dagit

pagaw kaayo ang iyang
tingog nga nanestigo sa nahitabo
nga nakagusbat sa iyang
kalibotan
nga mora bag walay tingog
nga mogawas gikan sa baba
sa iyang kasingkasing
nga nagdilaab sa dili niya
masabtan nga pagbati

mora siyag masunog sa kapungot
samtang ang tumang kalagot sa langayan
nga hustisya
nag-ung-ong usab dapit sa iyang
tilaok

nagsigi siyag inom og tubig human
sa pipila ka pulong nga mogawas
sa iyang baba

apan ang kainit sa kalayo sa iyang
kasingkasing
kanunay nga misilaob
gustong hutdon ang tanan kaniya

wala na niya hikapa ang paglaum
patay na kini
wala na niya pukawa ang mga 
kasakit
basin og mataranta lamang siya
kon kini mabangon dayon 
kulitogon na usab ang iyang tanlag
kon nganong niadtong panahona
misugot man siyang mohunong sa
ilang panaw
aron dunay mausik og mabilin nga
kasilag didto sa ubos sa tulay
sa suba nga kanunayng nagdagit
sa iyang kaligdong.

lamat sa yawa

gipusil ang iyang
asawa
nga mamaligyaay og
tinagaktak
samtang naglakaw silang
duha sa
Sikitan kuyog ang ilang
anak nga
lima ka tuig pa lang

sa dihang nahapla na ang
iyang asawa
gibutang niya sa kiliran
ang iyang anak
dayon niyag lakag sa
duha ka kriminal nga sa
unahan dapit sa
Mutia nahilis og
nawala nga morag
lamat sa
Yawa.

mga pako sa balak

giusikan ko ang akong 
panahon sa 
pamalak

sayang apan unsa
kaha ang rason ngano?

kinsa bay ganahan mag-usik
usik og panahon sa mga
buluhaton nga walay hinungdan
sama niining
pagpamalak

unta kon gihuman ko na pagbasa
ang kaso ni Luisa
seguro nahimoan ko na kini og
saktong desisyon sa tukmang
panahon

unta kon gihuman ko na pagtanom
ang mga lugas sa mais
kinsay nasayod nga karon nakalung-ag
na unta ako og anagon

daghang unta nga isangka sa nausik
nga panahon
diri sa pagmugna og mga tanghaga

apan wala akoy mahimo
seguro hilig lang gayod nga bisan
og moabot ka na sa punto sa pagpangutana
kon ngano unya wala kay tubag
maghinuktok ka sa silong sa mga
panganod unya moabot ang gapanon
nga mga bitoon
kuyog sa raynang bulan nga gidayandayanan
sa iyang mga sidlak nga mga
alalay

sayang baya ang mga oras
nga kusog kaayong nangatagak
sa akong bulingon nga tiilan

usahay mahimo akong kinason
nga sobra ka hinayan
usahay ulod nga nagkatay sa
sanga sa batan-ong kahoy

unya miabot ang takna nga ako nahimong
alibangbang migawas sa kokon og milupad
sa langit

ania mao kini ang katarungan nganong
giusikan ko ang mga oras
gipaabot ko ang saktong paglupad
unya ang akong mga pako mao ang akong
mga balak.

ALANG KANG TOTONG

way nagdahom nga
kini si Totong nga athletic man unta  kaayo

di moinom og bino, di mokaon og baboy,
dili abusado sa lawas
dili palaaway
kusog mokatawa
manggihatagon
matinabangon sa kanunay

nga karong adlawa
namatay siya tungod kuno sa
heat stroke sa edad nga
sinkwentaysingko.

hinoon nganong matingala man ta
tawo lang gihapon siya...sama nato.

