa punoan sa mangga
sa habog kaayong mga bungtod
sa paglantaw mo sa mga dagat
sa pagkuyog sa imong mga hunahuna sa paglupad
sa mga langgam

lantawa ang kalay-on
ayaw og duko diha sa mga hulmigas
kuyog sa hangin
awita ang imong kaugalingon

pagbati...

ang mga bungtod
namugna apil na ang mga
galikoliko nga mga suba

nakita mo na ba kon ngano?

ang mga suba nahisama
sa mga kamot sa lalaki
og ang mga bungtod
nahisama sa pagkadaghang
tutoy sa mga
babaye

nagpanglikos ang mga suba
og ang mga tutoy
nanggituy-od paingon
sa kalangitan

batia ang kalami sa gibuhat
sa mga suba ngadto sa bungtod
batia usab ang kalipay sa
kalangitan
nga nagsud-ong kanila

boutan nga asawa...

nangutana siya
kon kinsa kadtong seksing babaye
nga iyang nakit-an
nga kuyog nakog pagpangaon
sa Pizza Hut

kay lagi gusto unta niyang
ilailahon

mihangyo lang siya nga
unta dili kami makit-an sa iyang mga amiga
labi na sa iyang Mama

gihagkan niya ang iyang agtang
aping og ngabil
og mipahimangno sa hinayng
pagsulti og

" i love you dear".

Maglipay Kita

Maglipay Kita
By Genamos_US of Washington DC, USA

Maglipay kita karon
Samtang may mga bitoon pa
Sa dili pa mulabay ang karon
Nga mahimong unyang kagahapon

Ang atong ugma
Tingali, mahimong puhon
Kining karon, usa kini ka gasa
Nga gihatag sa kahitas-an gitagana

Usa sab kini ka pribilihiyo
Nga kita may kinabuhi nga walay bisyo
Gitagaan kita sa kahigayonan
Sa pagbuhat sa atong gihiayonan

Nindot kini nga gihatag
Gitagaan kita og kagawasan
Sa pagpili sa atong padulngan
Aron kini atong matilawan

Maglipay Kita Karon
Kay ang adlaw moabot na
Sapag hingilin sa karon
Aron sugaton ang kagahapon

Maglipay Kita Karon
Samtang wala pa muabot ang kagahapon
Kay ang mga pahat sa panumduman
Magamit lang kini sa pagkakaron

Maglipay Kita Karon
Sama nga kini atong katapusan
Nga dili nato pag-ugmaan
Ang gilaraw natong gituhoan

Kay sa takna nga kita tawagon
Andam kita nga walay pagmahay
Lantawon ang mga buhat sa kagahapon
Aron ang karon magmalinawon

Ang Kasaysayan sa Sugbu

Ang Kasaysayan sa Sugbu
By Genamos_US of Washington DC, USA

Matod pa sa huhungihong kaniadto
Nga giasoy sa higala ni Lolo
Katuhoan man ug dili
Sa kaikag wala akoy gipili

Niadtong nilabayng Abril 7, 1521
Niabot si Fernand Magellan sa Sugbu
Sa pagpangita og mga lamas
Nga perting nihita ngadto sa gawas

Nag-ugbok siya ug kahoyng krus
Aron sakupon sa sibilisasyon kita mogakos
Nakurat ang mga rajah ug datu sa panghitabo
Abi gud nila nga mupalit lamang sila sa ilang gitabo

Nilabay ang 20 ka adlaw
Nanglupad ang mga bangkaw
Perting suko-a ni Lapulapu
Nagyawyaw nga nasuko

Kay wala siya makauyon
Sa gisaad nga mga patigayon
Daghang mga kinabuhi ang nakalas
Usa si Magellan ang gidimalas

Nagpasiatab man gud si Magellan
Nga aduna kunoy daghang bulawan
Nagduda si Lapulapu maisahan
Sa bungoton nga murag tulisan

Mao kini akong nalibugan
Kung tinood ba gyud ang hinungdan
Walay nakasaksi sa hitabo
Gawas lamang ning libro kung gitago

Matud pa sa akong karaang libro
Nga giasoy didto mga amigo
Si Humabon ug Lapulapu kuno magkaila
Pero sa mga prinsipyo dili magkahiusa

Lain lain ang ilang mga panglantaw
Kabahin sa patigayon uban sa mga langyaw
Ug dinhi nagsugod ang ilang panagribal
Sa mga panglantaw sila dili manegar

Naintriga kuno si Lapulapu sa iyang nadunggan
Nga si Humabon ug iyang asawa gibaptismohan
Sa paring kristiyano uban ni Magellan
Daghan kuno ang taga sugbu gibasbasan

Ang bag-ong ngalan ni Humabon ug iyang kapikas
Si Carlos ug Juana nga kuno sila dili makaikyas
Dinhi nagsugod ang kinabuhing kristiyanismo
Nga ang pagtuo sa usa ka Ginoo kita ni asinso

Mao kuno ni ang giregalo nga Santo Niño
Ang pinakakaraang nga imahe sa sugbu
Nga gihatag sa mga katsila ni rajah juana
Sa pagtimaan sa paghinagalaay ug gugma

Ang kanhiay nga sugbu sa wala pa moabot ang mga katsila
Usa nga kini kagingharian nga gidumala ni haring Lumaya
Nga lumad taga Sumatra nasod sa Indonesia
Gituhoan nga mga kagikan sa dinastiya sa mga Chola

Nagpakisusi kuno ni Magellan
Kabahin sa isla sa mactan
Nga gidumala ni Datu lapulapu
Gibantog nga pinaka-isog sa sugbu

Nisulbong ang gubat sa Mactan
Sa rason kung kinsa ang modominar
Sa mga dagkung patigayon nag-interes
Ang mga datu ug rajah nagkalalis

Ato nalang ning putlon
Ang subgu nga sugilanon
Dili ta mahuman og dali
Sa kasaysayan kung gipili

Kamo nalay pangita sa sumpay
Kay ang tudlo ko dili makalahutay
Sa mga gipangpatik kung estorya
Mga sugilanon walay pagkaluya

Kung unsa man ang sugilanon
Sa karaang Sugbu gipanugilon
Sa mga hunahuna ako nalingaw
Nga kaninyo ko kini gipahungaw

hubo ako nga magpakita kaninyo
ang akong tapis mao lamang
ang kilumkilom

magsulti ba ang lawas nga walay
tabon sa akong mga kamatooran?

nasayop ka
ning hubo kong lawas
baga pa gihapon ang tabon
sa akong
mga hunahuna

makita mo ba ang akong mga kamatooran
sa akong hunahuna?
lantawa kini sa akong pulong
gisulat ko kini
sa matag adlaw
sa matag lantaw ko sa gawas sa bintana
sa matag lutaw sa panganod
sa ibabaw sa halayo kaayo nga bungtod

gisulayan mo ug hubo ang akong mga pulong
makita mo na ba ang akong kamatooran?
sayop ka gihapon
hagbay rang gilubong ko ang mga kamatooran
kon imong abrihan ang ilang mga pultahan
ang makita mo mao na lamang
ang mga gapnod
ang mga giabogan nga mga libro
ang mga buak nga baso
ang mga gisi nga papel
ang mga sulat diin ang mga titik hanap na kaayo
ang rosa nga naligti sa kadugay sa panahon

wala na kanako ang akong mga kamatooran
gilubong ko na
sa hapnig sa mga uga ko nga luha

usa lang ka bulak...

usa lang ka bulak ang akong
gihawiran
para kini kaniya
gitagoan ko kini sa akong
likod
aron dili ninyo makita og
inyong awayan

usa lang ka bulak ang akong
ikahatag
nga wala nay dahon
wala nay kahumot og dili kini
angayan nga awayan

laya nga bulak nga akong gikuha
sa karaang kaban
sunugon ko kini
aron ang iyang aso
makasugilon sa akong kapait
ngadto sa langit

pahibalo....