nawong sa kalipay

 i

lood baya gayod unta
lantawon ang panaghagwa
sa batan-ong lalaki ug sa
tiguwang nga babaye

sama usab sa kalood sa
panaghalok sa duha ka
lalaki sa atong atubangan
samtang nag-inom tag
kape sa atong veranda
atbang sa plaza diin
sila nanglabay

ii

sakto kaayo ang panahon
dili init dili sab bugnaw
dinhi sa daplin sa baybayon
siging lukot ang mga balod
siging tila sa puting paa
sa balason nga dagat

misamot ka lood sa dihang
miabot ang lakin-on kuyog
ang iyang uyab nga kiat
nga gakinuotay sa ilang
mga sampot

apan wala baya pod ta nagsuka
unya misenyas ka nako
nga ipaduol ang akong
dunggan sa imong ngabil

mihunghong ka: nakabantay
ka ba sa ilang mga pahiyom?
sa masanagong nawong sa
tiguwang nga babaye samtang
gihagkan sa batan-ong lalaki?

ambot, di madrowing ang
mga nawong sa kalipay.

kulang na ang mga oras

ayaw pagdahom nga
ako mausob

unsa ba ang akong
usbon?

hugasan ang sabon
sa tubig
hugasan ang tubig
sa tubig

ayaw pagdahom nga
duna koy usbon
kay wala gayod akoy
usbon
bisan pa ang akong
mausob ug
angayan usbon

gamay na lang kaayo
ang mga oras
magpabilin kining
kulang sa katuyoan

sa atong pagpaingon
kadtong nabilin nga
tunob og mga pangagho
mapapa mawala rag ila

sayang ang panahon 
kon gamiton kini sa
pag-usob
kulang pa gani aron
sa atong mga
himoon pa sa atong
umaabot
sa atong karon.

kiyod sa kinabuhi

tupad kanimo
ang bugnaw kaayong
sundang
nga gibaid sa sayong
kabuntagon

gitangtang ang sakuban
gibutang layo kaayo
sa suwab

ikaw ang init kaayong
kalag
lig-on ang mga damgo
kusog ang pulso
diha sa kusog nga kiyod sa
kinabuhi

sa imong pagdalidali og hubo sa imong sapatos ug medyas

may katungod kang
maoton ang imong
kasikas karong gabhiona

sabton ta pag-ayo nga
ikaw usab sa pag-usab
nahigugma

sulod sa kwarto
manira ka sa bentana
og pultahan

dili na namo dunggon
ang imong
kataposang iwik

kabahin sa "mama" ni tata

gikuskos ni 
tata ang butong 
mikuha og unod
dayon og hungit niini
sa usa ka kutsara
didto sa ngabil sa
iyang "mama" nga
76 na ang edad

gilok kaha pamation
ang pagka42 ni tata
kay murag mikurog
man ang bukton sa
tiguwang

ingon si tata
mahal niya ang iyang
"mama"
nga haskang wiliha
niya kay
siya sakto pa gihapon
og bunal

unya ang hinog nga
nangka sa ilang
balay didto sa Claver
kon ip-on kusog pa
man kaayong
moduga

si "mama" hinoon
nakasunod og tulo ka 
Rainbow Hotels
minahan sa bulawan
gikan sa iyang
bag-o lang usang
namatay nga
ostralyanong bana.

sukod sa kaswerte sa kaminyoon

kunsabagay
no problem maoy akong
sumpay sa akong
kaugalingong hunahuna samtang

ang mother-in-law ni Daylin
mikihat nako kon nganon nga si dante
ang iyang anak nga seaman
hangtod karon 
wa kahatag niyag apo

nga mora bag ang hinungdan nganong
gidimalas ang iyang anak mao kadtong
babayeng mubo ra kaayog shorts
unya nipis an kaayog kilay

akong gitagna ang iyang hunahuna
"sus, kon unta si dante nagpatoo lang unta
nako nga dili lang kadtong bayhana
kay patag ang dughan
nga kon sa baboy pa dili maayong
himoong anayon
kay kulang ang atngal"

ambot ngano nga ang kaswerte sa 
kaminyoon sukdon man sa inahan diha
sa kadaghan sa iyang
mga apo

sa daplin sa baybayon karong domingo sa buntag

giduyan ko sa hangin
giduyanduyan
duha ka dagkong kahoy
ang utlanan
gikuyugan sa taghoy
ang akong panglantaw
paingon sa langit