sa duha ka ninyo
wala ako nga magpatunga
ning akong awit
nga inyong nadungog
alang kani
sa wala pa dinhi.

sa laing bahin...

wa ko ikaw nakita,
hangin ka nga milabay sa akong tugkaran,
apan nagpatabang ka sa bulak
didto sa kilid sa akong bintana
nanghumot ka
misayaw ang mga gihay
mibukhad ang mga
pyuos
nabati ko ikaw
gitudloan mo ang akong kasingkasing
nga moawit sa silong sa bulan
ning akong kagabhion

mausob ko ba ikaw? mahagkan ko ba ang
imong mga ngabil?
hangin ka, og hangin ka sa hangtod
nabati ko apan dili ko mahikap
sa akong mga bukton
usa ka gihapon ka haw-ang
nga dili mahulipan

molabay ka lang
og bisan og sakit mas maayo na
nga ikaw sa dayon
akong tayhopon og
samtang sayo pa
ako kang
hikalimtan

Sugilanon

Ang gugma
paulion,
alimahan,
patambukon,
dili lang
sa sugilanon.

pagbati

nganong palabman kanang pagbati?

gusto ko kanang
mabaw,
mahikap,
mahinol,
kay dili ka mahagbong,
dili ka matislaob
kay taphaw.

Lagyo

(hinubad sa balak ni  Louis Simpson)

Ayaw na og sulat.
Sa akong kasubo,
wala na ang akong kahayag.
Dihang nahanaw ka sa tag-init,
ngitngit na ang akong kwarto.
Sirado na usab ang akong mga bukton.
Kon tuktukon mo ang akong dughan,
sama lang kana sa lubnganan.
Ayaw na og sulat!

Ayaw na og sulat.
Kinahanglan makamao
kita og unsa ang kamatayon.
Gimahal ko ba ikaw? Pangutan-a ang ginoo.
Susiha ang imong kaugalingon.
Nasuta mo ba?
Sa paglitok mo sa pulong nga gugma
nga ana-a ka sa halayo
susama lang  sa langit nga lisod kab-uton.
Ayaw na og sulat!

Ayaw na og sulat.
Gikahadlukan ko ikaw.
Nahadlok ako sa unya nga handuraw.
Kay ang handurawan ang naghupot sa tingog
nga sa kanunay kong madungog.
Ayaw hatagi og tubig, ang di kamaong moinom,
Ang hulagway mo anaa sa Pulong.
Ayaw na og sulat!

Ayaw na isulat, ang maaghop mong mga pulong
kay wa ko kini hagita nga dili na tan-awon,
Mura og misaliyab ang imong tingog
sa akong  kasing-kasing, nagpakita kanako
tabok sa imong pahiyom
Daw imong mga halok nga napatik sa akong dughan.
Ayaw na og sulat!

ang nangagi

naglatay sa pisi ang
kagabhion
pagkahulog
misyagit ang kangitngit
nga gisapnay sa
huyo kaayong mga bugton
sa kaadlawon
nga namatay ra pod intawon

gibanhaw sa pasalig sa kabuntagon
gihagkan ang lagom nga aping sa adlaw
gihapuhap sa maaghop
nga pukitpukit
sa huyohoy

kon nganong itom og puti
na lamang ang mga bulok sa mga bulak
para kanimo
tungod kana kay kulang na
ang kahayag nga unta angay
nga isul-ob diha
sa kaniadto pula nga mga gihay

wala kanako ang tinubdan sa
kahayag
ayaw pangitaa
anaa ra ang tinubdan
sa imong dughan

nag-estorya na lamang ang
kaadlawon sa kuyog niyang kaadlawon
naghisgot sa nangagi
nagtagik og mga pulong nga wala nay
mga pasalig
gitilapan ang kagahapon
giusap ang karon
gisirad-an una ang mga bintana
aron dili magsinamok ang walay
klarong plano sa
pagkaugma.