kabahin niadto og niini

dili kini kabahin sa buwak nga
imong gikuha sa kawo nga itom

labaw nga dili kini kabahin sa 
hait nga espada nga iyang gikaon

dunay giibtan wa lang nimo hibaw-i
sa mabaw nga sapa migamot ang gabi

dunay gikutluan ug dunay naputlan
dunay nahulog apan walay nasakpan

kadtong nakuratan nga wala nakatingog
kadtong gilubong nga dili balikog

mga saad nga kuno tumanon pa nila
mga pasalig nga hait nga anaa pa
sa ilang mga  sakuban
gapaabot  sa saktong pagpuga
sa kangitngit ayha moluba.

kusog nga ulan og hangin

kusog ang ulan
ania ako sulod sa balay
naglantaw sa unahan
ning abri
kong bentana

inig piyon ko sa akong
mga mata
madungog ko na usab
ang pag-usad sa lantsa
gikan sa ozamis paingon
sa mucas

kusog ang balod og hangin
samtang gahawid kos
akong dulaan
unya suko kaayo si mama
nganong kini
pagkamahala

"kon malunod na gani kita
na hala sakyi kanang imong
barote ha?"

miyango ko dala ang pagpangurog
sungko sa langit
ang akong kahadlok

"gahi ka man god og ulong
bataa ka?
na karon bahala ka!"

ang kakusog sa ulan og
hangin
kanunay kining magpabilin
bisag patay na si mama
ang kahadlok walay sama.

gabii na pod

nauga na ang akong buhok
midulot na ang tina
sa usa ka oras nga pinaabot

hugasan ko kini
sabonan
pahumotan
paughon na usab
pasinawon
sudlayan

batan-on na usab ako
mananghid ko nga karong gabhiona
andam na ako sa pagtagbo
sa way puangod nga kalipay

pulang hulmigas

pultahan nga wala masira
morag mata nga katulgon sa alas dos sa hapon
kwartong gaduka

sa hinay hinay nawagtang ang kahayag
unya ang akon nakita mao na lamang ang
usa ka linya sa pulang hulmigas nga
naglukdo og mumho.

panuway...

kagalot mo
sa tinood lang
misanong lang kos
maayong
pamatasan
maoy ingon ni tatay
ayaw kalit biyai ang usa
ka panaghinabi
paabot kadyot 
dayon kon makalugar
kon makakita og gamayng
lutsanan
pahawa dayon

sa tinood lang nagpauga lang kos
akong buhok nga
gitina

kay sa tinood lang
kon isda ka pa
puros ka bukog nga makatunok
walay unod.

kabahin sa mga damgo nga wala matuman

sa mga damgo
nga kita gipatay
mapasalamaton
kita sa atong
pagmata

sa mga lamian
gusto pa nato kining
katulgan

sa laing bahin
nganong katulgan
man?

bisan pag walay bunga

wala koy
nakita nga kamaot
ining kahoya

o ni bisan unsang
kahoya

makalipay ang mga
dahon
lig-on kaayo ang mga
sanga
nga kapyotan sa
mga bata
bugnaw ang landong
kon imong
sandigan
dili ka 
makuratan


bisan pa og
wala siyay bunga
pagkaanindot gayod
gihapon
kining  kahoya

kabahin sa among silingan...

ganahan kos
among silingan nga
dato og
gamhanan

ingon sila
manawag ra
sila kon
ganahan
og kon dunay
kinahanglan

maong sa balita
kaganihang buntag
nga gilungkab ang
ilang balay
og kuno sila gitulisan
og nakuhaan sa
daghang kwarta og
kabtangan

nan pasayloa
nga kami wala katabang
kay wa jud mi
kadungog og
tawag nga magpatabang

lisod pod
kon magpataka tag
tabang
unya dili diay sila
ganahan

iyang pagbati sa bag-ong gikasal

bida oi
kasal man diay nimo
gahapon
wa jud ka nangimbitar

swerte ka
dako na kaayog tiyan imong 
asawa

na hala
ayaw usiki ang
mga sobra.

tak tak tak

gipakatak
morag mashyingan gipakakak
ang mga balak girakrak
mga tipak
sa borakrak nangaatak ang mga
bakak 
nangatagak ang tinagaktak
namutakputak ang mga 
surak sa pakokak
ni Orak sa kuyanap nga 
uwak
natagak nakapaak sa pungak
nakahilak
sa pagkabuak

tibuok nga bulan

nindot ang buwan sa dagat
sa boulevard sa
silliman busa mihunong ka
sa  makadyot minaog sa
imong sakyanan
dayog pungko sa kilid sa
dagat
lantaw sa katibuok sa bulan

kadyot lang ning bulanon nga
kagabhion 
dayog balik nimo sulod sa
sakyanan hinay hinay nga dagan
balik sa imong
balay

unta kon nia pa siya wala ka
unta makahunahuna og hunong
makadyot lamang sa kilid sa
dagat aron sa makausa pa
tagamtamon ang katibuok sa
kahayag kaniadto sa imong kinabuhi

paghingpit.

ang katam-is kon
magsigi
mahimong tab-ang

ang kaasgad kon magsigi
mahimo gihapong tab-ang
apil na ang kapait kon
magsigi usab
mahimo kining tab-ang

unya kon ang tab-ang 
magbalikbalik isip
tab-ang kanunay
wala nay mabilin nga imong
matilawan

miabot ka na sa dulunan
unya ang unahan wala ka
nay kasayoran
kon unsa

kutob ka na lang dayon
diha sa tan-aw
kanang morag wala ka
nay makita
tungod kay wala ka 
nay gibati

bisan usa
bisan unsa
kon unsa
ug para unsa pa 
ba?

makapatambok diay ang sala....

makapatambok diay
ang pagpakasala

maoy iyang nakita kang
W. 
nga samtang buhi pa ang
bana
naburos na siya sa laing
lalaki
nga tag-iyahan og dakong
tindahan 
sa syudad,

nga sa dihang wala nay
kwarta ang iyang
bana
iya kining gibiyaan og
gipasagdan samtang
nagkasakit
sa baga
hangtod kini namatay
diha sa
iyang pagkapakyas
og pag-inosara

makapabaga diay sa kilay
ang sala
makapasinaw sa mga kuko
makapapula samot
sa ngabil

makapakatawa diay ang dakong
sala
makadato
kay si
W.
karon nahayahay naman
kuyog sa iyang
anak 
ni 
E. nga karon iya na gayong
bana
human sila makasal sa
layong simbahan
didto sa
G.

wa ko maghukom
apan seguro nakapangutana ko
kon ang sala
duna bay silot.

makapalipay diay ang sala
wala ang pagbasol
wala ang kahadlok


makapadaghan diayg kwarta and
sala
makapadaghan og mga higala

didto sa balay sa sala
anaa ang lipay-lipay 
inom-inom
atua ang kasadya
nga mora bag wala na gayoy
kataposan

pasalamat ka

pasalamat ka
nga gisakitan ka

buhi ray
masakitan

ika60

nia na ang
60
lisod ang
pagpalong
sa galaray
nga mga kandila
hugot bakos
ang ginhawa

morag kaban ang
mga kasag
kadagko
gamay gamay sa
kabaw ang
lechon
mga palangganang
bingka
haliging mga budbod
kinabo ang kuter
walay putol ang mga
pansit
gasinaw ang humba
tanduay 65 
morag baril


pudyot sa guso
og tulo ka got sa
kinilaw 

ingon ang doktor
ayaw na og kaon.

mga alibangbang nga puti

ang mga  bula sa imong
baba
bahong dubok nga
isda

palihog kog
tak-om

kabalo ko nga
nawa na
kanimo ang
kaulaw

apan hinaot pa
unta nga
makamao ka nga
mokarga
niining mga patay

hinaut pa unta nga
imo kining
tagaan sa saktong
ritwal sa ilang
kamatayon

tamnan mo og buwak
nga puti
nga sa umaabot nga
panahon
sa imong pagkat-on
mamahimong
mga alibangbang
nga magpakita nimo
sa kaanyag
og kaputli sa kahilom