ang batong naghimog mga balod gikan sa akong mga pilok

ang bato nga imong gilabay
sa sapa kong malinawon
nakahimo og daghang mga balod
nga mipasad sa akong ayuyok
misurop
ngadto sa akong kiting
nga miigking kay morag natunok
natuk-an
sa imong kagingking

Ang Nagun-ob Kung Pagsalig

Ang Nagun-ob Kung Pagsalig
By Genamos_US of Washington DC, USA

Natipak ang akong dughan
Sa pagsalig kung gitagoan
Gituya ko sa dayag nga hangin
Nga naghunahuna nagpadaplin

Ang mga kanhing sugilanon nadakin-as
Sa akong mga kamot pagkalab-as
Gikuha ko sa ilawom ning kasingkasing
Ang kangitngit sa pagbati kung nibagting

Usahay murag wala koy makit-an
Sa mga gibuhat mo ako giluiban
Ang mga pagduda ko gitabunan
Sa init nga gugma ko gitapin-an

Akong gipamonit ang mga tipak
Sa mga panghitabo ako nasugamak
Ang nagun-ob kung dughan
Nga andam kung hulipan

Sa dalom mong larawan
Pahiyom mo walay katapusan
Wala ko masayod ang hinungdan
Sa pakyas nga pagsalig gibasulan

Kung man gani kini imong gilaraw
Sa mga nanglabay tang mga adlaw
Ang gihatag mong kasakitan
Dawaton ko nalang ang kaparotan

Ang kinabuhi ko napandol
Sa kalisdanan ako gidumbol
Andam kung bangunon pag-usab
Ang pagsalig ko nga nanghuy-ab

amag ang mga tinaguan apan dili ang gugma

anaa ang kaanyag sa gitago
ang puti nga ilok, ang hawak sa liog
hamis ug makahubog bisan wala'y bahalinang
gilad-ok, gibahog, karon gisid-ok
kay nakita ang amag nimong gitago

apan ang gugma nga tinaguan
lagmit kanang mabaho
mag-alintabo maong mangita ug lusot
dili gusto ang mabuot
mulagom, mamatay, ug mahimong maghikog

ang akong gugma

baog ang akong gugma
nag-inusara, dili manganak
dili makapangala
gaagwanta sa pagtagik
ning pulong sa huna huna

ang imong luna

nindot kining imong luna
maayong magpalandong ug panagsa
labi na sa init nga kaudtuhon
maghumol sa tunaan
magsalum-salom
maminaw sa tinagaktak
sa letra sa imong mga pulong

katulugon

malisod kining ana ka sa katulugon
daw matagak ang imong hunahuna
mawala ang imong gugma sa pagkaon
mag-alidasay ka ug wala kay tagdon
bisan pa ang garay sa mga pulong

sugmat

sa lingin nga utlanan
andam na ako nga imong hinginlan
sama anang: kami lang dinhi
og wa kay labot
wala malista ang imong pangalan
dinhi sa among sumbanan,

migawas ko sa lingin nga dulunan
giisa ko ang akong kamot
og wa mo damha ang akong mga pako
nga dugay ko rang gisipitan sa akong mga ilok

pataas akong naglupad
palayo kaninyo og gipakita ko ang akong
tam-is kaayo nga pahiyom
diha sa inyong mga nawong nga aslom

damgo

misulod ka sa lawak
nga haskang sukoa
ingon ka: asa ang akong sulat?
ambi, kay akong gision,

natingala ko
hagbay ko ra kadtong nasunog
og nganong
wa ka kahibalo, sa kadugayon

sa panahon, sa mga nasunog nga
oras, sa mga nilubad nga mga adlaw,
sa mga tuig nga napuklid,
karon ka mibalik
og wa na gani ako makahinumdom,

sa imong ngalan, sa imong nawong,
sa imong baho.

ang akong nailhan mao na lamang ang
apelyedo sa kamingaw
ang anak sa kasakit, nga ania kanunayng
tupad kanako

ang umaabot mibiya na
ang mga damgo hagbay rang nalawos
ang karon mao
kanunay ang pag-antos

apan nadawat ko kadtong imong sulat
nabasa, nahulog ang luha,
nauga, mitig-a ang kasingkasing
nga kaniadto
hupong sa hamog sa kalipay sa
kabuntagon

Lisod Ikaw Hikalimtan

Lisod Ikaw Hikalimtan
By Genamos_US of Washington DC, USA

Sa higayon nga makita ko ikaw
Nga may bag-ong kuyog naglakaw
Kay sa laing bukton ikaw giguyod
Nga ang mga kamot ko namanhod

Walay makahulip sa imong puwesto
Nga ang dughan ko nakagusto
Ning mga ngabil puno sa kahidlaw
Sa mga halok ako nakapanghupaw

Makadaghan ko kini gihunahunaan
Ang pagpangita sa tag-iya ning dughan
Sa dughan ko ikaw gibalayan
Aron kining gugma ko masuwayan

Ikaw lamang ang bugtong makatagbaw
Sa pagbati ko nga walay makaugdaw
Ang mga pagbati ko dili makalingkawas
Sa mga pahiyum mo ako gibanlas

Akong gitugyan ang mga mata sa gugma
Aron sa kinabuhi ko ikaw akong masuprisa
Pero unsaon nako sa pagkalimot kaniya
Nga ang anino sa pagbati padayon nangaliya

Murag ang gugma ko may kadina
Nga lisod putlon ang mahigugma
Bisag nagkalagyo ang duha tang mga dughan
Ikaw gihapon ang tag-iya ning akong kalibutan

panamilit sa bag-ong gikasal

ikaw ang mipupo
sa mga bulak sa
kaadlawon

imong gihalad
sa suwang sa bulan
ning iyang
kagabhion

himoang puluy-anan
ang iyang kasingkasing
ang iyang mga bukton
imong pahulayan

ning kalay-on sa
kahaponon
pagdula
pagtampisaw
sa kahayag sa
adlaw

biyaan mo kami
og mobiya sab kami
magsugod ka
sa amo usab nga gisugdan
dili kami mabalaka
kay anaa ang gugma
magauban kaninyo.

paghulip sa kaguol

ay! ambaki ang
bulan
ayaw hawiri
lukso pataas
pataas pa
mas taas pa sa
usa ka bitoon
ay! ayaw kahadlok
luksoi ang kasakit
ambaki ang
kawad-on
lusot diha sa
mata sa dagom!

sa pagkahulog sa mga ulan sa kaadlawon
bation ko ang kamingaw
sa hinay hinay nasabtan ko ang gugma

nga dili alang kanako, misurop ang kabasa
gikan sa langit paingon sa atop hangtod sa
lapok

ang mga sagbot nagpamati lamang
nadungog ko ang pagbakho sa ulan
og ako kining gianinaw sa anino sa mga
kahoy sa bag-ong
kabuntagon

dili mo mabati ang kabugnaw dili mo masabtan
ang kabugnaw
anaa ka sa laing mga bukton
nagpasilong ka sa iyang kasingkasing
lahi ang imong padulngan og
lahi usab ang imong gipuy-an

dili dali ang pagkalimot apan ang pagsabot
moabot ra gihapon sama sa mga bulak nga
kalachuchi diha sa akong tiilan

unsaon mo ba pagpamati sa pagbakho sa ulan
nga dili mo man masabtan
kon ngano nga ang tubig sa langit
gisalod sa sandayong og gipatipas sa
saktong agianan?

mikusog ang ulan og
ang akong nadungog mao ang sinyagitay sa mga
baki didto sa basakan
nga mibuhakhak sa tumang kalipay
pista sa ulan
kumbera sa tubig
nahubog sa tumang kabasa
sa lapokon nga yuta